İslam Düşünce Tarihi

Yanıt Açıklaması: Tartışılan problemler arasında İslâm dininin insan aklına ve düşünceye önem vermesi bulunmadığından sorunun doğru cevabı c şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Roger Garaudy yaptığı çalışmalar ve savunduğu fikirlerle kısa zamanda ilgi çekti ve sadece Fransa da değil, tüm dünyada hatırı sayılır bir düşünür olarak eserleri kuramcılar arasında oldukça önemli bir mevki işgal etti. 70’li yıllar onun için politikadan uzak ve ilmi araştırmalarla dolu bir dönem oldu. Araştırmacı ve dinamik karakteri onu yeni sahalara yöneltti. Batı Medeniyeti’nin, üçüncü dünyanın ve daha genelde insanlığın temel problemleri ve geleceği hakkında yoğun araştırmalar yaptı. Bu çalışmaların önemli ürünlerinden biri olarak Yaşayanlara Çağrı isimli eserini yayınladı.

Yanıt Açıklaması: İbn Haldun’un yeni oluşturduğu tarih anlayışı taklitçi ve asalak tarihçiler diye betimlediği diğer bir grup tarihçiyi eleştirisinde de kendini gösterir Bu tip tarihçiler olayların ve ahvalin sebeplerine dikkat etmeyip yeterince incelemede bulunmamaktadırlar. Bundan dolayı da saçma ve anlamsız rivayetleri terk etmemektedirler.

Yanıt Açıklaması: İslâm’da Daavâ-yı Kavmiyyet Babanzâde Ahmet Naim'in eseridir.

Yanıt Açıklaması: Müslüman filozofların eserlerinin Latince ve İbranice başta olmak üzere, diğer yerel dillere de çevrilmeye başlandığı X. yüzyıldan itibaren görülmeye başlanmış ve çeşitli yollar ve şekillerde tâ Yakınçağ felsefesinin başlangıcına dek sürmüştür.

Yanıt Açıklaması: İbn Bâcce (ö. 533/1139) Batı İslâm dünyasında yetişen ilk Müslüman filozoftur. Endülüs'ün kuzeyindeki Sarakusta (Saragossa) şehrinde muhtemelen 470'te (1077) dünyaya geldi. İbnü's-Sâiğ olarak da tanınan İbn Bâcce Batı literatüründe genellikle Avempace diye anılır.

Yanıt Açıklaması: Günümüz felsefi disiplinlerini göz önünde bulundurarak, İslam düşüncesinin kapsamını şöyle belirleyebiliriz: Kuramsal Felsefe (mantık ve metafizik); Pratik (Ameli) Felsefe (hukuk, siyaset, ahlak ve iktisat felsefeleri); Kelam; Tasavvuf; Bilim Felsefesi, Sanat Felsefesi; Din Felsefesi; Dil Felsefesi ve Tarih Felsefesi. Yaşam Felsefesi bunlar arasında yoktur. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: İstanbul’a gelişinde devlet erkânı tarafından çok iyi karşılanan Cemâleddin Afgânî’nin konuşmaları ve ortaya attığı fikirleri bazı resmî ulemayı rahatsız etti. Bu rahatsızlık görüşlerinden çok Afgânî’ye gösterilen ilgi dolayısı ile idi. Özellikle Şeyhulİslâm Hasan Fehmi Efendi ve diğer bazıları Afgânî’nin Daru’l-Fünûn’da verdiği konferanslarındaki bazı görüşlerini bağlamını kopararak Afgânî aleyhine deliller haline getirerek saraya jurnallediler. Afgânî’nin “Peygamberlik bir sanattır.” sözü üzerine Afgânî aleyhine kampanyalarını genişlettiler.

Yanıt Açıklaması: İsmail Hakkı İzmirli, ilim ile dini bir bütün kabul eder. Onlar arasında bir çelişki ve çatışma görmez. Doğru bilginin kesinlikle dini verilere ters olmadığını söyler. O, tüm çalışmalarında bu konuyu ön planda tutmuş, ilim ile dinin bütünlüğü görüşünü savunmuştur.

Yanıt Açıklaması: Kıdem bir şeyin zamanla öncelenmemiş olması demektir. Filozoflara göre zaman hareketin birimidir. Hareket ise varlığa gelmiş varlığın bir özelliğidir. Varlık henüz varlığa gelmemiş iken, hareketten ve zamandan söz etmek mümkün olmadığından, âlemin ilk varlığa gelişi bu anlamda kadîmdir.

