Hadis Tarihi ve Usulü

Yanıt Açıklaması: Müsned isimli eseri bu türün en geniş kitabı olup Ahmed b. Hnabel tarafından yazılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Hadisler önce yazılı ve sözlü olarak koruma ve kayıt altına alınmaya çalışılmış (tesbît), sonra bunlar belli kitaplar içinde bir ayaya toplanmış (tedvîn), ardından da bu kitaplardaki hadislerin sınıflandırılması (tasnîf) yoluna gidilmiştir. Tesbît Döneminde hadislerin sözlü ve yazılı olarak öğretilmesi, öğrenilmesi, halk arasında yayılması, böylece hafızalarda ve değişik yazı malzemeleri üzerinde tespit edilip koruma altına alınması söz konusudur. Bu dönem aşağı yukarı hicri 1. yüzyılın sonlarına kadar devam eder. Yani sahâbe ile büyük tâbiûnun yaşadığı dönemdir.

Yanıt Açıklaması: Hadis İlmi, geçmişte Şer’î İlimler veya Naklî İlimler diye isimlendirilen, günümüzde ise İslamî İlimler denilen ilim grubunun bir alt dalıdır. Fıkıh ve Tefsir ise İslâm Dini’ni konu edinen Naklî/Şer’î İlimlerden biridir.

Yanıt Açıklaması: Tam adı Riyâzü’s-sâlihîn min hadîsi seyyidi’l-mürselîn olan eserde 1900 civarında hadis bulunmaktadır. Nevevî, bu kitabıyla âyet ve hadisleri esas alarak fert, aile ve toplum planında uyulması gereken prensipleri ortya koymayı amaçlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Kevserî’nin pekçok ilmî makalesi ve telif kitabı vardır. Makaleleri Makâlâtu’l-Kevserî ismiyle bir kitapta toplandı.

Yanıt Açıklaması: Oryantalizm veya diğer bir isimlendirmeyle şarkiyatçılık genelde Batılıların, Doğu halklarını özelde ise İslâm dünyasını çeşitli açılardan ve bilhassa dini kaynaklarını inceledikleri alanın ismidir. Bu çalışmaları yapanlara oryantalist veya müsteşrik denir.

Yanıt Açıklaması: Peygamber’in kendisine indirilen kitabı açıklamasına Beyan veya Tebyin denir. Tezkiye Peygamber’in insanların kötü huylardan, günahlardan, kötülüklerden temizlenmesidir İsmet Peygamber’in görevleri ile ilgili hata yapmasından Allah tarafından korunmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Fas’lı olan Muhammed b. Ca‘fer el-Kettânî (1857-1927) de hadis alanındaki çalışmaları dolayısıyla bahsedilmesi gereken bir âlimdir. Onun er-Risâletü’l-müstetrafe adlı eseri, klasik hadis kitaplarını tanıtan en geniş çalışma olup II-XIV. (VIII-XX.) yüzyıllar arasında yaşayan 600 kadar müellif ve bunlara ait 1400 civarında eser hakkında bilgi vermektedir. Müellifin torunu Muhammed Muntasır el-Kettânî’nin hazırladığı on çeşit fihristle daha da zenginleşen ve kullanımı kolaylaşan eser, Türkçeye de tercüme edilmiştir. Hadis Literatürü adıyla yayınlanan tercümede; varsa kitapların baskıları, kütüphane numaraları, anıldıkları kaynaklar dipnotlarda belirtilmiş, bazı bilgiler tashih edilmiş ve müellifin söz etmediği birçok yazma ve basma eser hakkında bilgi verilmiştir. Dolayısıyla kitabın tercüme edilmiş hali orijinalinden hayli hacimlidir. Kettânî’nin bir diğer eseri en-Nazmü’l-mütenâsir ise mütevâtir hadislerle ilgilidir.

Yanıt Açıklaması: İlk Müslümanlar arsında çıkan siyasi ve fikri karışıklıklar hadisler için bir tehlikeyi beraberinde getirmişti. Bu, her kesimin kendisini desteklemek, muhalifini kötülemek için bazı sözler uydurup bunları Hz. Peygamber’e nispet etme teşebbüsüydü. Bu durumun ne zaman ortaya çıktığı tartışma konusu olsa da sahâbe neslinin sonlarına doğru yaygınlık kazandığı anlaşılmaktadır. İşte bu gelişme üzerine hadis alma ve nakletmede daha bir titizlik gösterilmeye başlandığı söylenebilir. Bu hareketin ortaya çıkmasından sonra hadisi rivayet eden kimseye hadisi kimden aldığı sorulmaya ve söylenen hoca güvenilir biri ise hadis alınmaya başlandı. Hadis râvîlerinin bu şekilde incelenmeye başlamasına, aynı hadisi farklı yerlerde, farklı hocalardan biraz değişik şekilde almış olan kimselerin bu durumu; “Falan râvî şöyle dedi, filan râvî şöyle dedi...” diyerek anlatması eklenince hadis rivayetinde sened kullanımı ortaya çıktı.

