İslam Sanatları Tarihi

Yanıt Açıklaması: Anadolu Selçukluları’nın büyük sultanı Alâeddin Keykubad (1221-1237) tarafından yaptırılan Kubâdâbâd Sarayı, zengin figürlü çinilerle bezenmiştir. Buradaki çinilerde “Türk oturuşu” diye adlandırılan bağdaş kurmuş insan figürlerinin yanı sıra çift kartal, çift ejder, balık, tavus kuşu, insan hayvan karışımı mitolojik yaratıklardan oluşan ve sembolik anlamlar ifade eden motifler de bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Kitabın boyu kareden diktörtgene dönüştükten sonra, şemsenin üstünde ve altında kalan boşlukları doldurmak için buralara eklenen parçalara salbek adı verilir. Şemse ve salbekin dışında tabi deri olarak bırakılan boşluktan sonraki dört köşeyi bağlayıcı nitelikte yer alan bölümlere köşebend denilir. Şemse, salbek ve köşeben bölümlerinin önceleri düz bırakılırken, dendan denilen yuvarlak çıkntılarla cazip hale getirilmiştir. Şemse ortada yer alan yumurtamsı şekilli bölüme verilen isimdir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: İlâhi: Kendilerine mahsus tavırları olan ilâhiler genellikle okundukları yere göre cami ve tekke ilâhileri diye ikiye ayrılmalarına rağmen bunların dışında değişik zaman ve mekânlarda da icra edilirler. Nefes: Çoğunlukla Bektaşî tarikatına bağlı şairler tarafından kaleme alınmış tasavvufî güftelerin, bu tarikat çerçevesinde düzenlenen sazlı sözlü toplantılarda okunan şeklidir. Tekkelerde icra edilir. Tesbih: Namazda cumhur müezzinliği içerisinde icra edilen tesbih, camilerde namazdan sonra müezzin mahfilinde bir veya birkaç müezzin tarafından bölüm bölüm ve bazan nöbetleşe, cemaatin dua etmesine zemin hazırlamak için irticâlen değişik makamlardan ve usulsüz olarak okunur. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap a'dır.

Yanıt Açıklaması: Alt kaba ba ğ lı olarak pek çok kitap kabında görülen be ş gen ş ekilli kısım mıkleb adıyla bilinir. Mıkleb eskiden numara konulmadan bırakılan sayfaların arasına katlanıp yerle ş tirilerek, okuma sırasında nerede kalındı ğ ına i ş aret olu ş turur. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Na‘t; Hz. Peygamber’in isim ve sıfatlarının, örnek ahla^kının, üstün özelliklerinin, mucizelerinin konu olarak alınıp ondan şefaat dileklerinin dile getirildiği manzumelerin, Türk mu^sikisi makam ve kaideleri çerçevesinde irtica^len veya bestesi ile okunmasıdır. Na‘tların Arapça ve Farsça bazı örneklerine rastlanırsa da genellikle Türkçe kaleme alınmışlardır. Bu bilgiler doğrultusunda B seçeneği doğrudur.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Manisa Revak Sultan Türbesi, XIV. yüzyılda Saruhanlılar tarafından yapılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Bilhassa XIX. yüzyılda zermürekkep ve gerektiğinde ilâve renklerle ve fırçayla işlenen Batı tarzı çiçeklerin yer aldığı yazma kaplara da şükûfe cilt (şükûfe kap) denilmektedir. Doğru cevap "c" şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: "Ağaç ve Kereste" anlamında Arapça "haşep" kelimesinin çoğulu olan ahşap, sözlük anlamının dışında, farklı ağaç cinslerinden seçilen malzemenin oyma, kabartma, geçme gibi tekniklerle işlenmesi sonucunda ortaya çıkan bağımsız bir sanat dalının da adı olmuştur. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: İmzası bulunmamakla birlikte İstanbul Yavuz Sultan Selim Camii (1522) ve Türbesi’nin çinilerinin Tebrizli Habib Usta’nın eseri olduğu konusunda bilgiler bulunmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Sır altı ve sır üstü tekniklerinin bir arada kullanılmasıyla çok renkli bir satıh elde etmeye yarayan tekniğe “mînâî” adı verilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Sırçalı Medrese’nin (1242) eyvanındaki çini mozaik süslemelerde de yine İran menşeli bir ustanın ismi, Mehmed b. Mehmed b. Osman el-Bennâ et- Tûsî olarak kayıtlıdır.Çelebi Mehmed’in yaptırmış olduğu çinileriyle meşhur Bursa’nın en iddialı yapılarından birisi olan Yeşilcami ve türbede Tebrizli ustalarla birlikte Ali b. İlyâs Ali’nin isimleri dikkat çekmektedir.Osmanlı’nın son devir çinilerine en güzel örnek, Hafız Emin Usta’nın elinden çıkan Eyüp’teki Sultan Reşat Türbesi (1914) çinileridir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Çini veya seramik yapımında kullanılan malzemeler, çininin gövdesini oluşturan ana hamur, süslemenin yapılacağı renkleri meydana getiren boya veya madenî oksitler ve çiniye cilalı görünüm veren sır tabakası olmak üzere üç ana kısımdan oluşmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: İslâm dünyasında sistemli el yazması üretiminin, Abbâsî Halifesi Me’mûn’un (813-833) bazı antik kaynakları Arapça’ya çevirtmesiyle başladığı belirlenmiştir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: XVII. asırdan itibaren Batı âleminin de ilgisini çeken ebruculuk üzerine Roma’da 1646 yılında “Türk kâğıdı” olarak belirtildiği ilk yayından beri pek çok eser yazılmıştır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Büyük Selçuklular’dan günümüze pek bir şey ulaşmış görünmüyorsa da özellikle Konya ve Beyşehir’de bulunan halılar Anadolu Selçuklu dönemi Türk halılarının desen ve renk anlayışını günümüze taşırlar. Doğru cevap "e" şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: İsla^miyet’in doğduğu ve yayıldığı ilk zamanlarda Araplar’ın basit ve sade bir mu^sikileri mevcuttu. Araplar’ın sesle yaptıkları nağmelere terennüm denilmekteydi.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı döneminde uygulama alanı bulmuş oyma, kakma, çalma, kazıma , vidalama, altın kaplama (tombak), savatlama, zincir işi, daha çok takı ve tören eşyasında kullanılan telkâri ve mine gibi geliştirilmiş birçok teknik söz konusudur. Doğru cevap "d" şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Birçoğu yabancı olmak üzere yakın dönem araştırmaları, halı sanatının Asya ve Türk menşeli olduğunu ortaya koymuş bulunmaktadır. Rus arkeolog Rudenko tarafından 1947-1949 kazılarında bulunmuş olan milâttan önce VIII. yüzyıllara ait Pazırık halısı da, Doğu Türkistan’ın eski şehirlerinde ve Turfan’da 1900’lü yılların başında ortaya çıkarılan halı parçaları da bunu teyit etmektedir. Doğru cevap B'dir.