İlk Dönem İslam Tarihi

Yanıt Açıklaması: Ha^rici^lik hareketinin doğuşundaki en önemli etken, bedevi^likten şehir hayatına geçen Arap toplumunun geçirdiği değişimdir. Ha^rici^liğin ortaya çıkışındaki önemli etkenlerden biri, toplumun zamanla siyasal konulara daha fazla ilgi duymasıdır. Şahısların olaylar karşısındaki tavırları, aldıkları dini^ eğitim, nasları anlama ve yorumlama yetenekleri de Ha^riciliğin doğuşunda önemli bir etkendir. Ha^rici^lerin ortaya çıkışında, özellikle Hz. Osman döneminde toplumun siyasetle daha fazla ilgilenmesi, valilerin ve halifenin icraatlarını sorgulamaya başlamasının da önemli etkisi olduğunu unutmamak gerekir. O¨zellikle fetihlerden sonra Arapların daha önce hayal edemedikleri kadar önemli maddi olanaklara sahip olmaları ve devletin ekonomik politikalarına yönelik istekleri, muhalefetin gelişmesine, dolayısıyla Ha^rici^lik hareketinin doğmasına katkı sağlayan hususlardan biri olarak değerlendirilebilir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Hz. Peygamber’in evliliklerinde çeşitli hikmetler vardır. Meselâ Hz. Âişe ve Hz. Hafsa annelerimiz vasıtasıyla hanımlara dinî alanda bilgi aktarımı yaptığı ve İslâmî hizmetlerde önceliği olan Hz. Ebû Bekir ve Hz. Ömer’le dostluğunu pekiştirdiği düşünülebilir. Bazı hanımlarla evliliği, onların İslâm’daki fedakârlığına bir vefa şeklinde gerçekleşmiştir. Habeşistan’a göç etmiş olan Hz. Ümmü Habîbe ile Hz. Sevde buna örnektir. Peygamber Efendimiz bir kısım evlilikleriyle de bazı kabilelere dostluk mesajları vermek istemiştir. Necid bölgesinin en büyük kabilelerinden Âmir b. Sa‘saa’lı Hz. Zeyneb bint Hüzeyme ile Hz. Meymûne buna örnek sayılır. Hz. Cüveyriye ve Hz. Safiyye ile evliliği ise siyasî amaçlıydı. Bunlardan Cüveyriye ile evliliği, Benî Mustalik kabilesinin İslâm’a girmesine vesile olmuştur. Safiyye ile evlilikten maksat ise Yahudilerin dostluğunu kazanmaktı. Zeyd b. Hârise’den boşanan Zeyneb bint Cahş ile evliliği ise Câhiliye döneminde evlâtlıkları öz çocuk olarak gören anlayışa karşı İslâm hukukunda yeni bir ilkenin uygulanması şeklinde olmuştur. Bütün bu gerçekler ortada iken çok evliliği sebebiyle Hz. Peygamber’i şehvete düşkünlükle itham etmek hakikate aykırı bir durum olup, yalan ve yanlış bir iddiadan ibarettir.

Yanıt Açıklaması: Hz. Ali’ye muhalif gruplardan biri Hz. Âişe, Talha b. Ubeydullah ve Zübeyr b. Avvâm’ın önderliğini yaptıkları gruptu. Talha ve Zübeyr, Hz. Ali’ye biat ettikten birkaç ay sonra umre yapmak amacıyla Mekke’ye gittiler ve zorla biat ettirildikleri iddiasıyla Halife’ye karşı isyan bayrağı açtılar. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Halifelik önerisi Hz. Ali’nin dışında, Hz. Ömer’in vefatından önce oluşturduğu şura üyelerinden Zübeyr b. Avvâm, Talha b. Ubeydullah ve Sa‘d b. Ebû Vakkâs’a da yapıldı. Ancak kendilerine yapılan bu önerileri kabul etmediler. Dolayısıyla, doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Hz. Ali, Cemel savaşından sonra Kûfe’ye giderek burasını devletin merkezi yaptı. Bu arada Muâviye’ye mektup yazıp itaate çağırdı. Ancak Muâviye önceki çağrılara verdiği cevabı tekrarladı; Hz. Osman’ın mazlum olarak öldürüldüğünü ve onun katillerinin cezalandırılması gerektiğini söyleyerek talebe olumsuz cevap verdi. Hz. Ali, Muâviye’nin itaat etmediğini, hatta kendisine karşı cepheyi genişletmeye çalıştığını görünce onunla savaşmaktan başka yol olmadığını anladı.

