Dünya Ekonomisi

Yanıt Açıklaması: Yeni dünya düzeninin ekonomik alandaki kemik yapısı 1980’lerin başlarında belirmeye başlamıştır. Piyasa ekonomisinin ha^kimiyeti, uluslararası ticaret ve sermaye hareketlerinde maksimuma varan serbesti ve bölgesel ekonomik blokların belirleyici güç olmaları Yeni Dünya Düzeni’nin (YDD) ekonomik yönünü belirlerken, siyasi açıdan nasıl bir düze- nin kurulacağı az çok ancak 1990’ların ortalarında ortaya çıkmaya başlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Weber’in rasyonalizmin başarısı ile ilgili görüşleri de küreselleşme fikrine katkıda bulunmuştur (Weber, 1978). Bu görüşlerde Protestanlığın Batı kültürünü etkisi altına alışı incelenmektedir. Kişi sosyal ilişkilerin sınırlarından kurtulmaktadır. Hesaplama teknikleri gelişmiş, uzmanlık bilgisinin önemi anlaşılmıştır. Doğal ve toplumsal süreçler üzerinde rasyonel kontrol artmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Amerikan hegemonyasının sağladığı liberal ticaret ortamı, 1950’li yıllardan sonra bazı sanayileşmekte olan ülkelerin dünya iş bölümü içindeki pozisyonlarını kaydıracak şekilde neo-merkastilist politikalardan yararlanmalarını sağlamıştır. Hong Kong, Singapur, Gü- ney Kore, Tayvan, Malezya ve Tayland gibi Asyalı ülkeler, ihracata yönelik sanayileşme modelini benimserken, Brezilya, Şili, Meksika gibi Lâtin Amerika ülkeleri ve Türkiye it- hal ikameci sanayileşme politikalarını benimsemişlerdir. Asyalı ihracatçılar uyguladıkları politikalar sonunda büyük bir atılım yapmışlardır. Temel gelişmişlik göstergesi olan kişi başına gelir bu ülkelerde gelişmiş pek çok ülkenin kişi başına gelir değerini geride bırak- mıştır. Tekstil gibi emek yoğun sanayiler yanında daha karmaşık tüketim mallarının ve parçalarının üretiminde teknolojik liderlik eder hâle gelmişlerdir.

Yanıt Açıklaması: 2000 yılında, BM’nin New York’ ta gerçekleştirdiği Binyıl Zirvesi’nde, ana hedef olarak aşırı yoksul nüfus yüzdesinin, 2015 yılına kadar yarıya indirilmesi hedefi ilan edilmiştir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Afrika ekonomik ve sosyal anlamda üçüncü dünyanın da üçüncü dünyası olarak tanımlanmaktadır. Pek çok gözlemciye göre Afrika ile tarihin aynı döneminde yaşanıldığına inanmak mümkün değildir. Kıta ile ilgili raporlar son derece karamsar ifadeler kullanmaktadırlar. Afrika’yı insanlar ve çevre bakımından bir felâket bölgesi, ölüm döşeğinde, tamamen kenara itilmiş ve dünyanın geri kalan kısmından dışlanmış olarak tanımlamaktadırlar. Afrika’nın problemleri aşağıdaki gibi sıralanmaktadır (Kennedy, 1995, s, 273-283): • Verimlilikteki artış nüfus artışından daha yavaştır. • Borç artarken, borç ödeme kapasitesi hızla düşmektedir. • Batılı bankacılar kredi vermeye isteksizdir. • Sanayi üretimi düşüktür. • Savaşlar, etnik çatışmalar, hükümet darbeleri, siyasal istikrarsızlık kol gezmektedir. • Yeni devlet yöneticileri diktatörlüğü ya da tek parti yönetimini tercih etmektedir. • Beşeri kaynaklara, girişimcilik kültürünü geliştirmeye, bilimsel ve teknik araştırmalara yatırım son derece düşüktür

Yanıt Açıklaması: Esas olarak Kıta Avrupası’nda gelişmiş¸ olan kapitalizmin bu türünün en önemli özelliğini oluşturan sosyal piyasa felsefesi, köklerini Alman sosyal demokrasisinde ve savaş¸ sonrası ekonominin yeniden inşa dönemindeki merkezi^ yönelimde bulur. Kapitalizmin bu türü Avrupa’da çoğunluk tarafından benimsenen ve piyasa mekanizmalarını zayıflatmayan bir politik çerçevede uygulandı. Özellikle işçi sınıflarının dayanışmasıyla hastalık sigortasından, iş güvencesine ve işsizlerin korunmasına kadar uzanan, emeklilik haklarını ve sosyal konulan da kapsayan bir yapı oluşturuldu.

