Hadis Tarihi ve Usulü

Yanıt Açıklaması: Râvî tabakaları denildiğinde daha çok rivâyet asırları olarak bilinen ilk üç asırdaki râvîler anlaşılır. Hadis tarihinde ilk dönem veya mütekaddimûn dönemi denilen bu asırlarda yaşamış beş râvî tabakası vardır. Her biri kendi dönemi açısından hadis rivâyetinde büyük bir öneme sahip olan bu tabakalar arasında ilk üç tabaka daha önemli, birinci tabaka çok daha önemlidir.

Yanıt Açıklaması: Tâbiûn hadis öğrenimi bakımından sahâbenin öğrencileri, hadis öğretimi bakımından etbâu’t-tâbiûnun hocaları konumundadır. Dolayısıyla sıralama şu şekilde olmalıdır: ‘Sahâbe - Tâbiûn - Etbâu’t-tâbiûn’.

Yanıt Açıklaması: Hadisler, makbûl veya merdûd olma durumları dışındaki bazı özelliklerine göre de isimlendirilmişlerdir. Bunlardan bir tanesi metnin özelliklerine göre yapılan sınıflandırmadır. Bu sınıflandırma kutsi, merfü, mevküf, maktü, muhkem, muhtelufu’l hadis şeklinde olmak üzere altı ayrı biçimde gerçekleşmektedir. Seçeneklerde verilen muttasıl seçeneği ise senedin özelliklerine göre yapılan sınıflandırmalardan biridir.

Yanıt Açıklaması: Abdullah Aydınlı “Hadis Istılahları Sözlüğü” nü, M. Yaşar “Hadis İlimleri ve Hadis Istılahları” nı, Talat Koçyiğit “Hadis Istılahları” nı, Mücteba Uğur “Hadis Terimleri Sözlüğü” nü, Mehmet Sofuoğlu “Sahîh-i Müslim ve Tercümesi” ni kaleme almıştır

Yanıt Açıklaması: “İlk Asırlardaki Kullanımları”’na bakıldığında İcâzet-vicâde yaygınlaşan öğrenim ve öğretim metotudur.

Yanıt Açıklaması: Temel hadis kaynaklarını birbiriyle mukayese eden eserlere zavâid adı verilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Sahâbe genelinde en son vefat eden kişi 110/728 yılında Mekke’de vefat eden Ebu’t-Tufeyl Âmir b. Vâsile el-Leysî’dir.

Yanıt Açıklaması: Dâru’l-hadîsi’n-Nûriyye Dımaşk’ta kurulmuştur.

Yanıt Açıklaması: Ma‘nevî mütevâtir,  Râvîlerin aralarında müşterek bir nokta olan çeşitli hükümleri veya bilgileri ayrı ayrı lafızlarla nakletmeleri şeklinde meydana gelen ortak manaya denir.

Yanıt Açıklaması: Herkes aynı şekilde rivayet ederken bir râvînin biraz farklı rivayet etmesi gibi belli bir açıdan tek kalması şeklinde de olabilir. Bu şekilde rivayet edilmiş olan hadise ise garîb-i nisbî denir. Ekleme sebebi değildir.

Yanıt Açıklaması: İslâm’da verilen en büyük ceza için bu sayı yettiğine göre, o, kesin bilgi için de yeterli olmalıdır, diye düşünülmüştür.

Yanıt Açıklaması: Hadis/sünnet mirasını asırlar ötesinden günümüze taşıyan asıl sır, sahâbîlerin Hz. Peygamber’in huzurundayken ve onu dinlerken bir sahabînin ifadesiyle “başlarına kuş konmuşçasına” sessiz, sâkin, dikkat ve ciddiyet içinde olmalarıdır.

Yanıt Açıklaması: İmla yönteminde talebeye hadisleri yazdıran hocaya C şıkkındaki mümlî, onun söylediklerin yazan öğrenciye müstemlî, yazan kişilerin kalabalık olması halinde hocanın söylediklerini uzaktakilere yüksek sesle nakledenlere de müstemlî veya mübelliğ denilirdi. Mücîz ise icazet veren hoca anlamına gelir. Müstecîz de icazet isteyen öğrencidir.

Yanıt Açıklaması: Suyuti (ö.911/1525) mütavatir hadisler konusunda ilk ser olan Ezharu’l-mütenasire fi’l-ahbari’l- mütevatire adlı eserinde kendi şartlarına göre mütevatir kabul ettiği 113 hadis zikretmiştir.

Yanıt Açıklaması: Sahâbe kelimesi, sözlükte bir arada bulunmak, dost ve arkadaş olmak anlamına gelen suhbet kökünden türetilmiş bir isim-i mensûb olup sahâbî kelimesinin çoğuludur.

Yanıt Açıklaması: Hadis İlmi ve hadisle ilgili faaliyetler rivâyet ve dirâyet olmak üzere ikiye ayrılır. Rivayet daha çok hadis öğrenme, nakletme, derleme, hadisleri içeren kitaplar telif etme gibi faaliyetlerini kapsar. Dirâyet ise, hadislerin senet ve metinleri ile ilgili her türlü birikimi, yeteneği ve faaliyeti kapsar. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: “Semâ’ ve Kıraat” Hadislerin aslına uygun nakli için ilk üç yüzyılda en uygun görülen eğitim-öğretim metodu olduğu belirtilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Hicrî 150’li yıllardan itibaren daha önce tedvin edilen hadisler konularına göre tasnîf edilmeye başlamıştır. Ma’mer b. Râşid’in el-Câmi’ adlı eseri bunun ilk örneği sayılır. Böylece şifâhî rivâyet geleneği yavaş yavaş yazılı rivâyet alışkanlığına dönüşmüş ve ezber ikinci plana düşmüştür. Dönemin sonlarına doğru konu ve râvî esasına göre yazılmış kapsamlı hadis kitapları telif edilmiştir. Diğer taraftan genişleyen İslâm coğrafyasının başta Irak ve Hicaz olmak üzere farklı bölgelerinde değişik fıkhî ekoller ortaya çıkmış ve her ekol kendi fıkhî yaklaşımı doğrultusunda hadisleri yorumladığı fıkhu’lhadîs türünde eserler ortaya koymuştur. İmam Mâlik’in el-Muvatta’ı, İmam Muhammed’in el-Âsâr’ı ve İmam Şâfiî’nin el-Ümm’ü bu türün ilk örnekleri sayılabilir.

Yanıt Açıklaması: Ahmed b. Hanbel, Mâlik b. Enes ve hadisçilerin çoğunluğu ise, haber-I vâhidin sıhhati sabit olunca yakîn ilim ifade ettiği ve dolayısıyla amel edilmeyi gerektirdiği konusunda ittifak halindedirler. Ancak Mutezile ve Hâricîler dışındaki bütün Ehl-i sünnet mezhepleri ister yakîn isterse zan ifade etsin, âhâd haberle amel etmenin zarureti konusunda hemfikirdir.

Yanıt Açıklaması: Hasen hadis, sahih hadisin bütün niteliklerini taşıdığı halde râvîlerinden birinin veya bir kaçının zabt sıfatı tam olmayan hadistir.