Dünya Ekonomisi

Yanıt Açıklaması: Küreselleşmeye yol açan çeşitli güçler daima var olmuşlarsa da XV. yüzyıla kadar bunların ivmesi oldukça yavaş olmuştur. XV. yüzyıla kadar küreselleşmenin gelişim süreci doğrusal değildir. XV. ve XVI. yüzyıllarda modernleşme olarak da adlandırılan Avrupa’daki toplumsal dönüşümle birlikte küreselleşme artış yönünde ilerleyen doğrusal bir gelişme sürecine girmiştir. Teknik olarak da küreselleşmenin başlangıcını XV. yüzyıl olarak ifade etmek daha doğru bir yaklaşımdır. Çünkü Kopernik’ten önce insanoğlu bir küre üzerinde yaşadığının bilincinde değildir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: 1970’li yılların krizine yol açan esas neden kâr oranlarının düşmesidir. Washington Kararları ile ifade edilen yeni liberal yaklaşım kâr oranlarını yükseltmeyi hedefleyen politikaları gündeme getirmiştir. Devlet müdahalesinin, sosyal refah harcamalarının ve yüksek vergilerin kâr oranlarını düşürdüğü iddia edilerek, ekonominin liberalleşmesi ve işlerin piyasalara bırakılması talebi yaygınlaşmıştır. Piyasaların etkin işleyişini temel alan yaklaşım çerçevesinde finansal serbestleşme amaç edinilmiştir. Böylece II. Dünya Savaşı sonrasında devlet kontrolü altına alınmış olan finansal piyasalar 1970’li yıllardan başlayarak kontrol ve kısıtlamalardan arındırılmıştır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: 2000 yılına gelindiğinde dünyanın en büyük payına sahip 5 ülke liginde değişiklik olmuştur. Fransa imalat sektöründe en büyük paya sahip 5 ülkeden biri olma özelliğini kaybetmiş ve bu lige Çin girmiştir. Çin ile birlikte en tepedeki 5 ülkenin dünya ölçeğinde aldığı pay %61’e ulaşmıştır. ABD % 26 ile halen en üstte yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Güneydoğu Asya’nın Tayland Malezya ve Endonezya gibi daha büyük ülkeleri özellikle Japon sermayesinden aldıkları itici güçle imalat ve montaj sanayini geliştirmişler ihracattan pay kapma yarışına katılmışlardır. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Sadece verilen bilgiler kullanıldığında ABD ile Avrupa farklı ekonomi politikaları izlediği anlaşılır. Diğer seçeneklerde verilen bilgilere metinden ulaşılamaz. Doğru seçenek D Seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Sadece yukarıda verilen bilgiler kullanıldığında gelişmekte olan ülkelerin yüksek büyüme kaydettiği sonucuna varılabilir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: G-20: Uluslararası ekonomik iş birliğini arttırmayı amaçlayan, gelişmiş ve gelişmekte olan ekonomileri bir araya getiren, 19 ülkenin katılımıyla oluşan özellikle global ekonomik gelişmeleri değerlendirerek kararlar alan bir oluşumdur.

Yanıt Açıklaması: Tarihsel olarak, dünya ekonomisine liberal hegemonyanın hâkim olduğu iki farklı dönemden geçilmiştir. Bu nedenle küreselleşmenin ve piyasalaşmanın doruğa çıktığı iki dönem yaşanmıştır. Birincisi İngiltere’nin XIX. yüzyılın önemli bir kısmında hâkim süper güç olduğu dönemdir. Bu dönem uluslararası ilişkilerin genellikle diplomasi ile yürütüldüğü, ülkeler arası güven ve düzenin nispi olarak daha yüksek düzeylere ulaştığı bir dönem olmuştur. Bir yandan da küresel emperyalizm ve tehditler aracılığı ile birleşmelerin gerçekleştiği bir dönem olma özelliğine de sahiptir. Liberal bir süper gücün dünyaya hâkim olduğu ikinci dönem ise 1945 ve 1970 arasındaki yılları kapsayan daha kısa bir zaman aralığında yaşanmıştır. ABD’nin hâkim olduğu bu dönemde IMF, Dünya Bankası, GATT gibi uluslararası kurumlar oluşturulmuş, Marshall Planı aracılığı ile Avrupa devletlerinin dünya piyasasına yeniden girişi sağlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: İdeal ulus devlet tipine örnek olarak sınırları belli bir coğrafi alana yerleşmiş olan Fransa veya İsveç gösterilebilir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Soğuk savaş, İkinci Dünya Savaşı sonrasında Amerika Birleşik Devletleri ve Sovyetler Birliği arasında sürdürülen sürekli gerginlik ve sınırlı çatışma biçimidir. Soğuk savaş, 1917’de başlayan Doğu-Batı çekişmesinin bir ürünüdür. 1989 yılında Doğu Avrupa’da başlayan rejim değişikliği ve soğuk savaşı simgeleyen Berlin Duvarı’nın yıkılması ile II. Dünya Savaşı’ndan sonra başlayan süreç sona ermeye başladı.1991’de SSCB’nin çökmesiyle soğuk savaş sona erdi. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: İki kutuplu dünyada bir uzlaşma düzeni değil, güç yarışması ve çatışmalarla dolu bıçak sırtı dengesi kurulmuştu. Bu dengenin en çarpıcı ispatları ise 1962 Küba Krizi, Vietnam ve Kore Savaşları’dır.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Ulus Devlet, meşruiyetini bir ulusun belli bir coğrafi sınır içindeki egemenliğinden alan devlet şeklidir. Devlet politik ve jeopolitik bir varlık, ulus ise kültürel ve/veya etnik bir varlıktır. Ulus devlet kavramı ise bu ikisini belli bir coğrafyada örtüştürür ve böylelikle kendisinden önce gelen devlet yapılarıyla büyük ölçüde farklılaşır.

