İslam Düşünce Tarihi

Yanıt Açıklaması: Rönesans ve Reform hareketlerinin ortaya çıkmasında Müslüman filozof ve bilginlerinin etkisi büyüktür. XI. Yüzyıldan itibaren Batı’da ortaya çıkan fikirlerin temelinde İslam felsefesi yatar. Doğru yanıt "C" şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Bîrûnî geleneksel rivayetçi tarih anlayışından farklılaşarak tarihi aklî bir birikim ve çerçeve içinde anlar. Tarihsel rivayetleri eleştirmeyi metodik olarak kullanır. Birikimin arka planı olarak İslâm kültüründen, Hint medeniyetinden, Yunan Felsefe geleneğinden ve bunların İslâm dünyasındaki temsilcisi olan Farabi’den istifade etmiştir. Yöntem olarak mukayeseli tarih anlayışını kullanır. Mukayese sürecinde gözlemlerine başvurur. Tarihsel olguların ve farklılıkların ortaya çıkış süreclerinde sebep-sonuç ilişkilerini kurar.

Yanıt Açıklaması: İmar dönemi: Bu aşamada siyasi istikrar sağlanır. Vergiler düzenli olarak toplanır. Asker sınıfına ve ülkenin imarına odaklanılır. Yönetimde görev alanlar büyük bağış ve hediyelerle mükâfatlandırılır. İnsanlar servet edinmeye başlar. Ülkede yüksek binalar ve prestijli yapılar yapılmaya başlar. İbn Haldun dönemi devletin en yetkin noktası olarak görür. Fakat diğer taraftan bu dönem aynı zamanda düşüşün de başladığı dönemdir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: İlk Müslüman filozof ve bilim adamı Kindî’nin bilimci ve filozof olarak Batı düşüncesine ve bilimine o kadar etkisi olmuştur ki, büyük Latin düşünce tarihçisi G.Cardano, De Subtilitate adlı eserinde onun kendi devrine kadar gelip geçen dünyanın en meşhur oniki harikasından biri olduğunu zikreder. Batı’da Latinler arasında Alkindus olarak meşhurdur.

Yanıt Açıklaması: Sühreverdi ana eseri Hikmetü'l-işrâk'ta rasyonel bilgi kanalıyla gerçeğe ulaşmanın imkânsız olduğunu savunur. İşrak, Nurlar nurundan aşağıya doğru nurların derecelenmesi ve varlığın zuhur edip gerçeklik kazanmasıdır. Meşşâî filozoflar Aristo’yu takip ederek felsefeyi nazarî ve amelî olmak üzere iki kısma ayırırlar. Dehriyye şeklinde anılan okul evrenin başlangıcı ile sonu olmadığını ve yaratılmadığını iddia etmektedir. Bu nedenle A, B, D ve E şıkları yanlıştır. Ancak Meşşaî filozoflara göre peygamberlerin kanun koyucu olarak siyasi rolleri vardır. Peygamberler örnek bir yaşam sürerek topluma ahlâki liderlik yaparlar. Bu nedenle Meşşâî filozoflara göre peygamberlik kurumu toplum için zorunludur. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Biruni Hârizmce, Soğdca, Arapça, Farsça, Grekçe, İbranî'ce, Süryânîce ve Sanskritçe bilmekteydi.

Yanıt Açıklaması: Katip Çelebi için nakli ilimlerin kavranmasının temelinde akli ilimler vardır. Öncelikle akli ilimlerin öğrenilmesi ve bu bilgiler ışığında nakli ilimlerin kavranması gereklidir.

Yanıt Açıklaması: Ahlak ve Siyaset : Risale fi’l-hile li def’il-ahzân: İtalyanca’ya da çevrilen bu eseri Mustafa Çağrıcı Üzüntüden Kurtulma Yolları adıyla (İstanbul 1998) Mahmut Kaya da Üzüntüden Kurtulmanın Çareleri (İstanbul 2001, s. 37-53) başlığı altında tercüme ederek yayınlamışlardır.

