Türkiye´de Felsefenin Gelişimi 1

Yanıt Açıklaması: Tunalı'nın bütün çalışmaları estetikle ilgilidir. Hatta kendisi 'Felsefenin Işığında Modern Resim' kitabı için, ' Bu çalışma, modern sanat sorununa, yeni sanat düşüncelerini en somut biçimde ifade eden modern resim alanında eğilerek çözüm getirmeyi amaçlıyor. Kitap, bir sanat tarihi değil, modern sanatı bir varlık sorunu açısından görüp inceleyen felsefi bir araştırmadır.' şeklinde açıklamada bulunmuştur. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Evren tasavvuru: İnsanın evrendeki konumunu açıklamak için, her kültürde geliştirilen ve kültürün temel değerleri ile kurumları çerçevesinde oluşturulan en geniş kapsamlı teorik yapıdır.

Yanıt Açıklaması: İlimler arasında hem haber verenin inancına, hem de işin aslına uygunluğuyla salt hakikat suretini almış olan şey, yalnız “matematik”tir ve matematik, sayılar ve boyutlardan söz eder (Ahmet Mithat Efendi 2005/2, 284). Matematik, müspet ilimdir. Onun özellikleri hiçbir ilim de yoktur. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Yaşama Felsefesi adlı eser Nermi Uygur’a, Felsefi Antropoloji adlı eser Takiyettin Mengüşoğlu’na aittir.

Yanıt Açıklaması: Değişmez Değerler Değişen Davranışlar adlı yazısında, Felsefenin başlangıcından, bilhassa Aristoteles’ten beri felsefenin uğraştığı ve uğraşması gerektiği sahaları dört sorunun belirlediğini dile getirmiştir, Ne biliriz?  Ne yapmamız lazım. Şimdiki hayatımızda sonraki hayatımız için ne umut edebiliriz. Kant’ın eklediği insan nedir? Soruları eleştirel bir tarzda ele almış ve fenomenlerden hareket etmenin gerekli olduğunu savunmuştur.

Yanıt Açıklaması: "Hem bilimle hem ozanlıkla sınırdaş bir felsefe-deneme uğraşısı içindeyim. Tüm özyaşamım bu benim. Böyle örülmüş herşeyim." Bu ifadeler Uygur'un temel kaygısının felsefe, bilim ve demeler çevresinde geçekleştiği söylenebilir. Doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: Fenlerde yeterince bilgi sahibi olunamadığından, ilim ile fen arasındaki fark durulmadığını söylemiştir. Örnek olarak, ilm-i hisap ile fenn-i hisabın ve ilm-i tarih ile fenn-i tarih terimlerinin birbirleri yerine kullanılmasıyla açıklamıştır.

Yanıt Açıklaması: İstanbul Üniversitesi’nin modern bir kurum olarak teşkilatlandırılması ve modern bilim anlayışına göre öğretime başlaması 1845 ylında başlamış, çeşitli aşamalardan geçtikten sonra 12 Ağustos 1900 tarihinde Darülfünun-ı Şahane adı altında, Yüksek Din İlimleri (Ulum-ı Aliye-i Diniye), Matematik ve Doğa Bilimleri (Ulum-ı Riyaziye ve Tabiiye), Edebiyat, Mekteb-i Hukuk ve Mekteb-i Tıbbiye fakülteleriyle kurulmuştur. Darülfünun’la aynı tarihte Edebiyat Fakültesi, Edebiyat, Tarih ve Felsefe bölümleriyle kurulduğu kabul edilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Macit Gökberk’in kaygıları, kabullerini büyük ölçüde belirlemiştir. Gökberk’in kabulleri şöyle sıralanabilir: 1- Türkiye’nin, iyileşmesine ihtiyaç var ve bu iyileşme çabaları, Tanzimat’tan itibaren doğru olarak sürdürülmektedir. 2- Türkiye’nin iyileşmesi Aydınlanma değerlerinin tam olarak kabul edilmesiyle gerçekleşecektir. Ancak bu sayede, toplum istenilen özelliklere kavuşabilecektir. 3- Doğu ile Batı arasında kültür çatışması yoktur; çağların çatışması vardır. Yani Ortaçağ değerleri ile Yeniçağ değerleri çatışmaktadır. 4- Ona göre adı ne olursa olsun, değişmenin amacı, hep bildiğimiz gibi, Batı uygarlığıdır; bu uygarlığın yapı ve tutumunu benimsemedir. Varoluşumuzu bir zamanlar biçimlendirmiş olan bir varlık planını bırakıp bir yenisine yöneldik, şimdi bu yenisini gerçekleştirmeye uğraşıyoruz. Batı hızla değişmektedir. Batı, Batılı olmaktan çıkmış bütün insanların malı olmuştur. 5- Dinden boşalan yeri, felsefenin doldurmasından başka çare yoktur. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Disiplinlere verdiği anlamlar ve onların dayandıkları temelleri değerlendirme tarzı, Mengüşoğlu’nun nasıl bir felsefe anlayışına sahip olduğunu ortaya koymaktadır. Mengüşoğlu, felsefenin merkezine yeni ontoloji dediği Hartmann ontolojisine dayanan felsefi antropolojiyi koyma çabasındadır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye'de felsefe bölümü ilk kez 1900’de Darülfünun’un açılmasıyla birlikte  kurulmuştur. Dolayısıyla, İstanbul Üniversitesi felsefe bölümü’nün tarihi, Türkiye’de felsefe çalışmalarının tarihini de vermektedir.

