Dünya Ekonomisi

Yanıt Açıklaması: Soğuk savaş, İkinci Dünya Savası sonrasında Amerika Birleşik Devletleri ve Sovyetler Birliği arasında sürdürülen sürekli gerginlik ve sınırlı çatışma biçimidir. Soğuk savaş, 1917’de başlayan Doğu-Batı çekişmesinin bir ürünüdür. 1985 yılında, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB), Komünist Parti Genel Sekreterliğine Mikhail Gorbaçov’un gelmesi ile iki blok arasındaki buzlar erimeye başladı. 1989 yılında Doğu Avrupa’da başlayan rejim değişikliği ve soğuk savası simgeleyen Berlin Duvarı’nın yıkılması ile II. Dünya Savaşı’ndan sonra başlayan süreç sona ermeye basladı.1991’de SSCB’nin çökmesiyle soğuk savaş sona erdi.

Yanıt Açıklaması: Giddens, ulus devletin evrenselleşmesini 3 aşamada açıklamış ve ilk aşamada Avrupalı devletlerin sınai üretimi askeri faaliyetlere başarı ile uygulayıp diğer toplumlar karşısında askeri başarılar elde etmelerinin olduğunu belirtmiştir.

Yanıt Açıklaması: Ulus Devlet, meşruiyetini bir ulusun belli bir coğrafi sınır içindeki egemenliğinden alan devlet şeklidir. Devlet politik ve jeopolitik bir varlık, ulus ise kültürel ve/veya etnik bir varlıktır. Ulus devlet kavramı ise bu ikisini belli bir coğrafyada örtüştürür ve böylelikle kendisinden önce gelen devlet yapılarıyla büyük ölçüde farklılaşır.

Yanıt Açıklaması: Endüstriyel üretimde dünyada üçüncü sıraya sahiptir. Çin, Sanayi için anahtar olan ürünlerin basında yer alan çelikte dünyada en büyük üretici yine Çin’dir. Endüstriyel üretim ve ilerlemeye Çin Halk Cumhuriyeti olduğundan beri önem verilmiştir.

Yanıt Açıklaması: C¸ağımızda üçüncü küreselleşmenin hızını arttıran çok önemli üç gelişme yaşanmaktadır. • 1970’lerde çok uluslu şirketlerin dünya ekonomisini denetim altına almaları • 1980’lerde Batı’nın optik kablo, haberleşme uyduları, bilgisayarlar, internet gibi teknolojik buluşları devreye sokarak yarattığı ve kültürünü yaymakta kullandığı iletişim devrimi • 1990’larda SSCB’nin dağılması sonucu güç dengesinin ortadan kalkması ve Batı’nın yeniden rakipsiz güç odağı konumuna gelmesi.

Yanıt Açıklaması: Yeni ekonomik düzeni yaratan temel neden 1960’lı yılların sonu ile 1970’li yılların başından itibaren ileri sanayi ülkelerinde sermayenin kâr haddinin düşmeye başlamasıdır.

Yanıt Açıklaması: Dünyada kapitalist sistemin 1929 yılından bu yana karşılaştığı en ciddi problem olarak karşımıza 2008 krizi çıkmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Viyana Borsası’nın çöküşünü izleyen on yıl içinde Alman S¸ansölyesi Otto Von Bismark ulusal sağlık sigortası ile zorunlu yaşlılık sigortalarını keşfetti.

Yanıt Açıklaması: Küreselleşmenin önemli bir aracı olan çok uluslu şirketlerin de zaman içinde evrim geçirdiği ve Dunning tarafından yaşanan gelişmelerin seyrinin ifade edildiği   aşamalardan biri olmayan milli kapitalizmdir.

Yanıt Açıklaması: Üretimin yarıdan fazlası, AB’nin kontrolü altındadır.

Yanıt Açıklaması: Londra sistemi 1930’larda çökmüştür. Benzer bir kriz 1970’lerde yaşanmıştır. Krizin kaynağı Amerikan sınai ve ticari gücündeki nispi azalmadır.

Yanıt Açıklaması: Son yaşanan 2008 Krizinin önemli noktalarından biri bu krizin bir gelişmiş ülkede hem de ABD gibi dünyanın en büyük ekonomisinde açığa çıkmasıdır. Böyle merkezde yer alan bir ekonomide açığa çıkan krizin ise dünyaya yayılmaması zaten beklenen bir durumdur. Kriz Amerikan emlak sektöründe kendini göstermiştir.

