İslam Ahlak Esasları

Yanıt Açıklaması: Doğruluk, insan ilişkilerinde her konuda din, ahlâk ve hukuk kurallarını özetmek, hile ve haksızlıktan uzak durmak, yalan söylememektir. Aleyhine bile olsa haktan ve hukuktan ayrılmamak, ikiyüzlü davranmamak, özünde, sözünde ve davranışlarında dürüst ve tutarlı olmaktır. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: İslâm filozoflarından İbn Rüşd’e göre, adalet erdemi, bilgelik, yiğitlik ve ölçülülükten (iffet) ve cömertlikten oluşan diğer dört erdemin toplumda gerçekleşmesinin teminatıdır. Ona göre, ahlâk ile hukuk arasında zorunlu bir bağlantı vardır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Mu’tezile’ye göre insan aklının ahlâki değerler hakkındaki bilgisi zorunlu bilgiler grubuna girer. Mutezili kelamcılar ahlâki vazifelerin iyiliği ve gerekliliği hakkındaki bilgilerin akli bilgiler olduğunu kabul etmişlerdir.

Yanıt Açıklaması: Doğruluk, insan ilişkilerinde her konuda din, ahlâk ve hukuk kurallarını gözetmek, hile ve haksızlıktan uzak durmak, yalan söylememektir.

Yanıt Açıklaması: Reziletler Cehalet Zulüm Ölçüsüzlük/İffetsizlik Korkaklık

Yanıt Açıklaması: Rezilete düşmüş olan insanlar arasında ihtilaf ve çatışma esastır.

Yanıt Açıklaması: İslâm çevre ahlâkının 4 büyük kuramı olduğunu düşünmek mümkün ve yararlı gözükmektedir. Bu 4 kuram şunlardır: Yararlılık (Menfaat) Kuramı, Sorumluluk (Mesuliyet) Kuramı, Erdemlilik (Fazilet) Kuramı ve Bilgelik (Hikmet) Kuramı.

Yanıt Açıklaması: Nefs ile reziletler arasındaki ilişki şöyledir: Burada, temyiz ve idrak gücü düşük olursa rezilet olarak cehalet gerçekleşir. Ancak melekî güç, itidal sınırında olup ifrat ve tefrite/eksiklik ve aşırılığa düşülmezse bu huy, hikmettir. Dolayısıyla cehaletin zıddı olarak karşımıza hikmet çıkmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Gazali, çalışma, ticaret yapma, kazanç sahibi olma gibi hususları epey övdükten sonra şöyle der: “Biz, ticaretin mutlak şekilde her şeyden üstün olduğunu söylüyor değiliz. Ancak ticaret: a) Ya geçim için, b) Ya servet edinmek için, c) Ya da geçimin biraz üstünde bir gelir sağlamak amacıyla yapılır. Hayır ve hasenat düşünülmeden sırf malı çoğaltmak ve mal biriktirmek için ihtiyaç fazlası mal teminine çalışmak yerilmiştir”. Buradan da anlaşıldığı üzere, iş hayatını geliştirmede en temel ve en meşru niyet, muhannete muhtaç olmadan helal yoldan geçimini temin etmektir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: İşçi, işverenine karşı kıskançlık ve haset içinde olmamalı, bir işi olup çoluk çocuğunun geçimini alnının teriyle ve akıyla sağlayabildiği için şükretmeli, işini çok iyi bilmeli ve iyi yapmalı, güvenilir ve dürüst olmalı, hiçbir haksızlığa tenezzül ve teşebbüs etmemeli, kazancının tam anlamıyla helal olmasına özen göstermeli, iş aletleri ve bilgileri gibi konularda sorumluluk sahibi olmalı, işini, iş arkadaşlarını ve işverenini elden geldiğince sevmeye ve saymaya çalışmalıdır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Nişanlılık, tarafların birbirini daha iyi tanımalarına yönelik, evliliğe hazırlık dönemidir. B u dönemde nişanlılar evli gibi yaşayamazlar. Aralarında dinî nikâh kıyılması da doğru değildir. Nişanlı iken ayrılmaları durumunda bu nikâh, dinî ve ahlâkî problemlere neden olur. Doğrusu; dinî nikâhın, resmî nikâhtan sonra yapılmasıdır. Ülkemizde de uygulama bu yöndedir.Nişan ve düğün törenleri şekil olarak yöreden yöreye, ulustan ulusa değişebilir. Yukarıdaki seçeneklerde verilenler arasında yer alan tek doğru bilgi A seçeneğinde yer aldığı için cevap A dır.

