Medyada Eleştirel Yaklaşımlar

Yanıt Açıklaması: Avrupalı ekonomi politikçi teorisyenler medyanın ürettiği anlamları “meta”ları, tıpkı diğer üretim süreçlerinden geçen “meta”lar gibi görmeleri S. Hall tarafından eleştirilmiştir. Nitekim Hall'e göre, Avrupalı ekonomi politikçilerin anlamın üretilmesi sürecinin doğrudan doğruya diğer ürünlerin süreci ile aynıymış gibi değerlendirilemez. Dolayısıyla doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Verimliliğini tamamlayan Fordizm kısırlaşmış, aynı dönemde patlak veren ve tüm dünyayı etkisi altına alan petrol krizinin yarattığı ekonomik bunalımla da kapitalizmin nüfuz alanı daralmıştır. Bu gelişmelerle birlikte üretim ve tüketim anlayışında yeni bir düzenlemeye gereksinim duyulmuş- tur. C¸ok ulusluluğun sağlanabilmesi, global ölçekte yer edinebilmek öncelikli amaç olarak belirlenmiş, bu doğrultuda Fordizmin katı prensipleri esnekleş- tirilmiş, kitlesel üretim ve tüketimin bağlayıcılığı aşılarak, bireysel üretim ve tüketimin geçişkenliğini öngören Post-fordist ya da küresel döneme geçilmiştir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Küreselleşme ve ardından yeni medyanın geli- şimi medyanın geleneksel paradigmasında önemli değişiklikler yapmamıştır. Yeni medya ile birlikte kitle iletişim araçlarında yaşanan gelişim medyanın toplumsal etkileri ve siyasi/ekonomik iktidar odaklarıyla olan ilişkisinde esasen büyük değişiklik olmamış dolayısıyla eleştirel yaklaşımlar ve medya ilişkisi geçmişten farklı bir yönelim göstermemiştir. Sürecin esas yönetenleri geçmişte olduğu gibi medya profesyonelleri değil, medya sahipleridir; dolayısıyla medya yine egemen çevrelerin kontrolünde, halkı siyasi ve ekonomik olarak yönlendirme gayretine devam etmektedir. Bu değişmeyen denklem de eleştirel teorinin medyaya bakışını yaşanan büyük radikal teknolojik değişimlere rağmen değiştirmemiş ve medyaya dönük karamsar tavrının devamını beraberinde getirmiştir. Geçmişteki sömürü mekanizması ve medyaya egemen olan ideoloji küreselleşme sonrası yeni medyada da devam etmekte, dolayısıyla önceki medya-sermaye ve devlet üçlüsünün işleyişi aynısıyla korunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Seçeneklerin tamamı Jürgen Habermas’ın özellikleri arasında yer alır.

Yanıt Açıklaması: 1970’li yıllardan başlayarak iletişim ve medyanın eleştirel ekonomi politiğini temel alan çalışmalar gerçekleştiren Peter Golding ve Graham Murdock da her şeyden önce medyanın, meta üretip dağıtan endüstriyel ve ticari örgütler olduğu vurgusunu yaparlar. Ancak hemen ardından, medyanın eleştirel ekonomi politiğinin sadece metaların üretimi ve dağıtımına odaklanmadığını; ayrıca bu metaların kendine özgü doğasının ve bunun ideolojik rolünün de hesaba katılması gerektiğini belirtirler. Doğru yanıt B'dir.

Yanıt Açıklaması: Medyaya eleştirel ekonomi politik yaklaşımın ABD ve Avrupa kaynaklı iki odağı bulunmaktadır. Genellikle araçsalcı olarak anılan ABD’deki ekonomi politikçilerin önde gelen isimlerini Schiller, Smythe, Herman ve Chomsky oluştururken, medyaya yapısalcı ve bütüncül yaklaşım geliştiren Avrupa’daki öncü isimler ise Golding ve Murdock, Garnham ve Mattelart’tır. Dolayısıyla doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Tahsisatla ilgili olan kontrol düzeyinde alınan kararlar şunlardır: 1. Temel politikanın oluşturulması, 2. Anahtar personelin işe alınması ve işten çıkarılması, 3. Şirketin genişleme ve daralma momentlerinin seçimi, 4. Şirketi, eğer gerekiyorsa elden çıkarmak ya da tamamen kapatmak. C seçeneğinde ifade edilen operasyonel kontrol kapsamında yer almaktadır. Doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: Bir şeyi doğru değerlendirmek, onun yapı özelliği olan değerini görmek, yani onu anlamak ve kendi alanı içindeki yerini bulmak, belirlemektir. Değer yakıştırmadan ve değer biçmeden uzak durabildiğimiz ölçüde doğru değerlendirme yapabiliriz. Çünkü değer yakıştırma ve değer biçme değerlendirileni değil, olsa olsa değerlendireni ele verir ya da değerlendirenin kendisine ilişkin bilgi verir.

