Havayolu Yönetimi

Yanıt Açıklaması: Ülkemizde Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından ruhsatlandırılan tarifeli ve tarifesiz olmak üzere 12 havayolu işletmesi faaliyet göstermektedir.

Yanıt Açıklaması: İstasyon Giderleri • Yer hizmetleri personel giderleri • Binalar, yer ekipmanları ve ulaşım giderleri • Satın alınan yer hizmetlerinin giderleridir. Diğer seçenekler yine dolaylı faaliyet maaliyetleridir, ancak yolcu hizmetleri veya havaalanı/ seyrüsefer hizmetleri gibi alanlardadırlar. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Yıllık amortisman payı, uçağın satın alım maliyetine, amortisman süresine ve uçağın bu süre sonundaki hurda değerine bağlı olarak ortaya çıkar. Yıllık amortisman payı aşağıdaki formüle göre hesaplanır (Doganis, 2002, s.83): YA = (Uçak fiyatı - hurda değeri)/ Amortisman süresi Buna göre; YA = (600 - 60)/12 = 540/12 = 45

Yanıt Açıklaması: Yıllık Amortisman = Uçak fiyatı - hurda değeri (%5)/ Amortisman süresi(16 yıl) formülü ile 5 = 100000-20/16.

Yanıt Açıklaması: Havayolu taşımacılığı sektöründe maliyet liderliği stratejisini başarıyla uygulayan ilk işletmenin Southwest Airlines olduğu söylenebilir.

Yanıt Açıklaması: Uçuş faaliyet giderleri; uçuş personel giderleri, yakıt ve yağ giderleri, sigorta giderleri, uçak ve uçuş personeli, kiralama giderlerinden meydana gelemektedir.  Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Yolcu hizmetleri giderleri; kabin görevlileri giderleri, ikram giderleri, uçuş gecikme ve iptal giderleri, yolcu mali mesuliyet ve kaza sigortası ücretleridir. Doğruı cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Havayolu işletmelerinin uçak verimliliğini artırmak için kullanmaları muhtemel yöntemler şunlar olabilir: • Mevcut filoyu kullanarak günlük uçuş sayısını artırmak: Bunu başarabilmek için bakım faaliyetleri açısından uçakların uçuşa hazır durumda olma (availability) oranlarını artırmak, uçak çevrim süresini ise kısaltmak gerekir. Kuşkusuz yeterince pilot ve kabin görevlisi de mevcut olmalıdır • Mevcut filonun ortalama uçuş uzunluğunu artırmak: Ortalama değerin büyümesi için uçuş ağında daha çok uzun mesafeli hatlara yer verilirken kısa mesafeli hat sayısının azaltılması gerekir. Bu seçenek uçakların günlük blok uçuş saatini de artıracaktır. • Mevcut uçaklardaki koltuk sayısını artırmak: Uçakların içindeki lüks sınıfların azaltılması, tamamen iptal edilmesi ya da koltuklar arası mesafeyi azaltarak kazanılan yere ek koltuklar konulması sayesinde mümkün olabilir.

Yanıt Açıklaması: Ekonomik düzenlemeler kapsamında ele aldığımız temel bileşenlerin kısıtlayıcı özelliklerinin hafifletilmesi ya da tamamen ortadan kaldırılmasına serbestleşme adı verilir. Serbestleşme eylemi iç hatlar pazarını kapsamaktadır. Benzer amaç ve sonuçlara işaret eden “liberalleşme” kavramı ise uluslararası havayolu pazarlarındaki serbestleşme olarak görülebilir. Devletlerin ya da hükümetlerin daha liberal politikaları serbestleşme uygulamalarını, bu uygulamalar ise daha liberal ya da daha serbest pazarları doğurmaktadır.

Yanıt Açıklaması: ICAO’ya göre, havayolu işletmelerini ilgilendiren ekonomik düzenleme kapsamındaki unsurlar; pazara erişim, pazara giriş, sahiplik ve kontrol, kapasite, fiyat, havayolu işbir- likleri, kod paylaşımı, franchising, yolcu hakları, slot tahsisi, kur dönüşümleri, kazancın transferi, yabancı personel çalıştırma, dağıtım kanalları, e-ticaret uygulamaları ve hava araçlarının (leasing) kiralanmasıdır (ICAO, 2004).

