Dünya Ekonomisi

Yanıt Açıklaması: Her ne kadar soğuk savaş iki kamp arasında doğrudan savaşa yol açmamış olsa da bu döneme Fransa; Cezayir ve Vietnam’da; ABD; Kore ve Vietnam’da; Çin; Vietnam’da ve SSBC ise Afganistan’da savaşmıştır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Latin Amerika ülkeleri komprador nitelikli bir burjuvaziye sahip olan ülkelerdir. Komprador : Marksistler, günümüzde yabancı işletmelerle iş birliği yapan ve ortaklık kuran yerli iş adamlarına ülkedeki iş gücünü¨ yabancılar lehine istismar ettikleri gerekçesiyle komprador adını vermektedirler. Ayrıca hâli vakti iyi, zenginliği diğerlerine göre fazla olan sermaye sahiplerine de komprador denilmektedir. Burjuvazi: Ekonomik bakımdan gelişmiş¸ olan ülkelerde ya da endüstri toplumlarında, üretim araçlarıyla, bunların üretimi için gerekli olan ham madde ve araçları, yani makinaları ve fabrikaları mülkiyetlerinde bulunduranların meydana getirdiği sınıfı tanımlar.

Yanıt Açıklaması: XIX. yüzyılda uluslararası ilişkiler modelinin anahtar ilişkileri savaş, birleşme, diplomasi ve sömürgecilik olmuştur. XX. Yüzyılda bu ilişkiler ticaret, mâli yönetim ve kültürel ilişkileri de içerecek şekilde genişletilmiştir.

Yanıt Açıklaması: 1960’lı yılların sonları düşük faiz oranlarının olduğu ve büyük şirketlere kolayca kredi açıldığı bir dönemdi. Bu dönemde bankalar büyük şirketlere göre ikinci sırada önemde değerlendiriliyordu. 1980’ler geldiğinde yüksek faiz oranları dönemi yaşanmaktaydı ve 60’ların sonundaki hikâye bütünüyle değişmek üzereydi. Hızlı bir biçimde bankaların önemi ikinci dereceden birinciliğe tırmanmaktaydı. 15-20 yıldır süren ikincilikten sonra, aniden şirketlerin yaşamlarını sürdürebilmelerinde kullanacakları fonların maliyetleri baskın olan öncelik hâline gelmişti. Bir başka ifadeyle, monetarizm endüstriyel şirketleri bir kez daha finans kaynaklarına bağımlı hâle getirmişti. Peki, bu gelişmeler sonuçta ne getirdi? Cevap oldukça açıktı: “Kısa Dönemcilik”. Şirketlerin uzun dönemde varlığını sürdürebilmesi için gerekenler yerine, odak olarak kısa dönemli finansal hedefler belirlenip her şey pahasına bunların gerçekleştirilmesi belirlendi. İşte James Galbraith, The Predator State çalışmasında 2008 Finansal Krizi’nin finansın reel üretimden önce geldiği sürece tekrarlanması muhtemel bir serbest piyasa sonucu olduğunu açıklamaktadır. Serbest piyasa için kontrollü serbestlik kavramının geliştirilmesi ve bu çerçevede ekonomik faaliyetlere izin verilmesi şeklinde özetlenebilecek bir politika önermesidir bu.

