Dünya Ekonomisi

Yanıt Açıklaması: IMF rakamlarına göre 1991 yılında yüzde 18 olan global hizmet ve mal ihracatının GSYH’ye oranı, ihracat hacminin 2012 itibariyle 18 trilyon dolara ulaşmasıyla yüzde 30’u aşmıştır

Yanıt Açıklaması: 1970’lerin ortalarında Nixon’un doları dalgalanmaya bırakması ve OPEC’in petrol fiyatlarını yükseltmesi nedeniyle dünya ekonomisi uluslararası olmaktan çıkıp ulus ötesi (uluslar aşırı) oldu. Ulus ötesi ekonomiyi belirleyen dinamik, mal ve hizmetlerden çok para akışıdır. Egemen ulus devletler dünya çapında sermaye piyasalarını etkilemek ya da denetim altında tutmak yerine, bu piyasalarda olayların etkilerine tepki vermek durumundadırlar. Artık geleneksel üretim faktörleri (toprak, emek ve hatta çok hareketli olduğu için para) belirli bir ulusa rekabet üstünlüğü güvencesi vermiyor.

Yanıt Açıklaması: İki kutuplu dünyada bir uzlaşma düzeni değil, güç yarışması ve çatışmalarla dolu bıçak sırtı dengesi kurulmuştu. Bu dengenin en çarpıcı ispatları ise 1962 Küba Krizi, Vietnam ve Kore Savaşları’dır.

Yanıt Açıklaması: İkinci Dünya Savaşı’ndan beri uluslararası göç olgusu aşağıdaki aşamalardan geçmiştir (Cohen, 1987): • Kuzey Amerika, Avusturalya ve Güney Afrika’ya Avrupa ve Asya’dan hâlen yapılmakta olan göçler • Vietnam Savaşı sonrasındaki göç • Küba, Meksika ve Puerto Rico’dan ABD’ye göç • Eski kolonilerden anakaraya geri dönüş. Güney Asya ve Batı Hind Adaları’ndan İngiltere’ye; Kuzey Afrika’dan Fransa’ya, Endonezya’dan Hollanda’ya; Afrika’dan Portekiz’e geri dönüş • Güney Avrupa’dan özellikle Türkiye ve eski Yugoslavya’dan Kuzey Avrupa’nın Batı Almanya ve İsviçre gibi patlayan ekonomilerine geçici göç • Petrol ihraç eden ülkelere ve Japonya’ya Asya’dan giden göç • Rusya ve Doğu Avrupa’dan ABD’ye ve İsrail’e Yahudi göçü • Doğu Avrupa’dan, Batı Avrupa’ya ve ABD’ye göç.

Yanıt Açıklaması: Kümeleşmenin ilk kategorisini genellikle ilkel tarımsal üretimin egemen üretim biçimi olduğu ülkelerle, sanayileşmeye başlamış ama henüz imalat becerisinin ötesine geçememiş ülkeler oluşturur. Bu kümedeki ülkelerin temel amacı altyapının geliştirilmesi ve sanayileşmenin tamamlanmasıdır. İkinci kategoriyi ise sanayileşmiş ülkeler oluşturur. Bunlar, günümüzde pek sık sözü edilen, “sanayi ötesi toplum”, “bilgi toplumu” gibi kavramların doğuşuna kaynaklık eden ülkelerdir. ABD, AB ülkeleri, Japonya bu kategoride yer alırlar. Bu ülkelerde ekonominin ağırlığı imalat sanayinden hizmetler sektörüne kaymaktadır.

Yanıt Açıklaması: Göç olgusunun en önemli etkisi maddi paylaşımdır. Göç, kaynakların yeniden dağılımına neden olmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Uluslararası kapitalizm (1875-1945) Doğal kaynak ve pazar arayan yatırımlarda hızlı artış yaşanan dönem. Bu dönemde Amerikan kaynaklı kartel sayısında artış yaşanmıştır.

Yanıt Açıklaması: İkinci ve U¨çüncü Küreselleşmenin Dünya U¨zerindeki Etkisi (1847-2000) 1890’larda dünyada üç önemli özellik bulunmaktadır: • Sermayenin tekelleşmesi ve yayılması, • İşsizlik ve yoksullaşma, • Alternatif ideoloji yokluğu.

Yanıt Açıklaması: Sanayileşmeye tarihsel olarak çok daha sonra başlayan ülkelerin doğal olarak teknolojiye yetişme ve sanayileşme güçlükleri giderek artmaktadır. Güçlüğün giderek artması hem kapitalist sistemin hem de sanayileşme denen sürecin doğası gereğidir. İlk neden giderek artan sanayileşmiş ülke sayısı ve verili pazar koşullarında, uluslararası rekabetin giderek artması ve sanayileşmeye yeni başlayan ülkelerin önünü¨ kesmeye yönelik her türlü baskının giderek şiddetlenmesidir. İkinci nedense, bilim ve teknolojideki sürekli büyüme/gelişme trendiyle ilgilidir. Bir ülke sanayileşmeye ne kadar geç başlamışsa, yetişeceği dünya teknolojisi de o denli karmaşıklaşmış ve bir anlamda ötelenmiş olmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması (GATT), uluslararası ticareti, düzenleyen çok taraı bir anlaşmadır. 1947’de 23 ülke tarafından imzalanan bir anlaşma ile kurulmuştur. 1 Ocak 1948’de de yürürlüğe girmiştir. Kuruluş amacı, ithalat vergilerini azaltmak, uluslararası ticaretin önündeki tüm engelleri kaldırmak ve ticarette ayırımcı uygulamalara son vermektir. 1 Ocak 1995’te, uluslararası ticaretin en etkin kurumu olan Dünya Ticaret Örgütü’ne (WTO) dönüşmüştür.