Yanıt Açıklaması: Uluslararası İlişkilerin Doğuşu Ulus devlet evrensel politik birim hâline geldikten sonra dünya, uluslararası ilişkilerden oluşan küresel sistem içinde, devletleri tarafından temsil edilen ulusal toplumlar ağı hâline gelmiştir. Pek çok bilim adamı uluslararası ilişkilerin gelişmesini ulus devletlerin ortaya çıkışına bağlamaktadır. Giddens, ulus devletin evrenselleşmesini üç aşama ile açıklamaktadır (Giddens, 1985, s, 255-257). İlk olarak XIX. yüzyılda başta İngiltere, Fransa, Almanya ve İtalya olmak üzere Avrupalı ulus devletler, sınai üretimi askerî faaliyete başarı ile uygulamışlardır. Yeni savaş tekniği, Avrupalıların üyesi olmadıkları mutlakiyetçi imparatorluklar ve kabile toplumları karşısında askerî başarı kazanmalarını sağlamıştır. İkinci aşamada, Avrupalılar sahip oldukları rasyonel bürokratik özellikler nedeni ile kaynakları etkin bir şekilde ulusal gelişmeleri için kullanmışlar ve diplomatik şebekeler ve uluslar üstü politik kurumlar aracılığı ile diğer ulus devletlerle ilişkilerini başarı ile yürütmüşlerdir.

Yanıt Açıklaması: Bilinen ve en yaygın kullanılan kapitalist ekonominin olmazsa olmazı enerjidir. Fosil yakıtlardan yenilenebilir enerji kaynaklarına bir geçiş¸ süreci yaşansa da anlaşılan bir süre daha fosil yakıtlardan elde edilen enerji dünya ekonomisi için önemini koruyacaktır. Bu anlamda Orta Doğu coğrafyasında yeniden kurulan ya da kurulacak olan sistemler daha anlaşılır hâle gelmektedir. Yine de daha uzun dönemli perspektifte enerji ve üretim ile tüketim anlayışının bugünkü seyriyle gitmesi pek mümkün görünmemektedir. Çin şu anda geçerli olan kapitalist sisteme göre üretim sistemini ayarladığı için, yaşanacak krizlerde ciddi biçimde etkilenecektir. Bu durum, Çin’in gerçek bir dünya gücü olmasını biraz daha geciktirecektir.

Yanıt Açıklaması: Gelişmekte olan ülkelerin kamu borçlarının GSYH’lerine oranlarında 1997 ve 2000 yılları arasında düşüş değil, artış olduğu görülmektedir. Bu artış daha sonra tekrar sönmüştür.

Yanıt Açıklaması: Saint Simon’un fikirleri, çalışma arkadaşı Auguste Comte aracılığı ile Durkheim’e geç- miştir. Durkheim’in farklılaşma ve kültür ile ilgili görüşleri küreselleşme ile ilişkilendirilebilir (Durkheim, 1984). Toplumlar yapısal olarak farklılaştıkça kolektif bilinç toplumlar arası çeşitliliği kapsayabilmek için çok zayıf ve soyut kalacaktır.

Yanıt Açıklaması: Tüketimin bu günkü seviyede devam etmesi halinde dünya kömür rezervlerinin 210 yıl yeteceği tahmin edilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Dünya nüfusunun önce artan bir hızla sonra azalan bir hızla artışını 2050 yılına kadar sürdürmesi beklenmektedir. Doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: Büyük bunalıma kadar geçen zaman boyunca dünya ticareti, İngiltere, Fransa, Almanya ve ABD’nin hâkimiyetinde kalmış ve bu dört ülke tarafından yönlendirilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Küreselleşmenin önemli bir aracı olan çok uluslu şirketler de zaman içinde evrim geçirmiştir. Gelişmelerinin seyri Dunning tarafından aşağıdaki aşamalarla ifade edilmektedir (Dunning, 1993, s, 96-136): Merkantilist kapitalizm ve sömürgecilik (1500-1800) Sömürge ve koloni alanlarındaki doğal kaynakların devlet destekli imtiyazlı şirketler tarafından sömürülme dönemi. Bu dönemin ünlü şirketleri arasında, Dutch East India, Hudson’s Bay, Massachusetts Bay, Muscovy ve Van Diemen’s Land şirketleri yer almaktadır. Girişimci ve finansal kapitalizm (1800-75) Üretici ve tüketici piyasalar üzerinde olgunlaşmamış düzeyde kontrolün sağlandığı ve finansal yatırımlar aracılığı ile altyapının kurulduğu dönem. Uluslararası kapitalizm (1875-1945) Doğal kaynak ve pazar arayan yatırımlarda hızlı artış yaşanan dönem. Bu dönemde Amerikan kaynaklı kartel sayısında artış yaşanmıştır.                      Çok uluslu kapitalizm (1945-60)                                                            Dolaysız yabancı yatırımlarda Amerikan hakimiyetinin sürdürüldüğü, ekonomik emperyalizmin yaşandığı dönem. Bireysel çok uluslu şirketlerin ölçeğinin büyüdüğü dönem.                                                                          Küreselleşen kapitalizm (1960-1990) Kaynak ya da pazar arayışlarından üretimin örgütlenmesinde mekansal optimizasyona kayarak kar olanaklarını arttırma çabalarının yaşandığı dönem.