İslam Sanatları Tarihi

Yanıt Açıklaması: Sanat Arapça “sana‘a” fiilinden türemiş isimdir. Günümüzde İngilizce “art”, Almanca “kunst”, karşılığında kullanılmaktadır. “Techne” kelimesi ise Yunancadan günümüze “sanat” olarak çevrilmektedir. Hüner kelimesi Farsça huner olup, " beceri isteyen ustalık, beceriklilik" anlamındadır.

Yanıt Açıklaması: Perdahlı çinilerin en erken tarihli örneklerine Abbâsîler devrinde (IX. yüzyıl) Sâmerrâ’da rastlanmıştır. Bu çiniler, sarımtırak beyaz renkli, iri gözenekli hamurdan yapılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Ermeni kilisesi mugannîlerinden Hamparsum Limonciyan, kendi adıyla anılan bir nota sistemi geliştirmiş ve bu sistem geniş ölçüde benimsenmiş, Batı notası yerleşinceye kadar XIX. yüzyıl boyunca kullanılmıştır. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Kabın üstünde desenin belirli noktalarına çakma yoluyla kıymetli taşlar da yer alıyorsa murassa‘ kap adını alır, bunun için zerger (kuyumcu) ile mücellidin işbirliği gerekir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Kanûnî dönemine özgün üslûbuyla katkıda bulunan nakkaş Matrakçı Nasuh’tur. Kaleme aldığı tarihî konulu eserleri, figürsüz manzaralar ve topoğrafik kent görünümleriyle resimlendiren Matrakçı Nasuh’un ilk eserlerinden biri, Târîh-i Sultan Bayezid adını taşır. Eserdeki II. Bayezid döneminde fethedilen on kalenin tasvirleri, sanatçının üslûbunu yansıtan ilk resimleridir. Yavuz Sultan Selim devrini konu alan bir diğer eserinde, Yavuz’un Tebriz seferinde konakladığı menziller resmedilmiştir. Kanûnî Sultan Süleyman’ın Irak Seferi’ni konu alan Mecmûa-i Menâzil ve Süleymannâme Matrakçı Nasuh’un metinlerini yazarak resimlendirdiği diğer eserleridir. Onun tasvirlerinde kentlerin su yolları, meydanları ve harabeleri gibi görülmeye değer bütün yerleri bilimsel bir nesnellikle resmedilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Perdahlı çinilerin en erken tarihli örneklerine Abba^si^ler devrinde (IX. yüzyıl) Sa^merra^’da rastlanmıştır. Bu çiniler, sarımtırak beyaz renkli, iri gözenekli hamurdan yapılmıştır. Doğru cevap a'dır.

Yanıt Açıklaması: Bir kapta, şemse ve salbekin dışında tabii deri olarak bırakılan boşluktan sonraki dört köşeyi bağlayıcı nitelikte yer alan bölümlere köşebend denilir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Sır altı ve sır üstü tekniklerinin bir arada kullanılmasıyla çok renkli bir satıh elde etmeye yarayan tekniğe “mînâî” adı verilmiştir. Bu teknikte ısıya çok dayanıklı olan renkler sır altına, az dayanıklı olan renkler de sır üstüne tatbik edilir. Genellikle mavi, mor, fîrûze ve yeşil renkler sır altına; kiremit kırmızısı, beyaz, kahverengi ve siyah renkler de sır üstüne tatbik edilmektedir. Bu tekniğe sır altı ve sır üstüne yedi rengin bir arada tatbik edilebilmesinden ötürü “heft-reng” adı da verilmiştir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Fırça tarama üslûbuyla tabii çiçek desenlerine dayanan bir tezhip tarzıdır.

Yanıt Açıklaması: Kündekârî tekniğinde bir ahşap iskelet üzerinde yan yana getirilen geometrik mahiyetteki ahşap parçalarla bunları birbirine bağlayan oluklu ahşap kirişler tutkal ya da çivi kullanılmaksızın iç içe geçirilmek suretiyle eser tamamlanır.

Yanıt Açıklaması: XI ve XII. yüzyıllarda Selçuklu Türkleri’nin İran’dan Ön Asya, Mezopotamya, Suriye ve Anadolu’ya yayılmalarıyla ilk Türk-İslâm minyatür üslûbu oluşmuştur.

Yanıt Açıklaması: Tekke mûsikisiyle ortak icra edilenlerin dışındaki cami mûsiki şekilleri (formları) şunlardır: Ezan, Tesbih, Temcid, Tekbir.

Yanıt Açıklaması: Safevi minyatür ekolü Türkmen ve Herat üslubunun etkisiyle oluşmuştur. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Genelde oyma, kabartma ve kakma olarak özetleyebileceğimiz geleneksel ağaç işleme teknikleri arasında şunları sayabiliriz: Düz satıhlı ve yuvarlak satıhlı derin oyma, eğri kesim, şebekeli oyma (ajur), düz satıhlı ve kabartmalı kakma.

Yanıt Açıklaması: Cami ve Tekke Mûsikisinde Ortak Şekiller; - İlâhi, - Na‘t, - Salâ, - Tevşîh, - Mevlid, - Mi‘râciyye, - Mersiye, - Kasîde'dir. Temcid; Minârelerde ezandan ayrı olarak Allah’a yapılan dua ve münâcâtlardır. Doğru cevap "a" şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Hâfız Osman

Yanıt Açıklaması: Ali Üsküdari Rugani tekniğinde müstesna eserler meydana getirerek tezhip sanatında bir üslup ortaya koymuştur. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Alt kaba bağlı olarak pek çok kitap kabında görülen beşgen şekilli kısım mıkleb adıyla bilinir. Mıkleb eskiden numara konulmadan bırakılan sayfaların arasına katlanıp yerleştirilerek, okuma sırasında nerede kalındığına işaret oluşturur.

Yanıt Açıklaması: Ebru Teknesi Kitre Öd Fırça Tarak Tel çubuk Ebru yapımında kullanılan malzemlerdir. Mühre, ebru yapımında kullanılmaz. Doğru cevap "a" şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Kitap gövdesiyle üst ve alt kabın boyları Doğu cildinde aynı olup Batı cildinde kap sırt dışındaki üç tarafından birkaç milimetre taşkınlık gösterir. Çünkü Batı ciltleri rafa dik olarak konulurken kitabın gövdesinin sürtünme ihtimali fazladır. Doğu’da ise kitap rafa yatık durumda, birkaç adedi, biri diğerine ağırlık vermeyecek şekilde üst üste yerleştirilir. Şîrâze,Doğu ciltlerinde örme usulüyle yapılır. Eskiden Batı cildinde de böyleyken, ciltleme sanayiinden sonra şerit halinde hazır alınıp kitap sırtının üst ve altına yapıştırılmıştır. Batı cildinde üst ve altkaplarla sırt birlikte hazırlanır, kitap gövdesi yan kâğıdı yardımıyla kap içine yapıştırılır. Doğu’da üst ve alt kap ayrı ayrı taslanıp, sırt (dip) için geniş bırakılmış deri uzantıları(muhat payı)buraya yapıştırılarak tutturulur. Doğru cevap E'dir.