Yanıt Açıklaması: Felsefe Zümresi adı verilen bölüm, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya fakültesinde kurulmuştur. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Büyük milletlerin her biri medeniyetin hususi bir sahasında, en yüksek noktaya çıktıklarını belirten Gökalp’e göre, Eski Yunanlılar estetikte, Romalılar hukukta, Yahudilerle Araplar dinde, Fransızlar edebiyatta, Anglosaksonlar iktisatta, Almanlar musiki ile felsefede en yüksek noktaya çıkmışlardır. Türkler ise, ahlak alanında birinciliği kazanmışlardır.

Yanıt Açıklaması: Ziya Gökalp’in geliştirdiği bir anlayış olan “Mefkure”; toplumsal bir gaye doğrultusunda birlikte hareket etme temeline dayanmaktadır. Verilen diğer seçeneklerde farklı anlayışlar verilmiştir.

Yanıt Açıklaması: İstanbul Üniversitesi Felsefe Bölümü’ni bitiren, Viyana’da felsefe, psikoloji ve sanat tarihi doktorası yapan ve İstanbul Üniversitesi’nde profesör olan “İsmail Tunalı”nın tüm çalışmaları estetik ile ilgilidir.

Yanıt Açıklaması: Bütün çalışmaları estetikle ilgili olan İsmail Tunalıdır.

Yanıt Açıklaması: Macit Gökberk’in Felsefe Tarihi (1961) adlı ikinci kitabının amacı, Önsöz’de, felsefe problemlerini çözmenin sürecini anlatan felsefe tarihinin standartlaşmış bilgilerini öğrenciye tanıtmak şeklinde ifade edilmiştir. Başka bir deyişle, ders kitabı olarak hazırlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Bilimden beklenen aklın tatmini iken; felsefeden beklenen, aklımızı, ruhumuzu, irademizi tatmin etmesidir. Bu anlamda felsefe, aklın tatminine şamil olup bütüncül bir yaklaşım sergilediği için bilime muhalif değildir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Mengüşoğlu’na göre, bütünlüğü sağlaması nedeniyle ontoloji özel bir öneme sahiptir. Eski ontoloji deduktiv, spekülativ, rasyonalist, aksiyomcu bir bilgidir. Ancak yeni ontoloji varolanı var olan olarak tetkik eden ve var olandaki determination prensiplerini varolanın nevilerini, tarzlarını araştıran bir ilimdir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Kınalızade, hikmet üzerinde duran, Ahlaki Alai adlı kitabın yazarıdır. Ona göre, Amel, sahil ve makbul olduğunda insan nefsi hakiki saadete ulaşır. Felsefenin nasıl başladığını ve geliştiğini içeren kısa bir felsefe tarihi resmi çizen ise Katip Çelebi’dir.