Hadis Tarihi ve Usulü

Yanıt Açıklaması: Hadis öğrenimi ve öğretimi konusunda rivayet döneminin sona ermesinin ardından nakil dönemi olarak adlandırılan bir dönem başlamıştır. Artık kitapların rivayeti değil nakli ve okunması söz konusudur. Burada üç yöntem izlenmektedir. Okuyup geçme Açıklama ve araştırma ve geniş açıklamalı yöntem. Serd yöntemi okuyup geçme yönteminin bir diğer adıdır. Bir hadis kitabının halka yönelik okutulması usulü genellikle geniş açıklamalı yöntem olarak adlandırılır.

Yanıt Açıklaması: Uyduranın bizzat kendisinin düzmesi veya başkasının sözünü alıp hadis diye ortaya sürme bir uydurma belirtisi olmayıp uydurma yöntemidir.

Yanıt Açıklaması: Hadisi bizzat hocadan semâ’ ve kırâat metotlardan biriyle alma isteği hadis talebelerinin yorucu yolculuklara çıkmalarını gerektirmiştir. İlk dönemde pek çok hadis âlimi hadis metinlerini doğrudan hocadan almak için uzun yolculuklara çıkmıştır. Hadis öğrenmek amacıyla yapılan bu yolculuklara errihle fî talebi’l-hadîs bu maksatla çok yolculuk yapanlar ise çok seyahat eden anlamlarına gelen, rahhâle , cevvâle , tavvâfü’l-ekâlîm gibi ifadelerle anılmaktaydı. Rihleye genellikle kendi bölgesindeki hadis âlimlerinin rivâyetlerini öğrendikten sonra çıkılmaktaydı. Öncelikle fetihler dolayısıyla farklı ülkelere dağılmış sahâbîlerin bildiği hadisler rihleler sayesinde kaybolmaktan kurtulmuştu. Rıhlenin amaçlarından biri de hadisi âlî isnadla elde etmek, başka bir ifadeyle aracıları mümkün olduğunca aradan çıkararak ilk kaynağından almaktı.

Yanıt Açıklaması: Bunların dışında yazının bıçak gibi keskin bir aletle kazınması ve mürekkebin ıslak parmak veya bez parçasıyla silinmesine ısrarla karşı çıkılmıştır. Çünkü yazılı metinler ehil olmayan kişilerce hatalı olarak da düzeltilebilir. Yani kişi doğru bir metni yanlış anlayıp ya da okuyup düzeltiyorum diye bozabilir. Bu nedenle yapılan düzeltmelerin düzeltilen kısmın eski halinin okunmasını engellemeyecek şekilde yapılması gerekir. Ayrıca kazıma ve silme yöntemi kağıdı da tahrip ettiğinden kitapların gereksiz yere yıpranmasına yol açmaktadır. Bu nedenle düzeltmelerde yukarıda belirtilen yöntemler önerilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Hür erkeklerden Hz. Ebû Bekr, hür hanımlardan Hz. Hatice, çocuk ve gençlerden Hz. Ali, âzadlı kölelerden Zeyd b. Hârise ve kölelerden Bilâl-i Habeşî ilk müslüman sahâbîlerdir.

Yanıt Açıklaması: “İ’lâm-Vasıyyet-Vicâde” anlamında ilk üç asırda İ’lâm-vasıyyet yönteminin kullanıldığı

Yanıt Açıklaması: Hadis rivâyetinin sona ermesiyle “Nakil Dönemi” olarak da isimlendirilebilecek olan bir dönem başlamıştır. V. (XI.) ve VI. (XII.) asırlarda medrese ve dârülhadislerin kurulması sonrasında hadislerin rivâyeti değil hadis kitaplarının nakli ve okunması söz konusu olmuştur. Bu dönemde hadis kitaplarının okunmasında farklı usuller takip edilmiştir. Bunlar, , açıklama ve araştırma, geniş açıklama ve C seçeneğinde verilen okuyup geçme (Serd yöntemi) olmak üzere üç farklı usuldür. A, B, D ve E seçeneklerindeki terimler ise hadis öğrenim ve öğretim metodları arasında yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Yukarıda tanımı verilmiş olan hadisler mütevatir hadisler olarak ifade edilmektedir. Mevzü hadisler güvenilir olmayan uydurulmuş hadislere denir. Hasen hadis sahih hadis özellikleri taşıyan ancak ravilerden bir ya da birkaçının zapt sıfatı bulunmayan hadislere denir. Merdüd hadisler ise sahih hadis özelliklerinden bir ya da birkaçını taşımayan, zayıf hadislerdir. Haber-I Vahid hadis ise mütevatir olmayan hadislere denir.

Yanıt Açıklaması: Peygamber, Medîne’ye hicret ettikten sonra yaptığı ilk iş, bir mescid inşa etmek olmuştur. Mescid-i Nebevî olarak bilinen bu mescid, sadece bir ibadet yeri değil, başta eğitim-öğretim olmak üzere, idarî, hukukî ve askerî işler olmak üzere İslâm ve müslümanlarla ilgili her türlü konunun konuşulup tartışıldığı ve karar bağlandığı çok amaçlı bir merkez olarak kullanılıyordu.

Yanıt Açıklaması: Maklûb hadis,hadis ilminde, sened veya metnindeki kelime veya cümleler arasında yer değişikliğiyapılmış olan hadîse denir.