Yanıt Açıklaması: Farabi'nin eserlerinden Kitâbu fi’l-Akl (es-Sağir), İbraniceye üç kez çevrilmiştir. Birinci tercümenin mütercimi belli değildir. İkinci tercüme, Jedaja ha Penini veya Ketab ha Deat adıyla olup, mütercimi belli değildir. Üçüncü tercüme de, Kalonymos ben Kalonymos tarafından yapılmıştır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Sözgelimi, Kur’an ve hadislerin İslâm düşüncesi için birer kaynak olduğu görüşü, kimilerini Kur’an’ın kendi başına anlaşılabileceği inancına sevk etmiştir. Bu bağlamda en fazla dikkat çeken gurup Haricilerdir. "Hüküm yalnızca Allah’ındır" şeklinde özetlenebilecek yaklaşımlarının gerisinde "Allah’ın kelamının anlaşılması için gereken her şey yine kelamın kendisindedir" şeklindeki bir varsayım bulunmaktadır. İlahi sözün kendiliğinden apaçık olduğu ve rasyonalitesini kendi içinde taşıdığına dair bu kanaatleri nedeniyle Hariciler diğer dini düşüncelere yönelik sert eleştiriler yapmışlardır.

Yanıt Açıklaması: Hallac-ı Mansur Batı felsefesine etki eden filozoflardan değildir.

Yanıt Açıklaması: Babanzade Ahmet Naim’in eserleri: 1. Ahlâk-ı İslâmiyye Esasları 2. Mebâdi-i Felsefeden İlmu’n-Nefs (G. Fonsgrive’den tercüme) 3. İslâm’da Daavâ-yı Kavmiyyet 4. Sahih-i Buhari Muhtasarı Tecrid-i Sarih Terceme ve Şerhi. 5 Felsefe Dersleri; 6 İlm-i Mantık; 7. Kırk Hadis; 8 Temrinât. Sarf-ı Arabî’ye Mahsus Temrinât ve Mekteb-i Sultanîye Mahsus Sarf-ı Arabî ve Temrinât; Ayrıca Sırât-ı Müstakim ve Sebîlürreşâd ''da birçok makalesi yayımlanmıştır..Kitabu'l-İfta ve'l-Kaza İzmirli’nin eseridir.

Yanıt Açıklaması: İşrâkî okul, Meşşâî felsefeye karşı mistik tecrübe ve deruni sezgiye dayanan düşünceyi savunur. İşrâkî okul hem Meşşâi felsefeyi eleştirmiş hem de ondan faydalanmıştır. İşraki okul Meşşâî filozofların hiçbirinin hakikat bilgisine (zuhurî bilgi) ulaşamadığını, bunu ancak Bâyezîd-i Bistâmî ve Sehl et-Tüsterî gibi mutasavvıfların başardığına inanır. İşraki okul büyük ölçüde Efalatunu kendilerine model olarak almışlardır.

Yanıt Açıklaması: Muhammed Abduh’un fikir olarak en çok etkilendiği, derin etkiler bıraktığı ve örnek aldığı düşünür Cemaleddin Afgani’dir.

Yanıt Açıklaması: Yabancı eserlerin Arapça’ya tercüme girişimi ilk defa Hz. Ömer zamanında olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Batı Hıristiyan ve Yahudi düşüncesine en çok etkisi olan Müslüman filozoflardan birisi de Fârâbî’dir. Denebilir ki, Fârâbî, daha hayatının son yıllarında bile, İbn Meserre (ö. 319/931) ve İbn Gabriel (Avicebron, ö. 450/1058) gibi Yahudi filozofların aracılığıyla Batı’da tanınmaya başlamıştır. Latinler ve Batılı Yahudiler arasında Alpharabius, Avennasar, Abunazar, Albunasar ve Albumasar gibi çeşitli isimlerle meşhurdur.

Yanıt Açıklaması: XIV. yüzyılın ilk İbn Sînâcıları arasında William of Occam vardır; bilhassa İbn Sînâ’nın etkisi görülen modern Batılı filozoflar arasında Bonaventura (1221-1274), Albertus Magnus (1200-1280) ve Descartes’i zikretmek gerekir, o, özellikle İbn Sînâ’nın ruhun varlığının, ruhun bedenden ayrı olarak var olduğunu ispat için kullandığı “Uçan Adam” misalini aynen tekrarlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Abbasiler devrinin İslam düşüncesi açısından ayrı bir yerinin ve önemi vardır. Bu, sadece kelami, tasavvufi ve hukuki sahalarda mezhepleşmelerden değil, aynı zamanda gerçek anlamıyla, felsefi, bilimsel ve teknik düşüncelerin ilk defa bu devrin başında ortaya çıkmasındandır. Doğru cevap C'dir.