Yanıt Açıklaması: 19. yy boyunca insan yaşamının süresini uzatan, kalitesini arttıran pek çok yenilik birbirini takip ederek hayata geçirilmiştir. Örneğin aşı tekniklerinde gerçekleşen buluşlar, çiçek gibi ölümcül bir hastalığı yeryüzünden kaldırmıştır. Avrupa'da gıda malı üretiminde atılan adımlar yaşam umudunu yükseltmiştir. Bu gelişmeler erken yaşta evlenme alışkanlığı ile birleşerek nüfusun artmasına neden olmuştur. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: İnsanlık tarihine XVII. yüzyıl “Us Çağı”, XVIII. yüzyıl ise “Aydınlanma Çağı” olarak geçmiştir. XVII. ve XVIII. yüzyıllarda ortaya çıkan yeni tutumlar ve yenidünya görüşü uygarlık tarihinde “Düşünce Devrimi” olarak adlandırılmaktadır. Tüm bu kazanımlar sonucunda insan yaşamının süresini uzatan, kalitesini artıran pek çok yenilik birbirini takip ederek hayata geçirilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Keynesçilerin etkisi altındaki ekonomi teorisi, egemen devletin hala ekonomik hayata hâkim ve dolayısıyla ekonomi politikası için tek geçerli birim olduğunu varsaymaktadır. Ancak günümüzde dört ekonomiden söz etmek mümkündür. Bunların her biri matematikçilerin deyimi ile “kısmen bağımlı değişkendir”. Yani birbirlerine bağımlı ama birbirlerinin denetimi altında yer almazlar. İlk olarak Ulus ekonomisi vardır. Ancak güç¸ giderek bölgeye doğru kaymaktadır (bölgeselleşme). Yani NAFTA, APEC, AB, Japonya çevresindeki Uzak Doğu grubu gibi. Üçüncü olarak hemen hemen özerk olan dünya para, kredi ve yatırım akışı ekonomisi bulunur. Son olarak dünyayı tek bir pazar olarak gören ulus ötesi teşebbüs ekonomisi vardır. Keynes’in teorisi, kendi iç¸ dünyasını bir ölçüde denetim altında tutan ve uluslararası ekonomide kendi politikasının etkisini hesaplayabilen egemen ulus devlet birimi olduğu sürece geçerliydi. Bu birim artık yok.

Yanıt Açıklaması: İşçilerin 1988’de başlattıkları grev, sistemin değişmesi ve Sovyetler Birliği’nin nüfuz alanından çıkmasıyla sonuçlanan dev harekete yol açtı. Bunu örnek alan diğer Avrupa ülkelerinin bazılarında kanlı çatışmalarla (Romanya), bazılarında ise barışçı yollarla (Çekoslovakya, Macaristan) aynı yönde sağlanan ilerleme benzer sonuçlar getirdi ve Sovyet İmparatorluğu’nun sınırları SSCB sınırlarıyla özdeşleşti (Przeworski, s.139). Ancak başlayan süreç bununla sınırlı kalmayıp aslında bir Sovyet Cumhuriyeti’nden çok bir Avrupa devleti olan Baltık ülkelerinin bağımsızlıklarını kazanmasına ve Sovyetler Birliği’nin federal yapıya bürünmesine yol açtı. Bu zincir bağlamında son halka ise 30 Aralık 1991 tarihinde Rusya, Kazakistan ve Beyaz Rusya Cumhurbaşkanlarının bir araya gelerek SSCB yerine bağımsız devletlerden oluşan Bağımsız Devletler Topluluğu’nun kurulması oldu. Cevap: D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: C¸in 2015’lere gelindiği günlerde dünya ekonomisinde önemli bir güç haline gelmiştir. Dünyanın halen en fazla nüfusa sahip olan ülkesi olan C¸in, ekonomik büyüklükte dünyada ikinci sırada yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Klasik iktisat 1776 ve 1843 yılları arasında yaşanan iktisadi gelişmeleri etkileyen ve Batı’ya hâkim olan iktisadi düşünce akımıdır. 1776’ da Adam Smith’in eseri “Ulusların Zenginliği” ile başlamış¸ ve 1843’te John Stuart Mill’e ait “Siyasal İktisadın İlkeleri” eseri ile son bulmuştur. Avrupa nüfusunun hızla artmakta olduğu bir dönemde yaşayan Malthus (1766- 1834) ve çağdaşı David Ricardo (1772- 1823) için nüfus artışı zenginlik değil problem kaynağı olarak görülmüştür. Malthus eğitimsiz cahil halkın iktisadi gelişmeyi engelleyeceğinden yakınırken, Ricardo az çocuk fikrinin insanlara kabul ettirilmesi gerektiğinden söz etmiştir. Klasik iktisatçıları , merkantilistlerden ayıran temel özellik nicelikten ziyade niteliğe önem vermeleri olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Küresel ısınma, yeni kalkınma gündeminin pek çok hedefine ulaşmanın ve sürdürülebilirliğin ön koşulu olan ve çözüm bekleyen öncelikli problem olarak kabul görmektedir. Küresel ısınma probleminin çözümü, yenilikçi teknolojiler ve bu teknolojileri kullanan iş adamları, devletlerin çözüme yardımcı olma kararlılığı, sivil toplum gücünün çözüm için harekete geçme isteği olmadan mümkün değildir. Dünya üzerindeki her bireyin problemin farkında olması ve iş birliğine da^hil olması gerekmektedir. Sürdürülebilir Kalkınma Hedefi (SKH), küresel ısınma ve kalkınmanın birlikte ele alınmasını gerektirmektedir. Doğanın ve insanlığın geleceği, devletler, özel sektör, sivil toplum ve bilimsel toplumdan oluşan tüm farklı kesimlerin, ortak amaç ve hedefler doğrultusunda iş birliği içinde hareket etmesine bağlıdır. Yukarıdaki bilgiler ışığında III. seçenekte yer alan ‘’Dünya üzerindeki belirli işletmelerin problemin farkında olması ve işbirliği dışında kalması gerekmektedir.’’ ifadesi yanlış olduğundan doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Günümüzde ülkeler arası ilişkilerde iletişim ve ulaşım teknolojisindeki gelişmelere bağlı olarak çok büyük bir dönüşüm yaşanmaktadır. Küreselleşme kavramı altında çeşitli boyutlarda incelenen bu dönüşüme bilgi çağı da denilmektedir. Artık bilginin ışın hızıyla bilgisayarlar aracılığı ile dünyanın dört bir yanına iletilmesi mümkün hale gelmiştir. Bilgiye en kısa yoldan, en kolay şekilde ulaşmanın teknolojisini kurmuş olan gelişmiş ülkelere dünyanın dört bir yanından bilgi akmaktadır. Kısacası büyük bir bilgi göçü¨ yaşanmaktadır. Günümüzde bilgiye ulaşmak ve onu en doğru şekilde kullanmak becerisine sahip olmak ülkeler için her şeyden önemli hale gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: 1992 yılında firmalar arasındaki birleşmelerle küreselleşen dört endüstri dalı OECD tarafından aşağıdaki gibi belirlenmiştir: Otomobil Parçaları, Kimyasallar, İnşaat, Yarı iletkenler hafıza cipleri, mikro işleyiciler ve diğerleri Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: “Fordizm”, Henry Ford’un öncülüğünü yaptığı bir üretim sistemidir. Geçen yüzyıl boyunca en baskın olarak kullanılan üretim yöntemidir. 1920’li yılların başında uygulamaya konan yöntem, vasıfsız işçilerin bir üretim bandı oluşturduğu, kitle üretimi ve kitle tüketimi üzerine kurulu bir sistemdir. Her bir işçi üretim bandında çok küçük ve vasıfsız bir işle görevlendirilmiş olup, bütünün (yani üretilen ürünün) ne olduğu konusunda bilgisizdirler.