Yanıt Açıklaması: Hadis ( الحديث ) kelimesi, Arapça tahdîs ( التحديث ) mastarının ismi olup sözlük anlamı; “haber verme”, “anlatılan, haber verilen husus”, “haber” ve “söz” demektir. Çoğulu ehâdîs ( الاحاديث ) şeklindedir. Hadis ilminde, Hz. Peygamber’den gelen haber/haberler anlamına gelir.

Yanıt Açıklaması: el-Müsnedü’l-müstahrec alâ Sahîhi’l-İmâm Müslim temel hadis kaynaklarını tamamlamak amacıyla yazılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Keşmîrî ömrünün üçte birini Diyobend’de geçirdi. Pek çok talebe yetiştirdi. Bu arada Kadiyânîlik fitnesine karşı büyük mücadele verdi. Diyobend’deki görevinden ayrılınca Dâbil’e gitti, orada 5 yıl kalıp ders, kitap yazma, vaaz ve irşadla meşgul oldu.

Yanıt Açıklaması: Hz. Peygamber’in Vefatından Sora Sahâbe Döneminde Yazılan Hadisler: Hz. Ebû Bekir’in beşyüz kadar hadisi yazdığı fakat sonra bunları imha ettiği nakledilmektedir. Hz. Ömer’in de hadisleri yazma teşebbüsü olmuştur. Hz. Ali’nin, içinde bazı hadislerin yazılı olduğu bir sahîfesi vardı ve bunu, kılıcına takılı olarak yanında taşırdı. Ebû Hüreyre’nin de hadis sahîfeleri vardı. Abdullah b. Abbâs eline yazı malzemeleri alarak sahâbîleri kapı kapı dolaşmış ve onlardan duyduğu hadisleri yazmıştı. Semüre b. Cündeb’in de, içinde “pek çok ilim” bulunan bir sahifesi vardı. Câbir b. Abdullah, Mescid-i Nebî’de ders halkası olan ve hadiste yetkili bir âlim sayılan bir sahâbî idi. Abdullah b. Ömer’in de hadis sahîfelerinin olduğu ve evinden dışarı çıkmadan önce onlara göz attığı nakledilmektedir. Cahiliye döneminde yazı bilenlerden olan Sa‘d b. Ubâde’nin bizzat hadis yazıp yazmadığı bilinmemektedir. Ancak bazı haberler onun da yazılı hadislere sahip olduğunu göstermektedir.

Yanıt Açıklaması: Hadisin, onu rivayet eden kimselerin isimlerinin sırayla zikredildiği kısmına sened adı verilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Hadis İlminde bir hadisin farklı isnad zincirleriyle gelen her bir kanalına tarîk ( طريق ) veya vech ( الوجه ) de denir. Tarîk Arapçada yol demektir. Çoğulu turuk’dur.

Yanıt Açıklaması: Sünnetin sözlükteki anlamları yol, hayat tarzı, gelenek, adet, çığır, hal, tavır, karakteri uygulama, kanun ve kuraldır. Sünnet, ara sıra yapılan gelişigüzel davranışları değil, adet niteliğinde, devamlı ve sürekli, aynı zamanda bilinçli davranışları ifade eder.

Yanıt Açıklaması: Muhammed Zâhid el-Kevserî'nin önemli eserlerinden bir tanesi de Hatîb el-Bağdâdî’nin Târîhu Bağdât isimli hacimli eserinde Ebû Hanîfe’nin biyografisine dair bölümde yazdığı olumsuz düşünce ve nakilleri eleştirmek maksadıyla kaleme aldığı Te’nîbü’l-Hatîb’tir. Bununla birlikte ömrünün önemli bir bölümünü Mısır’da geçiren Kevseri Hanefi mezhebinin güçlü bir savunucusu, büyük bir hadisçi idi. “Mezhebsizlik” cereyanlarına, Ehl-i sünnet dışı hareketlere, ilimsiz, dayanaksız ve batı taklidi görüşlere karşı da mücadele vermiştir. Bu arada dinde reform iddiasında bulunan ittihatçılarla mücadele etmiştir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Hz. Peygamber’den şahsen izin alarak hadis yazan ve ,Hz. Peygamber’den bizzat duymuş olduğu hadislerden bir sahîfe meydana getirmiş ve ona es-Sahîfetu’s-sâdıka ismini veren  Abdullah b. Amr b. el-Âsdır.

Yanıt Açıklaması: Abdullah b. Amr b. el-Âs, Hz. Peygamber’den şahsen izin alarak hadis yazdığı meşhurdur. O bunun üzerine, Hz. Peygamber’den bizzat duymuş olduğu hadislerden bir sahîfe meydana getirmiş ve ona es-Sahîfetu’s-sâdıka ismini vermişti.

Yanıt Açıklaması: Tesbît, sabitleme, kaydetme, bağlama, sağlama alma anlamlarına gelir. Bu dönemde hadislerin sözlü ve yazılı olarak öğretilmesi, öğrenilmesi, halk arasında yayılması, böylece hafızalarda ve değişik yazı malzemeleri üzerine kaydedilip koruma altına alınması söz konusudur. Bu dönem aşağı yukarı hicri 1. yüzyılın sonlarına kadar devam etmiştir. Yani ilk Müslümanlar olan sahâbe nesli ile onlardan sonra gelen ve tâbiûn denen neslin büyüklerinin yaşadığı dönemdir.