İslam İbadet Esasları

Yanıt Açıklaması: Mâni: Varlığı sebebe hüküm bağlanmaması veya sebebin gerçekleşmemesi sonucunu doğuran durumdur. Mesela kan hısımlığı evlenmeye manidir. Nisap miktarı malı bulunan bir kimsenin aynı oranda borcunun bulunması zekât yükümlüsü olmasına manidir.

Yanıt Açıklaması: Sözlükte, akmak anlamına gelen hayız, fıkıh terimi olarak, ergenlik çağına giren sağlıklı bir kadının rahminden hastalık ve lohusalık dışında belirli aralıklarla ve bir süre kan gelmesidir. Bu durum kadınlarda ergenlikten menopoz dönemine kadar, süresi kadından kadına farklı olsa da, her ay devam eder. Dilimizde bu durumu ifade etmek için “âdet hali”, “aybaşı”, “âdet kanaması” gibi ifadeler kullanılır. Doğru yanıt E'dir.

Yanıt Açıklaması: İki namazın birleştirilerek bir vakitte kılınması, sadece “öğle ile ikindi”, “akşam ile yatsı” namazları için söz konusudur. İki namazın, bunlardan birincisinin vakti içinde birleştirilerek peş peşe kılınmasına “ cem-i takdîm ” (öne alarak birleştirmek), ikincisinin vakti içinde birleştirilerek peş peşe kılınmasına ise “ cem-i te’hîr ” (sona bırakarak birleştirmek) adı verilmiştir. Buna göre öğle ile ikindiyi öğle vaktinde, akşam ile yatsıyı akşam vaktinde birleştirilerek peş peşe kılmak cem-i takdîm olur. Bunlardan başka, öğleyi geciktirerek kendine ait son vaktinde kılmak ve ardından ikindiyi de kendisine ait ilk vaktinde kılmak, akşamı geciktirerek son vaktinde kılıp ardından da yatsıyı kendisine ait ilk vaktinde kılmak da görünüş itibariyle yani şeklen bir cem sayılır ki, buna da “ cem-i sûrî ” denir.

Yanıt Açıklaması: Hanefi ve Hanbelilere göre guslün farzı 3'tür: Ağzı su ile yıkamak, burna su çekmek ve bütün vücudu yıkamak. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Fıkıh literatüründe temizliği ifade etmek için “tahâret”, yer yer de “nezâfet” kelimesi kullanılmaktadır. Ancak tahâret nezâfetten daha kapsamlıdır. Çünkü tahâret, hem maddi ve hakiki pisliklerden (necâset) hem de hükmi kirlilik halinden (hades) temizlenmeyi kapsamaktadır. Hatta bu kelimenin kalbin, gurur, kin, kıskançlık gibi ahlaki ve manevi kirlerden temizlenmeyi de kapsadığı ifade edilmektedir. Dinî literatürde temizlik kavramı, hem necâset denilen maddi, hem hades adı verilen hükmi pisliklerden ve kirlerden temizlenmeyi hem de kalbe hâkim olan ahlaki ve manevi kirleri kapsayacak kadar geniş bir alanı ifade etmektedir. Ancak fıkıh dilinde temizlik kelimesi, daha çok ve doğrudan, maddi ve hükmi pisliklerden temizlenmeyi ifade etmek için kullanılmakta, öncelikli olarak da, beden, elbise ve namaz kılınacak yerin temizliği ile ilgili kuralları anlatmaktadır. Bundan dolayı tahâretin ifade ettiği temizliğe “ibadet amaçlı temizlik” denilmektedir.Beden, elbise ve namaz kılınacak yerden hakiki pisliklerin giderilmesine “necâsetten tahâret” denilir. Abdestsizlik, cünüplük, hayız (aybaşı) ve nifas (loğusalık) durumlarında insanda meydana geldiği düşünülen pisliklerin kaldırılmasına ise “hadesten tahâret” adı verilir.  Doğru yanıt E'dir.

Yanıt Açıklaması: Kifâî ibadet: Mükelleflerin her biri tarafından bizzat ve ayrı ayrı değil de, hepsinden yapılması istenen ibadetlerdir. İlk anda yapılması istenen ibadetin muhatabı tüm mükelleflerdir. Bu gibi ibadetlerde mükellefin kendisi değil, yapılması istenen fiil önemlidir.