Yanıt Açıklaması: Yukarıda tanımlanan merdûd hadis türü Arapça’da alaca karanlık anlamına gelen A seçeneğindeki müdellestir. Mu‘allel, hadis ilminde, ancak işin uzmanı âlimlerin fark edebileceği ve sahihliğe zarar veren gizli bir kusuru bulunan hadise verilen isimdir. Muzdarip, hadis ilminde, birbirlerine zıt olmakla beraber birinim diğerine tercih imkânı bulunmayan hadislerden her birine verilen isimdir. Maklûb, hadis ilminde, sened veya metindeki kelime veya cümleler arasında yer değişikliği yapılmış olan hadise denir. Sâzz- Mahfûz ise hadis ilminde, sika bir râvînin kendisinden sonra sika olan bir râvîye veya râvîlere zıt olarak rivayet ettiği hadis demektir.

Yanıt Açıklaması: Hadisi ilk kaynağından almak için çıkılan işim yolculukları sahabe döneminden beri devam etmiştir. Ancak zamanla yazım kurallarının gelişmesi ve buna bağlı olarak kitaba olan güvenin artması, medrese ve darülhadislerin kurulması, icazetle kitap rivayetinin artması gibi nedenlerle hadis için yapılan yolculuklar önemli oranda azalmıştır. Çıkılan yolculuklar her zaman masraflı olabileceği için bu genel geçer bir neden olarak kabul edilemez.

Yanıt Açıklaması: Makbûl hadisler, Hz. Peygamber’e ait olma ihtimali fazla olan hadislerdir. Makbûl hadisler, biri E seçeneğinde verilen Sahîh, biri de hasen olmak üzere ikiye ayrılırlar. A, B, C ve D seçeneklerindeki hadisler ise Merdûd hadis türlerindendir.

Yanıt Açıklaması: A, B, C, D seçenekleri Hz. Peygamberimiz hayattayken yazılan hadislerden olup  en çok hadis rivayet etmiş sahâbî olan Ebû Hüreyre’nin pek çok yazılı hadis malzemesine sahip olduğu nakledilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Sahih ve hasen hadis için aranan şartlardan birini ya da birkaçını taşımayan hadislere zayıf hadis denir.

Yanıt Açıklaması: Hz. Peygamber, Medîne’ye hicret ettikten sonra yaptığı ilk iş, bir mescid inşa etmek olmuştur. Mescid-i Nebevî olarak bilinen bu mescid, sadece bir ibadet yeri değil, başta eğitim-öğretim olmak üzere, idarî, hukukî ve askerî işler olmak üzere İslâm ve müslümanlarla ilgili her türlü konunun konuşulup tartışıldığı ve karar bağlandığı çok amaçlı bir merkez olarak kullanılıyordu. Bu yapısıyla Mescid-i Nebevî, İslâm’ın ilk kurumsal binası olmak yanında ilk örgün eğitim kurumu niteliği taşır. Hz. Peygamber, ashâbı ile birlikte burada sık sık ilim ve sohbet meclisleri oluşturur; gerekli gördüğünde onları toplar ve çeşitli konularda bilgilendirirdi. Özellikle sabah namazından sonra halkalar halinde mescidde oturur, Kur’an okur, dinin farzlarını ve sünnetlerini öğrenmeye çalışırlardı.

Yanıt Açıklaması: 1..İslâm 2. Bülûğ 3. Akıl 4. Fısktan Uzak Durmak/Takva 5. Mürüvvet Allah’ın emirlerini terk etmek ve yasaklarını çiğnemek suretiyle hak yoldan sapmak anlamına gelen fısk, ıstılahta, büyük günah işlemek veya küçük günah işlemekte ısrar etmek demektir.

Yanıt Açıklaması: Zabtın unsurları: Teyakkuz, Hıfz, Kitabı korumak, Mana ile Rivayette lafızların anlamını bilmek.

Yanıt Açıklaması: İtibâr denilen, hadîsin başka kanallardan gelen rivayetlerini araştırma sonucu lafzı aynı olmayıp mânâ bakımından benzer veya yakın rivayetler bulunursa bunlara da şâhid denir. Mütâbi‘ hadislerin sahabeden itibaren farklı rivayetlerinin araştırılması sonucunda o hadisi senedin her bir halkasındaki râvî dışında aynı lafızlarla rivayet eden başka râvîler varsa bunların rivayetine denir. Bir hadisin sahabeden itibaren senedin her halkasındaki râvî dışında başka râvîleri olup olmadığı araştırılır. Bu araştırma işine i‘tibâr denir. Sened veya metninde noktalama ve harekeleme hatası yapılmış olan hadise musahhaf, harf hatası yapılmış olan hadise ise muharref denir.

Yanıt Açıklaması: En çok hadis rivayet eden sahâbîler arasında, Ebû Hüreyre, Abdullah b. Ömer ve Enes b. Mâlik’den sonra, 2210 hadis rivayetiyle 4. sırayı almış olan Hz. Âişe, Hz. Peygamber’den duyduğu şeyleri tam anlayıncaya kadar araştırmaktan geri durmazdı. Neticede o, en meşhur 7 sahâbî fakihten biri de olmuştu. Hz. Âişe’yi, Müminlerin Annesi Ümmü Seleme takip eder. Onun da yüzlerce hadis rivayeti bulunmaktadır.