Yanıt Açıklaması: Medyanın eleştirel ekonomi politiğine yine ‘eleştirel’ bakış açısıyla farklı katkılarda bulunan iki gruptan söz etmek mümkündür: Araçsalcılar ve Yapısalcılar.

Yanıt Açıklaması: Haluk Geray’ın "İletişim ve Teknoloji - Uluslararası Birikim Düzeninde Yeni Medya" kitabı yeni medya üzerine ülkemizde yayınlanan ilk kitaplardan biridir. Konunun ekonomik ve siyasi boyutlarına odaklanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Türk Dil Kurumu’na göre bir milletin sömürü temeline dayanarak başka bir milleti siyasi ve ekonomik egemenliği altına alıp yayılmasına emperyalizm denir.

Yanıt Açıklaması: Kültürün saç ayağını oluşturan üç temel öğe; bilim, sanat ve felsefedir.

Yanıt Açıklaması: Eleştirel ekonomi politik, ekonominin kültür endüstrisi ve anlam inşası boyutuna yoğunlaşır. Ekonomik ve politik gücü elinde bulunduranların düzenli propaganda kampanyalarıyla kamuoyunu yönlendirme gücü, ekonomi, iktidar ve siyaset ilişkileri eleştirel ekonomi politiğin ilgilendiği temel alanlardır. Tarihsel maddecilik üzerine temellenen ekonomi politik yaklaşım, medya üretiminin ekonomik yapısı ve süreçlerine odaklanır. Kitle iletişim araçlarının mülkiyeti, kontrolü, diğer sektörlerle ilişkisi, tekelleşme, medya içeriğinin farklılaşması, metalaşma, ticarileşme, reklam ve kâr güdüsü gibi konuları sorgular. Doğru cevap E’dır.

Yanıt Açıklaması: Muaheze; ayıplama, kınama, azarlama, paylama anlamına gelen ve eleştiri anlamında kullanılan Arapça kökenli sözcüktür.

Yanıt Açıklaması: Medya sektöründe operayonel kontrol, günlük üretimle ilgili rutin kontroldür. Örnek olarak haber medyasını ele alırsak, içeriğe dair karar alma süreçlerinde görevli olan editoryal kadronun her gün yaptığı standart işlemler bu düzeyle ilgilidir. Burada, medya içeriğinin gerek konuyla ilgili gerekse biçimsel özelliklerinin belirlenmesinde söz sahibi olan editoryal kadro, operasyonel kontrolün esas öznesi olarak konumlanmıştır. Doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: Medya kuruluşlarının mülkiyet yapısı, haber üreten kuruluşların örgütlenme biçimi, piyasanın ve siyasal iktidarın koyduğu sınırlamalar, medya içeriğinin güçlüler aleyhinde olmasına kesinlikle izin vermez.

Yanıt Açıklaması: Marx, ideolojiyi temelde yönetici sınıfın fikirlerinin toplumda doğal ve normal görünmesini sağlayan bir araç olarak değerlendirmiştir. İşçi sınıfı, kendilerini, kendilerine ait olmayan fikirler aracılığıyla anlamaya yönlendirilir. Bu fikirler yöneten sınıfların yanlış bilinç üreten burjuva ideolojisinin ürünüdür.

Yanıt Açıklaması: Eleştirel ekonomik politiğin odak noktasında kültür yoktur. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Aynı sektörde aynı türde birden fazla kuruluşun, tek bir kişinin yönetimi altında toplanmasına Dikey Tekelleşme denir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Medya ideolojik bir yapılanmadır ve ideoloji, medyanın üstendiği işlevlerden ayrı ve bağımsız olarak açıklanamaz. Doğru cevap B'dir.