Yanıt Açıklaması: Erkekler tarafından kılınması Cuma namazının sahihliğiyle ilgili olmayıp, vücup şartlarından birisidir. Doğru cevap E'dir

Yanıt Açıklaması: Kuşluk (Duhâ) Namazı: Güneş doğup kerâhet vakti çıktıktan sonra istivâ vaktine kadar iki, dört, sekiz veya on iki rek’at namaz kılmak müstehaptır. Bu, Hz. Peygamber’in fiili ile sâbittir. Kuşluk namazının sekiz rek’at kılınması daha faziletlidir. Bu ibadet işrâk namazı olarak da bilinir.

Yanıt Açıklaması: Namazın rükünleri olan kıyam, kıraat, rükû, sücûd ve ku‘ûddur. Kıyam kıbleye karşı el bağlayıp ayakta durmak; kıraat Kur’ân’dan Fâtiha sûresini ve buna ilâve olarak bir sûre veya birkaç ayet okumak; rükû, ayakta iken eğilip üç kere sübhâne rabbiye’l-azîm demek; sücûd, oturup yere kapanmak ve üç kere sübhâne rabbiye’l-a‘lâ demektir. Bu dört fiilin toplamına rek‘at denir. Bir rek‘atta bir rükû ve iki secde vardır.

Yanıt Açıklaması: Vacip; Allah veya Resulü tarafından yapılması kesin olarak istenilen ancak dayanağı farz kadar kesin olmayan fiillerdir. Gayr-ı müekked sünnet: Hz. Peygamber’in çok defa edâ edip, bazen terkettiği sünnetlerdir. İkindi ve yatsı namazlarının ilk sünnetleri gibi. Gayr-ı müekked sünnetlere, “müstehab” veya “mendub” adı da verilir. Farz-ı ayn: Mükellef olan her Müslümanın kendisinin yerine getirmesi gerekli olan farzlardır. Bir kısım mükellefin yapmasıyla diğerlerinden yükümlülük kalkmaz. Beş vakit namaz ve ramazan orucu böyledir. Sünnet-i zevâid: Hz. Peygamber’in insan olması itibariyle yaptığı, dini tebliğ maksadı taşımayan, normal insanî davranışlarıdır. Bunlara âdet sünneti de denir. Mesela, Hz. Peygamber’in beyaz elbise giymesi, saç ve sakalını kınalaması, yeme, içme gibi hususlardaki alışkanlıkları zevâid sünnettir.

Yanıt Açıklaması: Maddi anlamda kirli ve pis (necis) olmak yanında dinimiz bazı durumları maddi boyutunun ötesinde, hükmen kirlilik kabul etmiştir.

Yanıt Açıklaması: Büyük ve hükmi kirliliği ortadan kaldıran gusül dinen farzdır.

Yanıt Açıklaması: Seçimlik ibadet dinin, tek bir belirleme yapmadan, mükellefi bir kaç seçenekten birini yapmakta serbest bıraktığı ibadetlerdir. Mükellefin verilen seçenekler arasından yerine getireceği ibadeti seçme hakkı bulunması sebebiyle bu ibadetlere “muhayyer ibadet” de denir. Mesela, yemin keffa^reti böyle bir ibadettir. C¸ünkü yeminini bozan mükelleften öncelikle şu üç fiilden birisini yapması talep edilmektedir: On fakiri doyurmak veya on fakiri giydirmek ya da bir köle azad etmek. Bunlara gücü yetmeyen mükellef üç gün oruç tutmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Suyu ölçülü kullanmak abdestin adaplarındandır. Diğer seçenekler ise abdestin sünnetleri arasında yer alır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Necâset, maddi pislik ve kirlilik demektir.

Yanıt Açıklaması: Secde (yere kapanmak), namazın bir rüknü olup farzdır. Namaz kılan kimse, rükûdan sonra kıyama geçer ve hemen arkasından secdeye varır; alnı yere değdiğinde rükû vaziyetinden daha fazla eğilmiş olur. Sadece alnı ve burnu yere değecek kadar yüzünü ve ayrıca iki ayağının parmakları, iki eli ve iki dizini yere koyar. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: İslâm’ın hedeflediği temizlik için bu çerçevedeki maddi temizliğin yerine getirilmesi ile yetinilmemiş, kalbin her türlü kötü duygulardan arındırılması (tezkiye) olarak tanımlayabileceğimiz manevi temizlik de şart koşulmuştur. Sahih ibadetlerin geçerli olması, necis pis anlamına geldiğinden doğru cevap B'dir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Fıkıh literatüründe temizliği ifade etmek için “tahâret”, yer yer de “nezâfet” kelimesi kullanılmaktadır. Ancak tahâret nezâfetten daha kapsamlıdır. Çünkü tahâret, hem maddi ve hakiki pisliklerden (necâset) hem de hükmi kirlilik halinden (hades) temizlenmeyi kapsamaktadır.