İslam Sanatları Tarihi

Yanıt Açıklaması: Kelime anlamı Çin'e ait demek olan çini, eski kaynaklarda Sırça ya da Kaşi olarak adlandırılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Nusretnâme (Resim 6.15) ve aynı türdeki diğer eserlerdeki minyatürlere, o yıllarda devam eden Osmanlı-Safevî savaşları esnasında Osmanlı topraklarına gönderilen Safevî nakkaşlarının taşıdıkları Safevî dönemi Kazvin üslûbunun etkileri yansımıştır. Safevî Kazvin üslûbunda resim çerçevesini aşan doğa kesitleri, yuvarlak, ince-uzun yüzlü figürler ve dikey hatlar egemendir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: İslâm dünyasında ilk mevlid merasimlerinin, Mısır’da Fâtımîler devrinde MuîzLidînillah döneminden (972-975) itibaren düzenlenmeye başladığı ifade edilir. Halkın da katılımıyla görkemli ve parlak merasimlerle ilk mevlid töreni, Erbil Atabeglerinden “Muazzam” lâkabıyla tanınmış Muzafferüddin Kökböri devrinde 1207 yılında yapılmış; bu törende Endülüslü ünlü hadis bilgini İbn Dihye, İslâm edebiyatında ilk mevlid kitabı kabul edilen et-Tenvîr fî mevlidi’s-sirâci’l-münîr adlı eserini Atabeg’e takdim etmiştir. Doğru cevap "e" şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Ruganî kap yapılmak istenirse, etrafı ince deri, üstü kâğıt ile kaplanmış kabın zeminine üstübeçle astar çekilir. Sonra altın ve sair boyalarla, üslûplaştırılmış veya tabiî haliyle çiçek (bazen hayvan) motifleri, günlük hayattan manzaralar işlenir. Kuruduktan sonra, sakız (reçine) ve sair maddelerin terebantinde eritilmesiyle elde olunan rugan (lak) maddesi ince tabakalar hâlinde akıtma veya fırçayla sürme yoluyla kabın üzerine sürülür. Bunun içine önceden arûsekli sedef kırıntıları da konursa daha cazip görülür. Hem işlenen nakışlara albeni kazandıran, hem de dış tesirlerden koruyan rugan maddesi dolayısıyla bunlara ruganî (son devirde de lake) kap denilmiştir. XVII-XVIII. yüzyıllarda bu tarz Edirne’de yaygın olduğu için Edirnekârî kap adıyla da bilinir.

Yanıt Açıklaması: Anadolu’da en eski çini eserler nerededir, nasıl yapılmıştır? Bunu kesin olarak belirlemek güçtür, ancak en eski sayılabilecek örnekler arasında Siirt Ulucamii ve Minaresi (XII. yüzyıl), Divriği Kale Camii’nin (1180) taçkapısı ya da Konya II. Kılıçarslan Türbesi (1155-1192) sayılabilir. Ayrıca Nizâmeddin Yağıbasan’ın Tokat’ta 1164’ten önce yaptırdığı Çukur Medrese Selçuklu devrinin çini kullanılan en eski yapılarındandır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: 1370-1507

Yanıt Açıklaması: Maniheist Uygur minyatürleri, figür tipleri ve kompozisyon anlayışı bakımından Selçuklu Dönemi minyatürlerinin öncüleri olarak kabul edilir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: El yazması kitapların metinlerini bezemek ve açıklamak amacıyla yapılmış küçük boyutlu renkli resimlere minyatür denilmektedir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Kanûnî dönemine özgün üslûbuyla katkıda bulunan nakkaş Matrakçı Nasuh’tur. Kaleme aldığı tarihî konulu eserleri, figürsüz manzaralar ve topoğrafik kent görünümleriyle resimlendiren Matrakçı Nasuh’un ilk eserlerinden biri, Târîh-i Sultan Bayezid (TSMK, Revan Köşkü, nr. 1272) adını taşır. Onun tasvirlerinde kentlerin su yolları, meydanları ve harabeleri gibi görülmeye değer bütün yerleri bilimsel bir nesnellikle resmedilmiştir. Kent tasvirleri, daha sonra resimlendirilecek tarihî konulu birçok eserde, kimi zaman tam sayfa halinde kimi zaman kompozisyonun bir bölümünü kaplayacak şekildeve topoğrafik görüntülerini koruyarak tekrarlanmıştır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devleti’nin ikinci başkenti Edirne’de XV. yüzyılın ikinci yarısında hazırlanmış Dilsuznâme (Oxford Bodleian Library, Quseley, nr. 133) Külliyât-ı Kâtibi (Resim 6.3) ve Ahmedî İskendernâmesi (Venedik, Marciana Kütüphanesi, Cod. Or. nr. 57) erken Osmanlı minyatür üslûbunu temsil eden eserler arasında yer alırlar. Târîh-i Sultan Bayezid ve Mecmûa-ı Menâzil adlı eserler ise Matrakçı Nasuh'un eserleri olup Klasik Osmanlı Sanatı minyatür üslubu özellikleri taşımaktadırlar. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: İstanbul’un alınışından (1453) sonra İtalya’dan davet edilen Gentile Bellini’nin yaptığı Fâtih Sultan Mehmed’in yağlı boya portresiyle Costanzo da Ferrara’nın hazırladığı bronz madalyalar, aynı dönemde Fâtih’in minyatür geleneğinde portrelerini yapan Osmanlı nakkaşları Sinan Bey ve Ahmed Şiblizâde’nin üslûplarını etkilemiştir.

Yanıt Açıklaması: Bursa Mura^diye Camii ve Medresesi’nde (1425) mütevazı miktarda da olsa, tek renk sırlı levha, renkli sır ve çini mozaik tekniklerinin bir arada kullanıldığı görülmektedir. Edirne S¸ah Melek Camii’nden (1429) sonra İstanbul’da Fatih Sultan Mehmed’in C¸inili Köşk’ü (1472) ve Mahmud Paşa Türbesi (1473) çini mozaik sanatının Osmanlı’da son defa görüldüğü yapılardır. Doğru cevap c'dir.

Yanıt Açıklaması: En erken medreseler Gazneliler devrinde ortaya çıkmıştır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: “Çün doğup tuttu cihan yüzünü hüsnün güneşi” mısraıyla başlayan manzume XV. yüzyılın tanınmış Halvetî şeyhlerinden mutasavvıf şair Dede Ömer Rûşenî'ye aittir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı Devleti’nin son yıllarında (1917-1918) ilk defa hattat Necmeddin Okyay (1883-1976) eliyle, tabii^ şekline en yakın çiçekli ebruların (la^le, karanfil, hercai^ menekşe, gelincik, gonca gül, kasımpatı, sümbül) yapılması başarılmış; Okyay’ın öğrencisi Mustafa Düzgünman da (1920-1990) bu çiçek çeşitlerine papatyayı eklemiştir. C¸içekli ebrular, sanat tarihimizde Necmeddin ebrusu adıyla tanınır. Doğru cevap e'dir.

Yanıt Açıklaması: Mûsikiyi ''sesleri kulağa hoş gelebilecek şekilde düzenleme sanatı'' olarak tanımlayan yazar ve düşünür Jean-Jacques Rousseau olmuştur. Doğru cevap A'dır.