Yanıt Açıklaması: Sonra insanın, kendisine karşı birtakım görevleri vardır: Allah’ın emanet olarak verdiği bedeni ve bedenî yeteneklerini doğru kullanmak, sağlığını korumak, insanlık şerefine leke getirecek kötü davranışlardan uzak durmak, dinini, canını, malını, namusunu ve şerefini korumak, “iyi insan” olmak… İşte bunlar ahlâkın “bireysel” boyutunu oluşturur. Buna “ bireysel ahlâk ” diyoruz. Bireysel ahlâkta insanı “insan” yapan erdemler (faziletler) ve onun insanlığına leke getiren kötü davranışlar (reziletler) üzerinde durulur. Doğru cevap C’dir

Yanıt Açıklaması: İyi olan işlerde ve kötülüklerden sakınmak için yardımlaşmaktır.

Yanıt Açıklaması: Son on yıllardaki bu tarihsel gelişmeler birkaç cümleyle özetlenmek istendiğinde denebilir ki, 1960’ların başında meydana gelen iki olay çevreci bilinçlenmenin ilk tohumlarını atmıştır. Bunlardan biri nükleer denemelerden sonra anne sütünde strontiyum 90 elementine rastlanması, diğeriyse, DDT gibi sentetik yapılı tarım ilaçları ve kimyasal maddelerin etkilerinin, hedefledikleri zararlılarla sınırlı kalmayıp, ekosistemi bir bütün olarak ve olumsuz yönde etkilediğinin anlaşılmasıydı.

Yanıt Açıklaması: 1. Nimet İlkesi: ‘Çevre Nimettir’ “Yararlılık kuramı” ile bağlantılı olan ve çevreye bakışın, bilgi düzeyine göre farklılık göstermekle birlikte herkes tarafından anlaşılıp kabul edilecek olan en gerçekçi ve en yaygın ilkesi, çevremizdeki varlıkların bizim için birer nimet, ihtiyaçlarımızı karşılamaya ve kendilerinden istifade etmemize yönelik birer kaynak olduklarıdır. Hayvanlarıyla, bitkileriyle, yer üstü ve yer altı zenginlikleriyle, toprağı, havası, suyu ve ateşiyle doğal çevre bizim bütün ihtiyaçlarımızı karşılamaktadır.

Yanıt Açıklaması: (Ebû Dâvûd, “Edeb, 120) Özet olarak ifade edersek, anne-babamızın bizim üzerimizdeki haklarını şöyle dile getirebiliriz: a. Bizden istedikleri, dinin yasakladığı bir şey olmadığı sürece, isteklerini yerine getirmek, b. Onlara saygıda kusur etmemek, c. Bakıma ve yardıma muhtaç oldukları zaman kendileriyle ilgilenip yardımcı olmak, hal-hatır sorarak gönüllerini almak, incitici söz söylememek, onları sıcak aile ortamından ve torun sevgisinden mahrum bırakmamak, d. Öldüklerinde evlât olarak üzerimize düşen görevleri yerine getirmek, onlara her zaman dua etmek, e. Zaman zaman ana-baba dostlarını ziyaret etmek suretiyle annemizin ve babamızın hatıralarını yaşatmak. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: söz konusu ayet islam çevre ahlakının nimet ilkesiyle doğru orantılıdır.

Yanıt Açıklaması: tabiata okul gibi, kitap gibi, öğretmen gibi bakmayı ve ondan ders almayı tavsiye eden islam-çevre ahlakı ilkesi ayet ilkesidir.

Yanıt Açıklaması: Cenab-ı Hak kendisini yer ve gökle ilintili olarak şöyle anlatır ki bu ayet tüm varlığın bir anlamda kutsal sayılabileceğini göstermektedir.

Yanıt Açıklaması: Erdem-ekonomi ilişkisinde insanlara bol miktarda meşru, makul ve makbul seçenek sunmak ve onların özgür tercihlerine imkan sağlamak mümkündür. Bu meşru ve makbul seçeneklere geçmeden önce ahlaken uygun görülmeyecek seçenekleri elemek için, önce Aristoteles’in de İslâm dininin de fazlasıyla vurguladığı üç ilkesel terim olan, ifrat, tefrit ve itidal kavramlarını hatırda tutarak yola çıkmak mümkündür. Bu cümleden olarak, kısaca şunu söyleyebiliriz ki, insanlık tarihi ahlâk rağmına ekonomi yönünde ifrata da, ekonomi rağmına ahlâk yönünde tefrite de şahit olmuştur ve olmaktadır. Bakış açımıza göre bunlardan birine ifrat birine tefrit demek mümkündür. Kısa ve teknik terimlerle ifade etmek gerekirse, ahlâk ve erdemi hiç önemsemeyen bir materyalizm, maddecilik ve kapitalizmin vahşi, tekelci ve sömürücü türü ifrat kutbunu; ekonomiyi, dünya malını, karı, kazancı, çalışma ve üretmeyi hiç önemsemeyen bir mistisizm ve asketizm türü de tefrit kutbunu oluşturmaktadır. Doğru cevap A'dır.