İktisat Tarihi

Yanıt Açıklaması: Uluslararası ticaret İngiltere’nin sanayileşmesine önemli katkılar sağlamıştır. Bunlardan biri yoksul ve az gelişmiş ülkelere İngiliz mallarını satın alma gücü sağlamasıdır. İngiliz ithalatçıları yabancılardan mal satın alarak onlara İngiliz sanayiinin ürünlerini satın alabilecekleri kredi ve dövizi vermişlerdir.

Yanıt Açıklaması: Doğru yanıt E'dir. Bilişim teknolojilerindeki önemli ilerleme 20. yüzyılda yaşanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Orta Çağ'ın sonlarında sanayinin kırsal bölgelere göçünün en önemli nedeni, su gücüyle çalışan basit makinelerin sanayide artan önemidir.

Yanıt Açıklaması: Tarım, sanayileşmede başka hiçbir ülkede Japonya’da olduğu kadar önemli bir rol oynamamıştır. 1870’lerde 30 milyon nüfusuyla Japonya, Batı standartlarına göre yoğun nüfuslu bir ülkeydi. Birinci Dünya Savaşı öncesinde nüfus 50 milyona ulaşmıştı. Ekilebilir arazi kıtlığına rağmen Japon tarımı hem bu kalabalık nüfusu beslemiş hem de ihracatın büyük bir bölümünü sağlamıştır. Tarım sektörü hükü- met harcamalarının büyük kısmını karşılamış ve böylece dolaylı şekilde de olsa sermaye birikimine katkıda bulunmuştur. Japon köylüsü yoksulluğuna rağmen sanayinin en büyük pazarını oluştururken sanayi için gereken iş gücü de yine kırsal kesimden sağlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: James Watt buhar makinasını 18. Yüzyılda bulmuştur. 1800’de Watt’ın patent hakkı sona erdiğinde buhar makineleri pek çok gelişimi de beraberinde getirmiştir. Diğer seçeneklerde verilenlerin hepsi 19. Yüzyılda enerji alanında yaşanılan yeniliklerdir.

Yanıt Açıklaması: Uluslararası gelir eşitsizliği 19. yüzyıl boyunca önemli ölçüde arttı. 1820’de dünyanın en zengin bölgesi olan Batı Avrupa’nın kişi başına geliri dünya ortalamasının %81 üzerindeydi.

Yanıt Açıklaması: Amerika dünyada kişi başına gelirlerin en hızlı arttığı bölge olarak Batı Avrupa’nın gelir düzeyini yakaladı. Toprağa ve diğer kaynaklara göre emeğin nispi kıtlığı, yüksek ücretlere ve dolayısıyla Avrupa’dan daha yüksek bir hayat standardına yol açtı. ABD’de 1860-69’da kişi başına düşen tarım alanı İngiltere’de kinin 10 katı idi. Geniş topraklar ve zengin doğal kaynaklar, ABD’nin Avrupa’dan çok daha yüksek bir kişi başına gelir düzeyine ulaşması için yeterliydi. Hızlı teknolojik gelişme ve artan bölgesel ihtisaslaşma, ABD’nin ekonomik büyüme oranı itibariyle de Avrupa’yı geride bırakmasına yol açtı.

Yanıt Açıklaması: Alpler, Pireneler ve İngiliz kanalı gibi yeterli sayıda doğal engel politik bütünleşmeyi imkânsız kılmasa da askeri olarak güçleştiriyordu. Bu nedenle de Avrupa’da Asya ile kıyaslandığında küçük bir kıta olmasına rağmen tarihi boyunca imparatorluklar yerine birbirleriyle rekabet eden küçük siyasi birimler yaşama şansı bulabilmişti.

Yanıt Açıklaması: Seçeneklerde verilen tüm isimler pamuklu dokuma sanayinde önemli buluşlar yapmışlardır. Pamuklu kumaş alanındaki büyük değişimi sağlayan en önemli yenilik 1769’da patenti alınan Richard Arkwright’ın su gücüyle çalışan pamuk ipliği makinesi oldu. Böylece keten ipliği kadar dayanıklı bir pamuk ipliği elde edilebildiğinden artık pamuklu kumaşlarda keten ipliği kullanma zorunluluğu ortadan kalktı. Arkwright’ın makinesi, Hargreaves’in makinesinden farklı olarak ağır ve pahalı bir makine olduğundan fabrika sistemine geçilmesi sonucunu doğurdu.

Yanıt Açıklaması: Doğru seçenek dışında diğer seçeneklerde verilen tüm bilgiler Alman sanayi gelişimin 1. ve 3. Dönemine ait gelişmelerdir. 1870’lere kadar süren ikinci dönemde bilinçli bir taklit ve ödünç alma politikası ile sanayi, taşımacılık ve maliye alanlarında modern bir yapının maddi temelleri atıldı. İkinci döneme yabancı sermaye, teknoloji ve teşebbüs akışı damgasını vurmuştur.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı nüfusu 19. yüzyılda genel manasıyla artmış olsa da bu artış Avrupa'nın gerisinde kalmış ve şehirleşme oranında bir yükselme görülmemiştir. Bu artışın sebeplerinden birisi de Rusya'nın Kafkasları işgalinden sonra Rusya'dan ve Avrupa'da kaybedilen topraklardan gelen Müslüman nüfus sayesinde olmuştur. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Marshall Planı: 1947 yılında ABD dışişleri Bakanı George Marshall’ın Harvard Üniversitesi’nde yaptığı bir konuşmada temelleri atılan ve Avrupa’da savaştan zarar gören ülkelerin ekonomilerinin ayağa kalkması için tek taraflı olarak yapılan yardımları kapsayan programın adıdır.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: C şıkkında belirtildiği gibi Aydınlanma ve Bilim Devrimi, Sanayi Devrimi'nin gerçekleşmesinde önemli rol oynamışlardır çünkü sorudaki ifade de geçtiği üzere Sanayi Devrimi, Aydınlanma ve Bilim Devrimi'nde sonra gerçekleşmiştir. Avrupa'da önce akıl,düşünce ve bilim gelişmiştir. Bu gelişimler sonucunda oluşan tecrübe ve deneyim Sanayi Devrimi'nin temelini oluşturmuştur. Diğer şıklarda verilen sonuçlar gerçeği yansıtmamaktadır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Orta Çağda sanayi faaliyetlerinin kırsal kesimde gerçekleşmesinin en önemli nedeni kendi kendine yeterliliktir.