Yanıt Açıklaması: ABD’de havayolu işletmeleri, Ulaştırma Bakanlığı (Department of Transportation-DOT) tarafından havayolu işletmelerinin yıllık gelirleri temel alınarak sınıflandırılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Ön belirleme yöntemi: Uçuş başlamadan önce kapasitenin açık bir biçimde belirlendiği yöntemdir. Kapasite ve talebi belirleyen genellikle havacılık otoriteleridir fakat bazı durumlarda havayolu işletmeleri de bu sürece katılırlar. Bu yöntemde kapasite, talebi takip eden bir şekilde kolayca ve hızlıca değiştirilemez. Havayolu işletmelerine bu konuda bir esneklik sağlanmaz. Örneğin kapasite artırımı için uzun bir süre önceden başvuru yapmak gerekir ve başvuruda kapasite ile artacağı öngörülen talebin dengeli olduğu kanıtlanmalıdır. Ayrıca kapasite artışı otorite onaylamadan mümkün olamaz. Ön belirleme yönteminde kapasite, genellikle önceden eşit olarak paylaştırılır ve havayolu işletmelerinin doluluk oranları, paylaşım miktarlarının eşit olduğunu güvence altına alabilmek amacıyla, izlenir. Örneğin bir pazarda haftalık 28 sefer varsa tayin edilmiş iki ülke işletmesi benzer koltuk kapasiteli uçaklarla sıklığı haftalık on dörder uçuş ile eşit olarak paylaşır. Tüm bu özellikler ön belirleme yöntemini en sıkı kapasite düzenleme seçeneği haline getirir.

Yanıt Açıklaması: Talebin fiyat esnekliği, bir mal ya da hizmetin talep edilecek miktarının fiyat değişimlerine yüzde olarak ne kadar tepki göstereceğini ortaya koyar. Diğer bir ifadeyle talebin fiyat esnekliği, talep edilen miktardaki yüzde degişiminin malın fiyatındaki yüzde değişimine olan oranıdır. Talebin fiyat elastikiyetini bir örnekle anlatacak olursak Istanbul Sabiha Gökçen Havaalanından - Antalya Havaalanına gerçekleştirilen uçuş için bilet fiyatlarında %30 oranında bir artış meydana gelmiş olsun. Bu durumun bir sonucu olarak sözü edilen hatlara olan talepte %60 oranında bir azalış meydana gelmiş olsun. Bu durumda talebin fiyat esnekliği aşağıda görüldüğü gibi 2 olarak bulunacaktır.

Yanıt Açıklaması: Kapasite düzenlemeleri kendi içinde, özellikleri pazarı daha sıkı ya da liberal hale getiren farklı alt bileşenler barındırır. ICAO bunları aşağıdaki gibi sıralamaktadır (ICAO, 1999, s.3-1, s.3-8): • Kapasitenin ve talebin belirlenmesi, • Kapasitenin talebe bağlı olarak zaman içinde değiştirilebilmesi, • Kapasitenin taraf ülkelerin yaratacağı talebe göre belirlenmesi, • Kapasitenin taraf ülkelerin havayolu işletmelerine eşit ve karşılıklı fayda sağlayacak şekilde düzenlenmesi, • Havayolu taşımacılığının gelişmesi ve büyümesinin kamu yararına olacak şekilde ve uygun ekonomik temeller üzerinde sağlanması, • Tarifeli ve tarifesiz havayolu taşımacılığında sunulacak kapasitenin toplam talep dikkate alınarak uygun hale getirilmesi.

Yanıt Açıklaması: 1944 yılında 52 ülke S¸ikago’da bir araya gelerek aşağıdaki konularda çok taraflı bir anlaşma zemini aramışlardır (Doganis, 2002, s.30): Uluslararası havayolu taşımacılığı pazarlarına erişim hakkının (hava trafik hakları)karşılıklı olarak değişimi: Hangi havaalanı çiftleri arasında sefer yapılabileceğinin belirlenmesi. Uçuş sıklığı ve kapasitenin kontrolü: Havayolu pazarlarına ne kadar kapasite sunu- lacağının nasıl belirleneceği. Bilet ve kargo ücretlerinin kontrolü: Sunulan ürünün fiyatının nasıl belirleneceği.

Yanıt Açıklaması: Tarife ile İlgili Bileşenler; Bu bileşen grubunun en önemli ve en temel bileşeni kuşkusuz toplam seyahat süresidir. Bunun yanı sıra uçuşun mevsimi, ayı, günü, sıklığı, kalkış ve varış saatleri, uçuş ağının büyüklüğü ve genişliği (sunulan şehir-çiftlerinin sayısı), bağlantılı uçuşların uygunluğu, kalkış ve varış havaalanları, uçuşun doğrudan olup olmaması, tercih edilen uçuş yolu, zamanında kalkış performansı gibi uçuşun tarife temelli parçalarından oluşmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Şekil, taşıyıcının kendi ülkesinde başlayan veya biten bir seferle ikinci bir ülkesine yolcu, yük ve posta taşıma hakkını ifade etmektedir.

Yanıt Açıklaması: Uluslararası havayolu taşımacılığının düzenlenmesinde “karşılıklılık” ilkesi vardır. Bir ülkenin diğer bir ülkeye karşı olumlu ya da olumsuz tutumu, müzakerelerde diğerinin karar ve davranışlarına yön verebilir.

Yanıt Açıklaması: Büyük Taşıyıcılar (Major Carriers): Yıllık operasyon gelirleri 1 milyar ABD dolarından fazla olan ABD havayolu işletmeleridir.

Yanıt Açıklaması: Uçağın menzili, Uçak Özellikleri ile ilgilidir- büyüklüğü, performansı,menzili,motor gücü gibi. Doğru cevap D’dir.