Tefsir Tarihi ve Usulü

Yanıt Açıklaması: Hz. Peygamber’de vahiy esnasında görülen hallerini, Mekkeli Müşrikler ve daha sonar da oryantalistler ‘’Sara’’ hastalığına benzeterek iftira da bulunmuşlardır.

Yanıt Açıklaması: Vahiyle ilham arasında şu farklar bulunmaktadır: 1. Peygamberler kendilerine indirilen vahyin Allah katından olduğunu kesin olarak bilirler. İlhamın kaynağı belli olmadığı için onu alanlar onun nereden geldiğini bilemezler.2. Vahiy vasıtalı, ilham ise vasıtasız olarak tecellî eder. 3. Vahiy olayı son bulmuştur, ilham ise devam etmektedir. 4. Vahiy bağlayıcıdır, ilham ise bağlayıcı değildir. 5. Vahiy umumî ve küllî, ilham ise hususî ve cüzîdir. 6. Vahiy yoluyla elde edilen bilgiler birbirleriyle çelişmez; ilham ile elde edilen bilgiler ise birbirleriyle çelişebilir.

Yanıt Açıklaması: 543/1149’de Rey şehrinde doğan Fahreddîn Razî Mefâtihu’l-Gayb adlı tefsîrin metodunu, Fâtiha sûresinin tefsîrini yaparken ortaya koymuştur.

Yanıt Açıklaması: Sahâbe Kur’ân’ı tefsîr ederken bazı yöntem ve kaynaklara başvurmuştur. Bunları şöylece sıralamak mümkündür:  1. Kur’ân’ın Kur’ân’la tefsîri.  2. Kur’ân’ın Sünnetle tefsîri.  3. Şiirle istişhad etmek.  4. Yahudi ve Hıristiyan kültürleri.  5. Kendi ictihatları.

Yanıt Açıklaması: Burhânî te’vîlin İslâm düşüncesindeki en meşhur kuramcısı İbn Rüşd’dür. Bu yüzden söz konusu te’vîli İbn Rüşd’ün anlayışı istikametinde tanımlamak gerekmektedir. Hemen belirtelim ki söz konusu filozof Faslu’l-Makâl adlı eserinde burhânî te’vîli, nassları bütünsellik içinde ele alarak, zâhirî manalarına uygun düşecek şekilde yorumlamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Esasen Kur’ân, bütün insanlığa hitap etmektedir. Yani Kur’ân aynı zaman- da bilgi, kültür ve anlayış seviyesi itibariyle sıradan insanlardan filozo ara, bilim ve fikir adamlarına kadar geniş bir kitleyi muhatap almaktadır. Kısacası Kur’ân’la uğraşan her insan kendi gerçeği doğrultusunda onda bir şeyler bulabilmektedir. Bir başka ifadeyle Kur’ân her muhatabı farklı bir açıdan kendisine çekmektedir. Bu da onun bir din ve ahlâk kitabı olarak bütün insanlığı kucaklama hedefinin bir göstergesidir. Böyle olması sebebiyledir ki Kur’ân’ın anlam boyutuyla ilgilenen herkes gerek anlama gerekse yorumlama konusunda kişisel tercih ve yaklaşımlarda bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Dinî metinlerdeki gerçek anlamların zâhirde değil, cevherle özdeş olan bâtında saklı olduğunu ileri sürerek, tüm Kur’ânî nassları bu mantık doğrultusunda yorumlamaya çalışan mezhep Bâtıniyye mezhebidir.

Yanıt Açıklaması: “Âyet ve Sûre” konusu incelendiğinde Ayetlerin tertibi konusunda tevkîfî olduğuna yönelik ihtilaf yoktur.

Yanıt Açıklaması: Bilindiği gibi sözün olduğu yerde açıklama, anlama ve yorumlama faaliyeti kendiliğinden bir ihtiyaç olarak ortaya çıkmaktadır. Bu türden bir faaliyet Tevrat ve İncil gibi önceki kutsal metinler için de söz konusudur. Bu ilâhî kitapların sonuncusu olan Kur’ân da tabiatıyla bu anlamda bir faaliyete ihtiyaç duymaktadır. Onun metnine yönelik tefsîr faaliyeti de hiç kuşkusuz Hz. Peygamber’le başlamıştır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: İslâm bilginlerine göre Hz. Peygamber’in tefsîri iki fonksiyon icra etmektedir. Bunlardan birine beyân denilir ki o, Allah Resûlü’nün Kur’ânî nassları gerektiği şekilde açıklaması anlamına gelir. Diğeri de teşrî’ fonksiyonudur. Bununla da Peygamberimiz gerektiği durum ve şartlara göre hüküm koymaktadır.

Yanıt Açıklaması: Kelime olarak dirayet, bir şeyin mahiyetini bilmek, kavramak, idrak etmek demektir. Dil uzmanları aynı manaya gelmek üzere dirayet kelimesinin ilim demek olduğunu ifade ederler. Terim olarak ise dirayet tefsiri, “yalnızca rivayetlere bağlı kalmayıp dil, edebiyat, mantık, kıyas ve daha başka ilimlere dayanılarak yapılan Kur’an tefsiri” demektir. Buna rey ve aklî tefsir de denir. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Burhani te'vilde burhana dayalı olarak yapılan akıl yürütme, varlık hakkında bilgi verdiği gibi, nasslar da varlık hakkında bilgi verirler. Ancak bazen nassların bilgi vermediği durumlar da söz konusu olabilir. Şayet nasslarda herhangi bir konuda bilgi yoksa, o zaman burhana dayalı yorum yani aklî bilgi esas alınır. Fakat aynı konuda nasslarda da bilgi bulunuyorsa, o durumda bu bilginin zâhiren aklî bilgiye uygun düşüp düşmediğine bakılır. Şayet uygun düşüyorsa tabii olarak aklî bilgi kabul edilir.

