Hadis Tarihi ve Usulü

Yanıt Açıklaması: “Binbir Hadis Tercümesi ve Tefsiri” Münir Selâmi Yurdatap’ın eseridir. Zâkir Kadiri Ugan “Dinî ve Gayrî Dinî Rivayetler” adlı yazıyı kaleme almıştır. “Peygamberimizin Vecizeleri” Ahmet Hamdi Akseki’ye aittir. Ahmed Naim, “Kırk Hadis” i yazmıştır. Ahmed Davudoğlu’nun tercüme ve şerh ettiği eser “Bülûğu'l- Merâm Terceme ve S¸erhi” dir.

Yanıt Açıklaması: Soruda verilen paragraf bize ma’nevi mütevatiri anlatmaktadır. Ma’nevi mütevatir râvîlerin, aralarında müşterek bir nokta olan çeşitli hükümleri veya bilgileri ayrı ayrı lafızlarla nakletmeleri şeklinde meydana gelen ortak manaya denir. Değişik lafızlarda ortak olarak bulunan aynı mananın rivayet edilmesidir.

Yanıt Açıklaması: Mürsel Arapça’da ipi ve bağı çözülmüş, serbest bırakılmış, salıverilmiş, gönderilmiş gibi anlamlara gelir. Hadis ilmindeki anlamı sözlük anlamı ile yakından ilişkilidir. Tâbiînin doğrudan Hz. Peygamber’den -sallellahu aleyhi ve sellem- naklettiği hadis demektir. Tâbiûndan olan râvî, Hz. Peygamberle kendi arasındaki sahabeyi atlayarak hadisin kendisi ile Peygamber arasındaki bağını, bağlantısını ortadan kaldırdığı için bu şekilde isimlendirilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Rivâyetlerinin kabulü veya reddi açısından râvîlerin incelenip durumlarına uygun lafızlar kullanarak haklarında hüküm vermeye Cerh-ta’dîl denir. Bu bilimsel faaliyeti konu alan hadis ilmine cerh ve ta’dîl ilmi denir.

Yanıt Açıklaması: Hadis öğrenme ve öğretme âdâbı, öğrenen (öğrenci) ve öğreten (hoca)açısı ndan iki başlı kta ele alınabilir: Öğrencinin Uyması Gerekenler.

Yanıt Açıklaması: Munkatı’ Arapçada, kesik ve kopuk anlamına gelir. Hadis ilminde, senedinde sahabeden sonra bir veya peş peşe olmayarak, birkaç râvî atlanmış olan hadîse denir. Senedde ismi verilmeden “bir adam”, “bir kadın”, “bir hoca” gibi kapalı bir ifadeyle yani mübhem olarak zikredilen râvî de atlanmış sayılır. Bu ıstılah ilk zamanlarda, senedinde râvî düşmesi bulunan her hadis için kullanılmaktaydı.

Yanıt Açıklaması: Yapılan araştırmalar hicrî ikinci ve üçüncü asırlarda mütevâtir kavramının kullanıldığını göstermektedir.

Yanıt Açıklaması: Muhammed Nâsıruddin el-Elbânî’nin İbn Teymiyye ekolünü benimsemesi Selefi olarak adlandırılabilir

Yanıt Açıklaması: Hz. Peygamber, Medîne’ye hicret ettikten sonra yaptığı ilk iş, bir mescid inşa etmek olmuştur. Mescid-i Nebevî, İslâm’ın ilk kurumsal binası olmak yanında ilk örgün eğitim kurumu niteliği taşır.

Yanıt Açıklaması: Terim olarak icâzet, semâ’ ve kırâat olmaksızın hadis âliminin belirli şartlar dahilinde bütün veya bir kısım rivâyetlerini öğrencisinin rivâyet etmesine izin vermesidir. Hadis öğrenim ve öğretim yöntemlerinden biri olup hatsız naklini temin etmek için alınan tedbirlerden değildir.

