Günümüz Fıkıh Problemleri

Yanıt Açıklaması: Faiz kavramı Kur’ân ve Sünnette “ ribâ” kelimesi ile ifade edilir. Ribâ, sözlükte "fazlalık, artma ve çoğalma” gibi anlamlara gelir.

Yanıt Açıklaması: Resim, Arapça literatürde daha çok “sûret” kelimesi ile karşılanmıştır. Sûret, Arapça’da “şekil, biçim, görünüş ve resim” anlamında kullanılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Gezi veya ticaret için İslam ülkelerine gelen gayrimüslimlere Müste'men denilir.

Yanıt Açıklaması: Debit kart türüne benzemekle beraber charge card adı verilen kartlar hâmiline, hesabında nakit para olmasa da bankanın tanıdığı limit ölçüsünde mal/hizmet alım imkânı sunar. Bu harcamalara belirlenen süre için faiz uygulanmaz. Yani kart sahibi bir ay gibi bir süre için faizsiz kredi kullanmış olur. Ancak harcanan tutar süre sonunda (bir ay) bankaya ödenmek zorundadır. Bu tür kartlarda borç kredilendirilmez, yani ertelenmez. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Mülkiyet hakkına saygı, Kur'ân’daki: “Mallarınızı aranızda haksız sebeplerle yemeyiniz” (Nisâ, 4/29) ayetinin bir gereğidir.

Yanıt Açıklaması: İslam Konferansı Teşkilatına bağlı İslam Fıkhı Akademisi’nin 1985 yılında gerçekleştirdiği II. Dönem toplantısında ise sigortayla ilgili şu karar alınmıştır: “Ticari sigorta şirketlerinin uygulamakta olduğu sabit prim esasına dayalı ticari sigorta sözleşmesi, akdi geçersiz kılacak ölçüde büyük garar/belirsizlik içermekte olup, dinen haramdır. İslam’daki muamelat ilkelerine uygun alternatif sigorta sözleşmesi ise, teberru ve karşılıklı yardım esasına dayalı yardımlaşma sigortası akdidir, bu esasa dayalı reasürans işlemi de aynıdır. (Reasürans işlemi: Sigorta şirketinin sorumluluğunun bir kısmında kendisini bir diğer sigortaya sigortalatması, ikili sigorta).

Yanıt Açıklaması: Hisse senedi bir ortaklık senedi olduğu için sahibine şu hakları sağlar: Şirket kârından pay alma hakkı, şirket yönetiminde oy hakkı, rüçhan hakkı (sermaye artırımında yeni sermayeden eldeki hisseler oranında yeni hise alma hakkı), tasfiyeden pay alma hakkı ve şirket faaliyetlerini takip etme hakkı.

Yanıt Açıklaması: Son zamanlarda aksi görüşte olan birkaç istisna dışında bu tür evliliklerin caiz olmadığı yönünde İslam bilginlerinin ortak bir kanaati vardır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Mudârebe, çalışma/emek bir taraftan ve sermaye de diğer taraftan olmak üzere, kâr-zarar paylaşımı esası ile kurulan ortaklıktır.

Yanıt Açıklaması: Hisselerin zekatlarını verme yükümlülüğü sahiplerindedir. Gerçek şahıslar mallarının zekatını nasıl hesaplayıp çıkarıyorsa şirket yönetimi de hisselerin zekatını o şekilde hesaplayarak öder.kârın tahsili tarihinden itibaren bir sene sonra –diğer zekat şartları tahakkuk etmişse ve zekata mani bir durum da yoksakırkta bir (= %2,5 ) dir. Eğer hissedar, ticaret maksadıyla hisse edinmişse (hisselerin alım satımını yapacaksa), bunların zekatını ticaret mallarının zekatı gibi verir.Hissedar sene içinde hisselerini satmışsa, bunların bedelini diğer malla rına ilave eder ve senesi dolduğunda, birlikte zekatını verir.

Yanıt Açıklaması: Faizle ilgili tartışmalarda, faizin zararları olarak dile getirilen hususları şöyle sıralayabiliriz: Faiz, sermaye sahiplerinin yatırıma yönelmesini ve dolayısıyla kaynakların tam kapasite ile kullanılmasını önler. Belirtilen nedenden dolayı, yani yatırım olmadığı için işsizlik artar. Yatırımlarda faizli kredilerin kullanımı üretim maliyetlerin yükselmesine ve sunî fiyat artışına/enflasyona yol açar. Faizle giderek katlanan ve çoğalan sermaye her yönden toplum üzerinde hâkimiyet kurup onu yönlendirebilecek bir konuma gelir ve topluma yön vermesi gereken asıl değerlerin yerini bu güç alır. Günümüzde bu durum küresel düzeyde de böyle gerçekleşmektedir. Faizin yaygınlaştığı toplumlarda toplumsal değerler altüst olmakta ve yardımlaşma, dayanışma, sevgi ve şefkat gibi insanî özelliklerin yerini daha çok para ve itibar kazanma hırsı almaktadır. Tüketim amaçlı borçlanmalarda, haksızlık tamamen borçlu aleyhinde gelişir. Üretim amaçlı borçlanmalarda faizli kredi ile girişilen teşebbüslerden bir kâr elde edilememesi, hatta zarar edilmesi durumunda bile anaparayla birlikte faiz ödettirilmektedir. Bu apaçık bir haksızlıktır.