Yanıt Açıklaması: Geri kalmışlığın nedenlerini bazı sorulara yanıt arayarak inceleyebiliriz. Geri kalmışlığın nedeni ülkenin coğrafi konumu olabilir mi? Bu soruya cevap aramakla işe başlayabiliriz. Dünya haritasına bakıldığında geri kalmış ülkelerin çoğunlukla tropik ve yarı tropik bölgelerde toplandığı görülmektedir. Ancak gelişmişlikle coğrafik konum arasındaki ilişki çok güçlü değildir. Çünkü bu kuşak dışında yer alan Ortadoğu ve Akdeniz çevresindeki bazı bölgelerde de geri kalmış ülkeler bulunmaktadır. Ayrıca sahip olduğu coğrafik olanaklar son derece kıt bir ülke olan İsrail’in varlığı da coğrafik etken ve geri kalmışlık arasındaki ilişkinin zayıflığının bir göstergesidir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Çevre sorunları (taşıt ve nüfus yönünden şehirlerin büyümesi, hava ve suyun kalitesi, nükleer risklerin varlığı, ozon tabakası, sera etkisi vs.) daha önceleri yerel ve ulusal düzeylerde iken bugün bunlar global bir boyuta gelmiştir.

Yanıt Açıklaması: "İhracat" vergilerinden kaçınmak yerine "İthalat" vergilerden kaçınmak olmalıdır. Dolayısıyla E şıkkı doğru cevaptır.

Yanıt Açıklaması: Çağımızda üçüncü küreselleşmenin hızını artıran çok önemli üç gelişme yaşanmaktadır: 1970’lerde çok uluslu şirketlerin dünya ekonomisini denetim altına almaları 1980’lerde Batı’nın optik kablo, haberleşme uyduları, bilgisayarlar, internet gibi teknolojik buluşları devreye sokarak yarattığı ve kültürünü yaymakta kullandığı iletişim devrimi 1990’larda SSCB’nin dağılması sonucu güç¸ dengesinin ortadan kalkması ve Batı’nın yeniden rakipsiz güç¸ odağı konumuna gelmesi.

Yanıt Açıklaması: Kalkınmanın başlıca üç bileşeni şunlardır: Araştırma ve Geliştirme (ARGE), bilimsel ve teknolojik altyapı ve insan kaynaklarının eğitimi ve gelişimi.

Yanıt Açıklaması: Dünya Kalkınma Raporu, iyimser bir yaklaşımla fakir ülkelerin piyasa yanlısı politikalar benimsemesi ve zengin ülkelerin korumacılıktan vazgeçmesi hâlinde, olumlu gelişmeler olacağını beklemektedir. 1980’li yıllar bu görüşlerin hakimiyet kazandığı yıllar olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Dünyadaki siyasi – ekonomik – sosyal değişimler ele alındığında “Soğuk Savaş Dönemi” sonrası yılları 3 döneme ayırarak ele almak mümkündür. 1. Dönem: 1991-2000 arası – Batının Zafer Yılları • Global Kapitalizmin Zaferi • Rusya’nın Geçiş Dönemi Krizi • Tek-Kutuplu Dünya – ABD hegemonyasının zirvesi • Batı’nın komünizm sonrası Doğu Avrupa’ya yayılışı • Global Neoliberal Rejimin Oluşumu Doğru cevap A seçeneğidir.