Yanıt Açıklaması: Her kutbun hiyerarşik yapısı iyi işliyordu. Serbest piyasa ekonomisinin savunucusu olan Batı Blok’unda uluslararası ticaretin gitgide serbestleştirilmesi ve böylece GATT çerçevesinde birleşilmesi hesapları yapılmaktaydı. Merkezi planlamanın hâkim olduğu, uluslararası ticaretin daha çok takas şeklinde gerçekleştirildiği Doğu Bloku ise karşı tarafta bir güç sayılmaktaydı. Kapitalist dünyada finans piyasalarının denetimli olması ulusal ekonomi politikalarının etkinliğini arttırıyor, döviz fiyatları ve faiz hadlerinin istikrarlı olmasını sağlıyor, enflasyonun düşük seviyelerde seyretmesine imkân tanıyordu. Kendi tarafına çekmeye çalışırken gelişmekte olan ülkelere yapılan doğrudan yatırım ve yardımlar ve verilen tavizler bunların da gelişmesinde önemli rol oynuyor, aynı zamanda gelişmiş ülkelere ham madde ve iş gücü bakımından kolaylıklar sağlıyordu. Böylesine az çok dengeli gelişme, Gelişmekte Olan Ülkeler ile Gelişmiş Ülkeler arasındaki farkın azalacağına dair umutları güçlendirirken, karşıda bir rakibin olması sosyal devlet anlayışının blok içinde yayılmasına yol açmaktaydı

Yanıt Açıklaması: Yeni dünya düzeninin ekonomik alandaki kemik yapısı 1980’lerin başlarında belirmeye başlamıştır. Piyasa ekonomisinin hâkimiyeti, uluslararası ticaret ve sermaye hareketlerinde maksimuma varan serbesti ve bölgesel ekonomik blokların belirleyici güç olmaları Yeni Dünya Düzeni’nin (YDD) ekonomik yönünü belirleyen gelişmeler olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Sanayileşmede başarı sağlayan Asya ülkelerinde tasarruflar yüksektir ve bu tasarrufların sanayi yatırımlarına yönelmesi teşvik edilmiştir. Ayrıca bu ülkelerde kalkınma siyasal otoritelerce desteklenmiştir ve hiçbir zaman tam pir piyasa ekonomisi uygulanmamıştır. Bu ülkeler ithal ikamesi yerine ihracata dönük sanayileşmeyi benimsemişler ve bu stratejiyi koruyucu gümrük politikaları ile desteklemişlerdir.

Yanıt Açıklaması: Hong Kong, Singapur, Güney Kore, Tayvan, Malezya ve Tayland gibi Asyalı ülkeler, ihracata yönelik sanayileşme modelini benimserken, Brezilya, S¸ili, Meksika gibi La^tin Amerika ülkeleri ve Türkiye ithal ikameci sanayileşme politikalarını benimsemişlerdir.

Yanıt Açıklaması: 1. Dönem: 1991-2000 arası – Batının Zafer Yılları • Global Kapitalizmin Zaferi • Rusya’nın Geçiş Dönemi Krizi • Tek-Kutuplu Dünya – ABD hegemonyasının zirvesi • Batı’nın komünizm sonrası Doğu Avrupa’ya yayılışı • Global Neoliberal Rejimin Oluşumu

Yanıt Açıklaması: Weber’e göre bürokrasi, işbölümü, otorite hiyerarşisi, yazılı kurallar, yazışmaların ve faaliyetlerin dosyalanması, gayrişahsîlik, disipline olmuş bir yapı ve resmî pozisyonlardan oluşan bir örgüt biçimidir. Bu anlamda bürokrasi, rasyonel bir örgüt biçimidir.

Yanıt Açıklaması: 3. Dönem: 2008- … • Global Ekonomik Kriz • Yavaş Yavaş Yayılan İflaslar ve Amerikan Politikalarında Oluşan Açmazlar Avrupa Birliği Bütünleşmesindeki Krizler • Çin’in Global Güç Olarak Yükselişi • Rusya’nın Batı’yla İlişkilerine Sıfırdan Başlaması

Yanıt Açıklaması: YÜKSELEN PİYASALAR VE GELİŞMEKTE OLAN EKONOMİLER'de 2014 yılı yıllık büyüme oran ı 4,6' dır.

Yanıt Açıklaması: Pronatalist: Doğum yanlısı, doğumların artırılmasını savunan görüş. Doğum yanlılarının en önemlisi Fransız filozof Auguste Comte’dur. Comte savunduğu Pozitivist düşüncede nüfus artışını ve nüfus yoğunlaşmasını ekonomik ve sosyal kalkılmanın en önemli faktörü sayar. Gelişmiş ülkeler üretimde otomasyona ve robot teknolojisine yönelerek bu problemi çözme çabası içine girseler de endişe içindedirler. Azalan nüfustan kaynaklanan biyolojik soysuzlaşma korkuları pronatalist politikaları ön plana çıkarırken, çığ gibi çoğalan ülkelere kızgınlık duymaktadırlar.

Yanıt Açıklaması: Doğu Avrupa'daki çözülmeler beklendiği kadar olmasa da Avrupa içinde büyük bir göç akımına neden olmuştur. 40 yıldır Doğu ve Batı Bloku arasındaki nüfus akımlarına engelleyici set oluşturan Berlin Duvarı'nın 1989'da yıkılması ile birlikte daha cazip Batı bölgelerine göçenlerin sayısı artmıştır. Almanya, Doğu ve Orta Avrupa'dan gelen göçleri karşılayan birincil ülke konumundadır. Doğru cevap D'dir.