Yanıt Açıklaması: Tarafların her birinin para/mal yatırarak şansa ve olasılığa bağlı olarak içlerinden bir ya da bir kaçının kazandığı oyunlar kumar olarak adlandırılır. Piyango bileti almak, at yarışı oynamak, sayısal loto oynamak, maç sonucu için bahis oynamak kumara örnek olabilecek eğlence türleridir.  Bir kurum veya şahsın, açtığı bir yarışmada kazananlara ödül vermesi kumar değildir. Böyle bir yarışmada para almak ve vermek helaldir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Cârî hesap: İstenilen zamanda fonun/yatırılan mevduatın geri çekilebildiği ve faiz ya da kâr payı ödenmeyen hesaplardır. Bu tür hesaplar, banka ile hesap sahibi arasında “borç” ilişkisi doğurur. Yani banka, cari hesaba yatan parayı, hesap sahibine istediğinde ödemek zorundadır. Bankanın kârı ya da zararı bu hesapları etkilemez. Bu nedenle, bu tür hesaplardaki paranın işletimi sırasında finans kurumu zarar etse de, hesap sahiplerine paralarını ödemekle yükümlüdür

Yanıt Açıklaması: Tahvil: Kamu kuruluşları veya özel şirketlerin ödünç para (kredi) bulmak için çıkardıkları bir yıldan uzun vadeli olan borç senetleridir.

Yanıt Açıklaması: Bekleme ve tekrar gelme imkânları olmayan kadınların zaruret ilkesi ve bunun mümkün olabileceğini söyleyenlerin görüşlerine uyarak bu halde iken tavaflarını yapmaları önerilebilir. Ancak, tavafını bu haldeyken yapan kadın, Hanefi mezhebine göre; bir vacibi ihlal ettiğinden dolayı büyük baş hayvan kurban etmelidir.

Yanıt Açıklaması: Günümüzde eğlenceye dair uç değerlendirmeler vardır. Bazı kimseler, Hz. Peygamber’in eğlenmeyi teşvik ettiği durumlarda dahi eğlenceye karşı çıkarlar. Bunun yanında, çağımızın postmodern yaklaşımlarının ve kapitalist üretim ve tüketim anlayışının etkisiyle eğlenceyi hayatın merkezine alan bir bakış açısı da gelişmiştir. Her iki yaklaşım da yanlış ve problemlidir. İslam da eğlence, amaçsızca harcanan vakit demek değildir. Nitekim meşru görülen eğlence türlerinin hepsinin spor yapma, psikolojik dinlenme, rahatlama ve sağlıklı yaşam gibi çeşitli meşru amaçları vardır. İslam dini böyle meşru amaçlı eğlence türlerini tasvip etmiş, bunun örnekliğini bizzat Hz. Peygamber (s.a.) göstermiştir. Meşru gayeli eğlence, ibadet ve çalışma dışında kalan vakti de faydalı bir şekilde değerlendirmek demektir. Birey ve toplumların doğal ve fıtrî yapının bir gereği olarak sevinmesi ve neşelenmesi gereken zamanlar vardır. Hz. Peygamber bu gibi zamanlarda eğlenmeyi teşvik etmiştir: Evlilik merasimleri, bayramlar, hacca gidiş ve geliş, yolculuktan dönüş, savaş zaferi ve sünnet düğünü gibi olaylar böyledir. Müslümanın yaşantısında eğlence, amaçsızca harcanan vakit anlamına gelmez. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Bütün seçenekler yaygın olarak kullanılan menkul kıymetlerdendir.

Yanıt Açıklaması: İhraç değeri; tahvilin ilk çıkarıldığı andaki satış değeridir. Bu değer, tahvilin itibarî değerinden daha yüksektir.

Yanıt Açıklaması: Bunlardan Müslüman ve zimmî, doğrudan vatandaşlık hukukuna tâbidir. Müste’menlere ise kısmi vatandaşlık hükümleri uygulanır. Buna karşılık harbî, ülkeye izinsiz girdiğinden vatandaşlık haklarından yararlanamamaktadır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Eğlence, insanın çocukluğundan ölümüne kadar devam eden bir faaliyetidir.