Yanıt Açıklaması: Mekke'den gelenlere kucak açan Medineliler Ensar (yardımcılar) adını almıştır.

Yanıt Açıklaması: Hz. Ömer döneminde, mali işleri haraç âmilleri yürütüyordu. Bu görevliler, halife tarafından tayin ve azledilirdi. Dolayısıyla, doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Peygamber Efendimizin fizikî özelliklerine, bunların anlatıldığı edebî eser ve levhalara hilye denilmektedir. Onun fizikî görünüşü yanında ahlâkî özelliklerine ve bu konuda yazılan eserlere ise  Şemail adı verildiğinden cevap B seçeneğidir.Diğer seçeneklerin Peygamber efendimizin özellikleri hakkında yazılan eserlerle herhangibir ilgisi yoktur.

Yanıt Açıklaması: Hz. Ömer Halife seçilince insanlar kendisine “Halîfetü Halîfeti Resûlillah” (Rasûlullah’ın halifesinin halifesi) diye hitap etmeye başladı. O, bunu kabul etmeyip; “Siz müminlersiniz, ben de sizin emirinizim” diyerek kendisine, müminlerin idarecisi olduğuna vurgu bakımından “Emîru’l- Mü’minîn” denmesini istedi. İslâm tarihinde “emîrü’l-mü’minîn” tabiri ilk defa Hz. Ömer için kullanılmıştır. Dolayısıyla, doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Hz. Fâtıma, Peygamber Efendimizin Hz. Hatice’den dünyaya gelen çocukları arasında en küçüğü olup Peygamberliğin ilk yılında doğdu. Hz. Fâtıma, Peygamberimizin vefatından altı ay sonra vefat etti. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: bu ayet tebük seferi zamanında 630 yılında inmiştir ve yahudilerle hristiyanlara uygulanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Peygamberimizin ilk eşi, 25 yaşında iken evlendiği Hz. Hatice’dir. O sırada kırk (veya yirmisekiz) yaşında dul bir hanım olan Hz. Hatice ticaretle meşgul oluyordu ve Mekkeliler arasında Tâhire yani, saf, temiz unvanıyla tanınıyordu. Kendisine yapılan evlenme tekliflerinin hepsini geri çevirmiş ve el-Emîn (doğru, güvenilir) unvanıyla tanınan Hz. Peygamber’le evlenmeyi tercih etmişti.

