Günümüz Fıkıh Problemleri

Yanıt Açıklaması: 45–65 enlemleri arasında yaşayanların gündüz namazlarını normal vakitlerinde kılmaları gerekir. Ancak şafak (yatsı vaktinin alameti) ve fecrin (sabah vaktinin alameti) birbirine karıştığı, yani şafak tam oluşmadan ya da araya zaman girmeden fecrin doğduğu dönemlerde yatsı namazının oluşumunda sıkıntılar yaşanabilmektedir. Benzer sıkıntıların ramazan ayına denk geldiği dönmelerde teravih namazının kılınmasında da yaşandığı görülmektedir.

Yanıt Açıklaması: Şirket, sermayesini belli hisselere ayırmakta ve isteyen bu hisselere sahip olmaktadır. Hisseler şirkete tabi olarak kâr ve zarara açıktır. Hisse senedine dayalı şirket nevi klasik doktrinde “mudarebe” adı altında mubah kılınmış olup, mudarebede de kâr ve zarara ortak olma esası vardır.

Yanıt Açıklaması: Bilindiği gibi İslam hukuku açısından ittifak edilen miras engelleri; kölelik, miras bırakanı öldürme ve din ayrılığı olmak üzere üç kısımda değerlendirilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Günümüzde eğlenceye dair uç değerlendirmeler vardır. Bazı kimseler, Hz. Peygamber’in eğlenmeyi teşvik ettiği durumlarda dahi eğlenceye karşı çıkarlar. Bunun yanında, çağımızın postmodern yaklaşımlarının ve kapitalist üretim ve tüketim anlayışının etkisiyle eğlenceyi hayatın merkezine alan bir bakış açısı da gelişmiştir. Her iki yaklaşım da yanlış ve problemlidir. İslam da eğlence, amaçsızca harcanan vakit demek değildir. Nitekim meşru görülen eğlence türlerinin hepsinin spor yapma, psikolojik dinlenme, rahatlama ve sağlıklı yaşam gibi çeşitli meşru amaçları vardır. İslam dini böyle meşru amaçlı eğlence türlerini tasvip etmiş, bunun örnekliğini bizzat Hz. Peygamber (s.a.) göstermiştir. Meşru gayeli eğlence, ibadet ve çalışma dışında kalan vakti de faydalı bir şekilde değerlendirmek demektir. Hz. Peygamber, evliliğin etrafa duyurulacak şekilde yapılmasını istemiştir. Bu evliliğin duyulması ve bilinmesi içindir. Bu nedenle O, düğünlerin herkesin duyacağı şekilde, tefler eşliğinde şarkılar söylenerek yapılmasını ve düğün ziyafeti verilmesini istemiştir. “Her kim düğün yemeğine davet edilirse davete katılsın” buyurarak Müslümanların birbirinin sevinçli günlerini de paylaşmalarını istemiştir. Dolayısıyla doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Kamu kuruluşları veya özel şirketlerin ödünç para (kredi) bulmak için çıkardıkları bir yıldan uzun vadeli olan borç senetlerine tahvil denilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Müslümanın gayrimüslimle ortaklık kurmasında bir sakınca yoktur. Dolayısıyla ortaklığın sonuçlarından yararlanabilir. Bu nedenle “E” seçeneği yanlıştır.

Yanıt Açıklaması: Günümüz İslam hukukçularının genel eğilimi de kaparolu satışın caiz olduğu yönündedir. Ayrıca İslam Fıkıh Akademisi 1994 yılında Bruney’de yaptığı toplantıda konuyu ele almış ve şu sonuca ulaşmıştır: Kaparolu satış, genel olarak satım ve kira gibi akidlerde cari olmakla birlikte, bedellerden birinin veya her ikisinin peşin olarak tesliminin gerektiği durumlar bundan müstesnadır. Sigortacılıktan değil, kaparolu satıştan bahsedilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Eğlence için hayvanları dövüştürmek caiz görülmemiştir. Bu yasak Hz. Peygamberin bir hadisinde ifadesini bulmuştur (bk. Tirmizî, “Cihad”, 30). Bunun yanında Hz. Peygamber, hayvanların atış hedefi yapılmasını da yasaklamış ve lanetlemiştir (Buhârî, “Zebâîh ve Sayd”, 25). Günümüzde, bazı batılı ülkelerde olduğu gibi, hayvanla insanın dövüştürülmesi de doğru değildir. İslam sırf zevk ve eğlence için hayvanlara eziyet edilmesini meşru görmez.

Yanıt Açıklaması: Bu tür evliliklerin, şehirleşme ve öğrenim düzeyi ile doğru orantılı biçimde artış gösterdiği görülmektedir. Bunda, kişiyi geleneksel bağlarından ve dinî-ahlakî değerlerinden koparıp onun her türlü hazzını sağlamayı amaçlayan bireyselcilik felsefesinin de önemli etkisi söz konusudur.

Yanıt Açıklaması: Şâfiîlere ve bazı fakihlere göre ise, kesim sırasında besmele çekmek sünnettir. Dolayısıyla müslümanın kestiği hayvan, Allah’ın adını anmayı kasten terk etmiş olsa bile yenir.

Yanıt Açıklaması: İSlamda domuz etine yönelik her ürün haram kılındığından Müslümanlar tarafından böyle bir ortaklık kurulamaz. dolayısıyla en başta bu sonuca ulaşılır.