Yanıt Açıklaması: Weber’in rasyonalizmin başarısı ile ilgili görüşleri de küreselleşme fikrine katkıda bulunmuştur. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Merkantilist kapitalizm ve sömürgecilik (1500-1800) Sömürge ve koloni alanlarındaki doğal kaynakların devlet destekli imtiyazlı şirketler tarafından sömürülme dönemi. Bu dönemin ünlü şirketleri arasında, Dutch East India, Hudson’s Bay, Massachusetts Bay, Muscovy ve Van Diemen’s Land şirketleri yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Büyük Avrupa haritasına bakıldığında Batı Medeniyeti’nin bir ürünü olan NATO’nun genişleme süreci izlenebilir. Asıl genişleme sürecinin, 1990’ların sonu ile 2000’lerin ortasına kadar geçen süreçte olduğu izlenmektedir.

Yanıt Açıklaması: Başarılı Japon yönetim anlayışının özellikleri aşağıdaki gibi sıralanmaktadır: Stratejik yönetim: Stratejik yönetim anlayışı geleceği tahmin etmeye yöneliktir. Tam zamanında üretim (JIT): Tam zamanında üretimin en önemli prensibi minimum stokla idare edebilmektir. Toplam kalite yönetimi: Tam zamanında üretim firmanın içinden ve dışından sağlanan ara girdilerin miktar ve kalite açısından güvenilir olmasını gerektirmektedir. Takım çalışması: Küçük bir işçi grubunun üretimin belirli bir aşaması için yapılması gereken görevleri ortaklaşa üstlenmesi demektir. Yönetimin âdemi merkezîleşmesi: Merkezden kontrol edilen, esnek olmayan hiyerarşik yapılar yerlerini talebe daha kolay cevap verebilecek esneklikte daha bağımsız bir yapıya bırakmaktadır. Sayısal anlamda esnek istihdam: Talebin daraldığı dönemlerde kullanılan işçi sayısını kolayca azaltabilecek, talep canlandığında tekrar istihdam edebilecek bir yapıya sahip olmaktır. Fonksiyonel anlamda esnek istihdam: Aynı emeğe daha fazla sorumluluk verecek ve firma içinde alternatif görevler için çalışabilmelerini sağlayacak düzenlemeler getirmektir.

Yanıt Açıklaması: 1980’den itibaren Batı dünyasında yeni liberalleşme hareketleri başlamıştır. Yeni liberalleşme hareketleri ile birlikte dünya ekonomisi 1929 Burhanı’ndan sonra yeniden finansal krizlerle karşılaşır olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Üçüncü küreselleşmenin sonucunda küreselleşme ortaya çıkmıştır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: I, II ve III şıklarının hepsi   1870 ve 1914 yılları arasında ekonomiye şekil veren  olaylara neden olan gelişmelerden  biridir.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Ulus devletlerin global nüfus patlamasına çare bulmak, sera etkisine son vermek, döviz ticaretini durdurmak, yabancı ülkelerdeki otomasyona dayalı fabrikaları, biyoteknolojiye dayalı tarımsal üretimi yasaklamak ellerinden gelmemektedir. Uluslararası terörizm ve uyuşturucu gibi tehditlerle basa çıkamamaktadırlar. Nükleer savaş ve geniş kapsamlı konvansiyonel savaş gibi eski tehditlerin yanında asimetrik savaş gibi yeni tehditler doğmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Modern ulus devletler 1500’lerden itbaren modernleşme ve sanayileşme sürecine giren Avrupa kıtasında ortaya çıkmıstır.

Yanıt Açıklaması: XIX. yüzyılın ortasında en fazla ticaret yapan ülke İngiltere’dir. Ancak 1900 yılına gelindiğinde ABD ve diğer Avrupa ülkeleri İngiltere’yi yakalamıştır. Büyük bunalıma kadar geçen zaman boyunca dünya ticareti, İngiltere, Fransa, Almanya ve ABD’nin hâkimiyetinde kalmış ve bu dört ülke tarafından yönlendirilmiştir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Dünyadaki siyasi – ekonomik – sosyal değişimler ele alındığında “Soğuk Savaş Dönemi” sonrası yılları 3 döneme ayırarak ele almak mümkündür. • 1. Dönem: 1991-2000 arası Rusya’nın geçiş dönemi krizi yaşanmıştır. Global neoliberal rejimin oluşumu bu dönemdedir. • 2. Dönem: 2001-2008 arası – ABD’nin hegemonyasının test edildiği yıllardır. Rusya’nın yeniden doğuşu bu dönemde yaşanmıştır. • 3. Dönem: 2008 yılından sonra global ekonomik krizin yaşandığı yıllardır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Uluslararası Para Fonu

Yanıt Açıklaması: Weber’in rasyonalizmin başarısı ile ilgili görüşleri de küreselleşme fikrine katkıda bulunmuştur. Saint Simon’un sanayileşmenin ülkeler üzerindeki etkileri ile ilgili görüşleri küreselleşme kavramını çağrıştırmaktadır.Saint Simon’un fikirleri, çalışma arkadaşı Auguste Comte aracılığı ile Durkheim’e geçmiştir.