Yanıt Açıklaması: Bütün gelişmiş ülkelerde tarım nüfusu İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana hızlı bir düşüş göstermiştir. Ama en hızlı düşüş, tarımın en çok desteklendiği ya da korunduğu iki ülkede, Fransa ve Japonya’da gerçekleşmiştir.

Yanıt Açıklaması: Bahsi geçen kriz 2008 krizidir.

Yanıt Açıklaması: Huntington, Batı uygarlığının değerlerinin evrensel olmadığını, bunların yalnızca Batı’ya özgü olduğunu söyleyerek, dünyanın geri kalanını farklı ilan etmektedir. Huntington’a göre Batı uygarlığının evrensel değerlere sahip olduğu iddiası onu diğer uygarlıklarla artan bir çatışma ortamına sokmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Sıcak para akışları ülkeleri “iflas” programları uygulamaya, örneğin faiz oranlarını reel ekonomiyi felce uğratacak şekilde astronomik düzeylere çıkartmaya ya da para kurunu bir gecede ticaret paritesinin altında kalacak şekilde devalüe etmeye, dolayısıyla enflasyonist baskılar yaratmaya zorlamaktadır. Günümüzün para akışlarının itici gücü genelde daha çok getiri elde etme beklentisi değil, ivedi spekülatif karlar sağlama beklentisi olmaktadır.

Yanıt Açıklaması: XIX. yüzyıldaki nüfus artışı günümüzün gelişmiş ülkelerinin yerleşmiş olduğu Avrupa kıtasında yaşanmıştır. Doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Doğu Asya Tipi Kalkınma'nın unsurları şunlardır: • Kaliteli bir bürokrasi oluşturmak. • Sübvansiyonu performansa bağlamak • Bazı kredileri doğrudan tahsis etmek • Çok ve daha çok ihracat yapmak • Çiftçileri mutlu etmek • Temel unsurlara yatırım yapmak Doğru cevap D seçeneğidir.