Yanıt Açıklaması: Mekke’nin tanınmış zenginlerinden olan Hatice, kervanlarının başında bulunamıyor, onları ücretle tuttuğu şahısların idaresinde gönderiyordu. Hatice, bu sıralarda bir tavsiye üzerine çevresinde üstün ahlâk sahibi ve güvenilir bir genç olarak tanınan Hz. Muhammed’le (s.a.v.) ortaklık antlaşması yaptı ve başkalarına verdiği ücretten daha fazlasını kendisine vereceğini belirtip kölesi Meysere ile birlikte ticaret kervanını Suriye’ye götürmesini istedi. Bu seyahat esnasında Hz. Peygamber’i yakından tanıma imkânı bulmuş olan Meysere onda gördüğü beceriklilik, dürüstlük, güvenilirlik, temizlik, bolluk ve bereketi Hatice’ye büyük bir hayranlık içerisinde anlatmakla bitiremiyordu. Meysere’nin Peygamber efendimiz’in ahlâkı ve davranışları hakkında hayranlık uyandıran övgü dolu sözleri dinleyen Hatice, ona daha çok güven duydu ve bu takdir hisleri gün geçtikçe arttı. Hz. Peygamber ahlâk ve kişiliği yanında fizikî özellikleri itibariyle de dikkatini çekmekteydi. Hz. Hatice bir süre sonra Hz. Muhammed hakkında hissettiklerini Nefîse bint Ümeyye (Münye) ile paylaştı ve ondan, uygun bir şekilde kimseye belli etmeden Hz. Muhammed’le görüşüp bu husustaki fikrini yoklamasını istedi. Hz. Hatice’nin Peygamberimize evlilik teklifini bizzat kendisinin yaptığına dair rivâyetler de bulunmakla birlikte, onun Nefîse vasıtasıyla edindiği olumlu izlenimden sonra böyle bir teklifte bulunduğunu düşünmek de mümkündür. Bir süre sonra Nefîse Hz. Muhammed’le samimi bir biçimde konuşma fırsatı yakaladı ve ona: “Artık yaşça olgunlaştın, iyi bir aileye mensupsun ve sahip olduğun mükemmel şahsiyet de herkesin malumudur. O halde niçin evlenmiyorsun? Muhakkak ki, sen istersen kolaylıkla münasip bir eş bulabilirsin” dedi. Peygamberimiz buna karşılık olarak müstakil bir yuva kurup ailesini geçindirmek için yeterli imkânlara henüz sahip olmadığını belirtti. Nefîse: “Şayet sen zengin, zengin olduğu kadar da güzel ve aynı zamanda makbul bir aileden kız bulursan cevabın ne olur?” diye sordu. Hz. Muhammed biraz da şaşkın bakışlarla “Böyle birisi kim olabilir ki?” deyince Nefîse artık isim telaffuz etme vaktinin geldiğini düşündü ve “Böyle birisi var...Hatice” diye cevapladı. Hz. Muhammed “Onun bunu kabul etmesi imkânsız. Mekke’nin bütün zenginleri ona tâlip oldular ama o reddetti” deyince Nefîse şöyle dedi: “Şayet sen benim teklifimi kabul ediyorsan gerisini bana bırak! Ben ortak bir dostumuza bu konuyu açacağım”. Beklemediği bir durumla karşılaşan Hz. Muhammed biraz düşündükten sonra teklifi kabul etmişti. Doğru cevap A'dir.

Yanıt Açıklaması: Hz. Muhammed'in ilk eşi Hz. Hatice'dir ve kendisinde 6 çocuk dünyaya gelmiştir.

Yanıt Açıklaması: Dikkatlerin iç problemlere yönelmesi, fetihleri sekteye uğratmıştır. Hz. Ali’nin iktidar döneminde dışarıya yönelik cihâdın geri plana itilmesi, iç çatışmalardan fırsat bulunamamasından kaynaklanmıştır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Utbe peygamber erfendimize yumuşak davranan ve  hatta ondan etkilenmiş bir şahıstır ancak Bedir savaşında öldürülmüştür.

Yanıt Açıklaması: Arab-ı Müsta`ribe (Mütearribe). Aslen Arap olmayıp sonradan Araplaşan kabilelerden meydana gelmektedir. Bunların soyu Hz. İbrahim’in oğlu Hz. İsmail’e dayandığı için İsmailîler veya onun soyundan gelen uzak torunlarına nispetle Adnânîler, Meaddîler, Nizârîler de denilmektedir. Kuzey Arapları adıyla da bilinirler. Hz. İsmâil’in ana dili babası gibi Ârâmîce, Keldânîce veya İbrânîce idi. Onun soyu Arapça'yı Mekke’de öğrenip Cürhümlüler'e karışarak Araplaştığı için Arab-ı müsta`ribe adıyla anılmıştır. Hz. Peygamber'in yirmi birinci göbekten atası olan Adnân'a mensup başlıca kabileler ve kolları şöyle sıralanabilir: Mead, Nizâr, Rebîa, Mudar KaysAylân, Gatafân, Kinâne, Kureyş, Kusay, Hâşim vs.

Yanıt Açıklaması: Mescid-i Nebevî, bahsedilen tüm işler için kullanılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Hz. Ali'nin İlk İcraatları

Yanıt Açıklaması: Toplum içerisinde etkili olan bazı kişiler, Hz. Ali’ye biat etmek yerine tarafsız kalmayı tercih ettiler. Bunlar arasında Sa‘d b. Ebû Vakkâs, Üsâme b. Zeyd, Hassân b. Sâbit, Ebû Said el-Hudrî, Muhammed b. Mesleme, Numan b. Beşir ve Zeyd b. Sâbit zikredilebilir. Doğru cevap A’dır.