Yanıt Açıklaması: İbn Mes’ûd, Kûfe’ye geldiğinde orada başka sahibiler de vardı. Ancak insanlar kısa zamanda onun etrafında büyük bir halka oluşturdular. Bunun üzerine o da kendisinden Kur’an’ın anlamını öğrenmek isteyen insanları bilgilendirmek amacıyla bir tefsir faaliyetine başladı. Nakledildiğine göre bu faaliyet içerik itibariyle daha çok aklî muhakeme ve içtihat temeli üzerine bina edilmişti. Bu sebepten dolayıdır ki İslâm âlimleri İbn Mes’ûd’un oluşturduğu bu ekolü, içtihadı hareketlerin çekirdeği kabul edip rey ekolü olarak nitelendirdiler. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Kur’ân’ın tamamını içeren ilk meâl hicrî 127 senesinde Berberice olarak kaleme alınmıştır.

Yanıt Açıklaması: Medenî olan âyet ve sûrelerde . tarihî konular ve olaylar anlatılırken, bunlar vesile kılınarak evrensel ilkeler ve değerler verilir, insanın itikâdî ve ahlâkî dünyasının düzeltilmesi özellikle paylaşma duygusunun güçlendirilmesi amaçlanmıştır. Medîne döneminin başlangıcında nâzil olan âyet ve sûrelerde, Yahudiler ve Ehl-i kitaba karşı oldukça yumuşak ifadeler yer almaktadır. Hıristiyanlara karşı daha yumuşak bir üslûbun hakim olduğu görülürse de teslîs inancında ısrar edenler açıkça eleştirilerek bunların kâfir oldukları ifade edilmiştir Müslümanların gittikçe güçlenmesi karşısında onlarla açıktan mücâdele etmeyi göze alamayan bir Arap ve Yahudi topluluğu ortaya çıkmıştır. Münâfık denilen bu toplulukla ilgili hususlar, Medenî âyet ve sûrelerde geniş yer almıştır. Medenî sûrelerin çoğunda münafıklar hakkında bilgi veren kısımlar vardır. Medenî sûrelerde, Müslümanların yaptıkları savaşlara ve savaş hükümlerine geniş yer verilmiştir

Yanıt Açıklaması: Kûfe Rey Mektebi C seçeneğinde adı geçen Abdullah b. Mes’ûd tarafından kurulmuştur.

Yanıt Açıklaması: Şâir ve edebiyatçı olarak da tanınan, tam adı Ebu’s-Senâ Şihâbuddin Mahmud olan Âlûsî’yi şöhrete kavuşturan, C seçeneğinde adı geçen Rûhu’l-Meânî adlı tefsîri olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Mekke şartlarında nâzil olan âyet ve sûrelerin fesâhat ve belâgat seviyesi çok yüksektir. Âyetler, kısa ve sert seslidir, umumiyetle muhâtabı aklî yönden ikna etme amacı yanında onu duygusal açıdan da kuşatan bir üslup ve anlatım özelliğine sahiptirler.

Yanıt Açıklaması: Kur’ân, âyet ve sûrelerden meydana gelmektedir. Âyet, Kur’ân’ın sûreleri içinde, bir veya birkaç kelime ya da cümleden meydana gelen ve başından ve sonundan ayrılmış olan bölümlerdir. Âyetlerin tertîbi vahye dayanmaktadır. Sayıları hakkında ihtilaf edilmiştir. İlk önce, Alak sûresinin ilk beş âyeti, en son ise Bakara’nın 281. âyeti inmiştir.

Yanıt Açıklaması: Tercümeyle, asıl metinden müstağni olma kastedilir. Yani tercüme aslın yerine geçer ve artık asla ihtiyaç kalmaz. Tefsîr ise böyle değildir. Tefsîr aslın aynı olmayıp açıklamasıdır. O, aslın yerine geçemediği gibi asıl ile irtibatını da kesemez. Tercümede istidrat (daha fazla izah ve açıklama) mümkün değildir. Çünkü tercüme, ne fazla ne noksan, aslın tıpa tıp aynıdır. Lafza bakarak bundan şu mana da anlaşılabilir denemez; denilirse tercüme aslın aynı olmaktan çıkar. Tefsîr ise böyle değildir. Onda istidrat yapmak caiz, hatta bazen gerekli bile olmaktadır. Zira tefsîr bir beyan ve izah demektir. Tercüme örf yönünden aslın bütün mana ve maksatlarına uygunluk manasını taşır. Tefsîr için böyle bir durum söz konusu değildir. Tefsîr aslın bütün mana ve maksatlarına uygun olma manasını ihtiva etmez. Tercüme, teknik anlamda mütercimin naklettiği maksat ve manaların, tercümesi yapılan sözün ifade ettiği anlamlar olduğuna ve bu sözün sahibinin de söz konusu anlamları kasdettiğine dair bir güven duygusu vermelidir. Halbuki tefsîr böyle değildir. Ancak müfessirin yanında birçok delil bulunursa karşı tarafta böyle bir güven duygusu oluşur.