Yanıt Açıklaması: Yunan felsefesinin tercümesiyle beraber, Müslümanlar tarafından tanınan felsefe, Müslüman düşünürleri üçe ayırdı: Sırf felsefe yapanlar, Felsefeyi dinle uzlaştıranlar ve Felsefî metotla dini savunanlar. Yukarıdaki tasnifte yer alan ikinci grubu filozoflar, üçüncü grubu ise kelâmcılar temsil etmektedirler.

Yanıt Açıklaması: Afgânî, olumsuzlukları gidermek, ümmete yeni ufuklar açmak için felsefe ve kelamdan bahsediyor, fizik, usûl-i fıkıh ve tasavvuf dersleri veriyordu. Derin, tutarlı ve kuşatıcı düşünce olmadan var olmanın mümkün olmadığını çevresine sürekli izah ediyordu. Bu nedenle sorunun doğru cevabı c şıkkıdır.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Bedreddin Simavi, vahdet-i vücud nazariyesi doğrultusunda Varlık, âlem, ruh-beden ilişkisi, ölüm sonrası hayat gibi konulardaki klasik yaklaşımları eleştirmiş ve hemen her hususu Allah’ın varlığının zuhuru açısından açıklamaya çalışmıştır. Felsefe, tasavvuf ve kelam alanlarını kapsayan eserinin adı Vâridat’tır. Genelde klasik Ehli Sünnet çizgisinin dışına çıkan  yaklaşımları nedeniyle tarihi süreç içinde lehinde ve aleyhinde görüşler ileri sürülmüştür. Bugün bile Şeyh Bedreddin’in felsefi, tasavvufi ve kelami görüşlerinin yorumlanmasında farklı yaklaşımlar sergilenmektedir.

Yanıt Açıklaması: Tecâribü'l-ümem isimli eser İbn Miskeveyh’e aittir.

Yanıt Açıklaması: Tehâfutu’l-Felâsife: Gundisalvi tarafından çevrilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Batı dünyasına en az İbn Sînâ ve İbn Rüşd kadar tesir eden bir başka filozof da Gazzâlî’dir. Batıda “Algazel” olarak biliniyordu. Gazzâlî’nin önemli eserleri, XII. yüzyıldan itibaren Latinceye ve İbraniceye çevrilmeye başlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Eğitimini hem nakli hem de felsefe, mantık, astronomi ve matematik gibi ilimlerle tamamlayan Molla Fenari, Osmanlı Devletinin ilk şeyhulİslâmı’dır.

Yanıt Açıklaması: Meşşâî felsefe okulu felsefenin İslâm dünyasına aktarılması, içselleştirilmesi, sistemleştirilmesi, yeni özgün felsefi sorunların inşası ve evrensel felsefi sorunların tartışılmasına devam bakımından son derece önemlidir. Kindî, Fârâbî, İbn Sînâ, İbn Bacce ve İbn Rüşd gibi seçkin İslâm filozofları tarafından temsil olunur. İslâm dünyasında en yaygın ve en etkili olan okul Aristo felsefesini takip eder. Meşşâî okulu Aristo felsefi sistemi tarafından belirlenir ve yönlendirilir.

Yanıt Açıklaması: Meşşâîlere göre varlık kavramının veya metafiziğin temel iki ilkesi vardır. Birincisi, mantık ilkeleri; ikincisi, nedensellik (illiyet) ilkesidir. Felsefi ekollerle ilgili diğer seçeneklerde verilen bilgiler doğru olduğundan cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Latin İbn Rüşdçüler, İbn Rüşd’e göre iki ayrı hakikat vardır; birisi, din hakikati, diğeri akıl veya bilim hakikati. Bu iki hakikat de birbirinden ayrıdır demişlerdir.Bu çifte hakikat kuramı olarak bilinir. Gerçekte İbn Rüşd’te böyle bir hakikat kuramı yoktur. İbn Rüşd Faslu’l- Makâl adlı eserinde din ve felsefe insanı tek hakikate götüren ikiz iki yoldur der. Dinin ayrı, felsefenin yani aklın veya bilimin ayrı bir hakikati olmadığını söyler. Sorunun doğru cevabı d şıkkıdır.