Yanıt Açıklaması: İslam dini, meşru eğlencelere izin vermekle beraber, bazı eğlence yollarını da kaptmıştır. Bunlardan biri de kumardır. Arapça da‘meysir’ diye adlandırılan kumar “kolaylık” anlamına gelen bir kelimeden türetilmiştir. Çünkü kumar, kolay yoldan kazanmak ya da kaybetmektir. Kumarda emek, hizmet ya da üretim yoktur. Bir emek ve iş karşılığı olmaksızın sırf tesadüflere bağlı kalarak başkalarının zararı karşılığında kolaylıkla mal kazanmaktır kumar.

Yanıt Açıklaması: Alışverişte cereyan eden faizin birinci türüne fazlalık faizi (ribel’fazl) denir. Fazlalık faizi, paranın para karşılığında veya mislî malların birbiriyle takasında karşılıklardan birindeki ölçülebilir fazlalıktır. Mislî mal, aynı türe ait olup ölçü birimleriyle alınıp satılan mallardır.

Yanıt Açıklaması: Mudârebe, çalışma/emek bir taraftan ve sermaye de diğer taraftan olmak üzere, kâr-zarar paylaşımı esası ile kurulan ortaklıktır. Bu tür ortaklık, emek-sermaye ortaklığı olarak da isimlendirilir. Bu uygulamanın tarihi çok daha eskilere uzanmakla beraber, Hz. Peygamber döneminde de uygulanmıştır. Sermayeyi sağlayan taraf, sermayesinin işletileceği ticaret türlerini belirleyebilir ve sınırlayabilir. Mudârebe ortaklığında kazancın paylaşımı % (yüzde) olarak belirlenir. Eğer işletme sonunda zarar edilmişse çalışanın emeği boşa gitmiş, emeğinin karşılığını kaybetmiş olur. Sermayede meydana gelen zarar da sermaye sahibinin zararı olur. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Taksitli satışta vade farkının yasaklanması sebebiyle esnaf vadeli satış yapmazsa, toplumda bazı olumsuzluklar yaşanabilir ve bu durum B, C, D, E seçeneklerinde geçen sonuçlara ve bazen de olası suistimallere kapı aralar. Dolayısıyla söz konusu durum İslam fıkhının sedd-i zeria temel ilkesiyle çelişir. Fakat A seçeneği, vade farkı koyarak yapılan taksitli alışverişin yasaklanmasıyla ortaya çıkacak muhtemel olumsuzluklardan değildir. Aksine israfın önüne geçilmesi açısından, olumlu bir tablo ortaya koymaktadır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Tedavi olması gereken bir kişinin, bunu karşılayacak sosyal güvencesi ve parası yoksa, ihtiyacı olan parayı da başka yollardan temin edemiyorsa faizli krediye başvurması zarûret gereği olarak görülmektedir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Kendi dinine göre içki içmenin yasak olmadığı bir kişi yalnızca topluma ve başka insanlara zarar vermeye başladığında kamu düzenini korumak adına ceza verilebilir. Mesela bu kişi içki içip trafik kazasına sebep oluyorsa cezai yaptırım uygulanır. Bunun dışındaki seçenekler yanlıştır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Günümüz İslâm âlimleri amacı, aracı ve konuları meşru olan müsabakaların mubah olduğuna yönelik genel bir kanaat belirtirler. Ancak ödüllü ya da ödülsüz müsâbakaların ve sportif faaliyelerin meşruiyetini kaybetmemesi için aşağıdaki hususların gerçekleşmesi gerektiğini söylerler:   Kumara alet edilmemesi.   Bireylere, topluma ve çevreye zarar vermemesi. Bu hüküm, “zarar vermenin yasak olduğu” yönündeki genel ilkenin bir gereğidir.   Kişinin yapması gereken görevlerini engellememesi.   Yasak olan şeylere aracı kılınmaması Bunun yanında, yarışma ahlâkı diyebileceğimiz şu ilkelerin de gözetil- mesi gerekmektedir:   Yarışmalar insanların eğitimi, biyolojik ve psikolojik gelişimi ve meşruşekilde eğlenmesi gibi iyi amaçlarla yapılmalıdır. Sırf böbürlenmek ve kibirlenmek için yarışmak doğru değildir.   Eğlence için hayvanları dövüştürmek caiz görülmemiştir. Bu yasak Hz. Peygamberin bir hadisinde ifadesini bulmuştur (bk. Tirmizî, “Cihad”, 30). Bunun yanında Hz. Peygamber, hayvanların atış hedefi yapılmasını da yasaklamış ve lanetlemiştir (Buhârî, “Zebâîh ve Sayd”, 25). Günümüzde, bazı batılı ülkelerde olduğu gibi, hayvanla insanın dövüştürülmesi de doğru değildir. İslam sırf zevk ve eğlence için hayvanlara eziyet edilmesini meşru görmez.

Yanıt Açıklaması: Alimler, bir enstrüman eşliğinde icra edilmeyip sadece ses sanatı olan müzikle ilgili bazı değerlendirmeler yapmışlardır. Öncelikle belirtmek gerekir ki, Kur’ân’da güzel sese övgü vardır. Hz. Dâvûd’a verilen güzel sesten bahsedilir (es-Sebe, 34/10).

Yanıt Açıklaması: Satım akdinden kaynaklanan ikinci faiz türüne veresiye faizi denir. Veresiye faizi, paranın para ile ya da malın mal ile mübadelesinde karşılıklardan birindeki vadedir. Burada fazlalık olsun ya da olmasın, karşılıklardan birinin vadeye kalması faiz kabul edilmektedir. Doğru cevap C seçeneğidir.