Yanıt Açıklaması: Bilimsel tarımın gelişmesinden önce gerçekleştirilen en önemli zirai yenilik, toprakların ekili arazi ve çayır olarak ayrılması yerine aynı topraklara sırasıyla tarla ürünleri ve çayır bitkileri ekilmesi uygulamasının başlamasıydı. Bu yeni uygulama önemli gelişmelere yol açtı. Baklagilleri de içeren gelişmiş rotasyon şekilleri toprağın verimliliğinin yenilenmesine yardımcı olurken beslenen hayvan sayısının artışı daha çok et, süt ve yün elde edilmesine imkân verdi. Ayrıca pek çok çiftçi ve toprak sahibi hayvan besiciliğine başlamıştı.

Yanıt Açıklaması: Demiryollarının tüm dünyadaki gelişme hızı da olağanüstüydü. 1840’da dünyadaki demiryollarının uzunluğu 7.200 km iken, bu sayı 1910’da 935.300 km’ye ulaştı. Bu demiryollarının %70’i özel teşebbüse aitti. Özellikle Avrupa ve Kuzey Amerika oldukça yoğun bir demiryolu şebekesi ile kaplanmıştı.

Yanıt Açıklaması: Plan 1947- 1952 yılları arasında gerçekleştirilmiştir. Plan sayesinde Batı Avrupa’ nın ekonomik canlanması başarılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Düyun-u Umumiyye’nin amacı Osmanlı hükümeti tarafından kendisine devredilen gelir kaynaklarından imparatorluğun dış borçlarının ve faizlerinin geri ödenebileceği fonları oluşturmaktı. 1881 yılından Birinci Dünya Savaşı’na kadar Düyun-u Umumiyye devlet gelirlerinin dörtte biri ile üçte biri arasında değişen bir oranını denetimi altında tuttu. 1907’de dış borç ödemeleri imparatorluğun ihracat gelirlerinin üçte biri düzeyine ulaşmıştı. Cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Pek çok Orta Çağ şehri, eski Roma yerleşim merkezleri üzerinde kuruldu. Roma tahkimatları, sığınma yeri veya piskopos ve kontlar için idare merkezi olarak Orta Çağda da sürekliliklerini korudular. Bu şehirler, duvarların ve mevcut otoritenin sağladığı korunmadan yararlanmak isteyen gezginci küçük tüccarın ve esnafın geçici bir durak yeri olarak kaldığı sürece ekonomik açıdan önemli bir fonksiyonları olmadı. Ancak 11. yüzyıldan itibaren gezginci tüccarın ve esnafın bu merkezlere yerleşmesiyle şehirler birer değişim ve imalat yeri haline geldi. Böylece şehirler bir yandan malların ve hizmetlerin mahalli değişimi için bir merkez görevi görmeye başlarken, öte yandan da sınai faaliyetler giderek malikanelerden bu yeni merkezlere kaydı. Şehirler birer değişim ve imalat yeri haline geldikten sonra süratle büyüdü. Bu büyümenin temelinde yığın halinde göç hareketi yatıyordu. Şehir nüfusları doğal artış yoluyla büyümedi. Şehir merkezlerinde doğum oranları, ölüm oranlarından bariz şekilde daha yüksek değildi. Bu nedenle şehir nüfusu, kırsal bölgelerden nüfus göçüyle büyüdü. Yine de Orta Çağ şehirleri oldukça küçük nüfuslu şehirlerdi. On ikinci yüzyıl Avrupa’sında 25 binin üzerinde nüfus barındıran şehir istisna idi. İnsanlar biri çekici, diğeri itici iki gücün etkisiyle şehirlere göç ediyorlardı. On ve 13. yüzyıllar arasında Avrupa’da ekonomik şartlar iyileşme eğilimindeydi. Buna rağmen hayat, hala büyük bir nüfus kitlesi için çekilmez durumdaydı. Pek çok serf, durumundan kurtulmak için hiçbir çare göremiyordu. Asil sınıfın alt tabakası için yükselme şansı çok sınırlıydı. Bu insanlar için şehir bir yenilik unsuru, bir talihini deneme imkânıydı. Çünkü şehir tamamen yeni ve dinamik bir dünya idi. Orada insanlar, tatsız geçmişlerinden tamamen kurtularak ekonomik ve sosyal başarı için yeni fırsatlar bulabilir, geleneksel ayırımlar dikkate alınmayabilir, cesaret ve çalışkanlık ödüllendirilebilirdi.