Yanıt Açıklaması: Hadis a^limleri hadis riva^yetinde en çok sema^’ ve kıra^at metotlarını kullanmışlardır.

Yanıt Açıklaması: Hz. Ali, Resûlüllah’tan bizzat duymadığı hadisleri kendisine nakleden râvîye yemin ettirdiği olurdu. Hz. Ebû Bekir, ninenin torunundan alacağı miras miktarı konusundaki hadisinden dolayı, râvîsi Muğîre b. Şu’be’den şahit istemişti. Bu örnekler göstermektedir ki rivayet işini sıkı tutmak için, birbirlerine güvenmelerine ve dürüstlüklerinden şüphelenmemelerine rağmen, bazen yemin ve şahit istenmiştir.

Yanıt Açıklaması: Sahih hadislerin taşıması gereken özellikleri taşımayan zayıf hadislere merdüd hadisler denmektedir. Seçeneklerde verilen merdüd hadis örneklerinden metrük Arapça terk edilmiş anlamına gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: Hocalık ehliyetine riayet hocanın uyması gerekenlerdendir.

Yanıt Açıklaması: Soruda bahsi geçen hadisi uyduran kişi D seçeneğindeki Gıyâs b. İbrahim’dir. Gıyâs b. İbrahim, Halife Mehdî’nin yanına bir iş için girdiği zaman onun güvercin uçurduğunu ve yarıştırdığını görünce “Ok, deve, at ve kuş yarışlarından başkası için, yarış tertip etmek suretiyle ödül alınmaz”hadisini uydurmuştur. Halife Mehdî, bu sözden memnun olmuş ve Gıyâs b. İbrahim’e hatırı sayılır miktarda para vermiştir. Daha sonar hadisin makbul şeklinin aslında bulunmayan “kuş” kelimesini, Gıyâs b. İbrahim’in kendisinin ilave ettiğini anlayınca “Senin şu kafan varya, tam bir yalancı kafasıdır” diyerek onu huzurunda kovmuş ve hadis uydurmaya sebep olduğu için de güvercinlerin kesilmesini emretmiştir.

Yanıt Açıklaması: İbn Hibbân’ın Kitâbü’l-mecrûhîn’i ile İbn Adî’nin el-Kâmil fi’ddu‘afâ’sı genel olarak tenkide uğramış râvîlere dair yazılmış eserlerdir. Burhâneddîn el-Halebî’nin el-Keşfü’l-hasîs ammen rumiye bi-vaz’i’l-hadîs isimli eseri ise sadece hadis uyduranları tanıtmaktadır. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Kader konusunda birçok sahabe hadisler rivayet etmiştir. Bunların hepsi ahad haberlerdir fakat tamamında man’nevi mütevair derecesine çıkan ortak nokta kaderin ispatıdır.

Yanıt Açıklaması: Adaletin unsurları arasında Özgürlük yer almamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Mürsel, Munkatı ve Mu’dal zayıf, diğer bir deyişe Merdud hadislerdendir.

Yanıt Açıklaması: Sahihlik ve güvenilirlik açısından en üst düzey hadisler mütevatir hadislerdir. Âhâd hadis veya haber-i vâhid, mütevâtir dışındaki sahih, hasen ve zayıf bütün hadis çeşitlerini konu alır. Ahad hadisler mütevatir hadislerden sonra ikinci sırada güvenilir hadislerdir. Üçüncü sırada ise zayıf hadisler vardır. Sahih ve hasen hadis için aranan şartlardan birini ya da birkaçını taşımayan hadislere zayıf hadis denir. Son sırada ise Mevzü hadisler vardır. Aslında mevzû Hz. Peygamber adına tamamen uydurulduğu için hadis bile değildir. Şekil açısından bir sened ve metni olması ve gerçek hadismiş gibi sunulması nedeniyle böyle bir isimlendirme almıştır.