Bireysel İş Hukuku

Yanıt Açıklaması: Fazla çalışmada ücret, normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde elli, fazla sürelerle çalışmada ise saat başına düşen miktarının yüzde yirmibeş yükseltilmesiyle ödenir. Fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma yapan işçi isterse, bu çalışmalar karşılığı zamlı ücret yerine fazla çalıştığı her saat karşılığında bir saat otuz dakikayı; fazla sürelerle çalıştığı her saat karşılığında ise bir saat onbeş dakikayı serbest zaman olarak kullanabilir.

Yanıt Açıklaması: Haftalık normal çalışma süresi kırkbeş saattir.

Yanıt Açıklaması: Telafi çalışmaları günlük en çok çalışma süresini (onbir saati) aş- mamak koşulu ile günde üç saatten fazla olamaz. Örneğin işyerinde günlük çalışma süresi sekiz saatse bir günde en fazla üç saat, günlük çalışma süresi dokuz saatse, en fazla iki saat telafi çalışması yaptırılabilir.

Yanıt Açıklaması: 4857 sayılı Kanuna göre, günde en fazla çalışma süresi onbir saati aşamayacağından, bir işyerinde günde dokuz saat çalışılıyorsa fazla çalışma süresi iki saat, sekiz saat çalışılan bir yerde ise üç saat olabilir. böylece haftada en fazla 18 saat fazla çalışma yapılır.

Yanıt Açıklaması: En az bir yıl çalışmış olan ve yasada belirtilen fesih türleriyle iş akdi sona eren işçilere verilen kıdem tazminatı, iş yargısı önüne gelen davaların neredeyse hepsinde en önemli talep kalemini oluşturmaktadır.

Yanıt Açıklaması: İş Kanunu’nun 2. maddesine göre iş sözleşmesiyle çalışan gerçek kişiye işçi denir. Kişinin işçi sıfatı taşımasında belirleyici olan iş sözleşmesi ile çalışmasıdır, yaptığı işin niteliği önem taşımaz. Kol gücü ile çalışan kişiler işçi olabileceği gibi, zihin emeği ile çalışanlar, hatta sanatsal bir yetenek gerektiren bir işte çalışanlar da işçi olabilir. Teknisyen, temizlikçi, duvar ustası işçi olduğu gibi, mühendis, avukat, genel müdür veya bir özel tiyatrodaki sanatçı da işçi sıfatını taşıyabilir. Uygulamada şirketlerde üretimde çalışan kişiler işçi olarak nitelendirilirken yöneticiler için bu sıfat kullanılmamaktadır. Dolayısıyla doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı İmparatorluğu döneminde çalışma ilişkileri ilk dönemler örf ve adet kuralları çerçevesinde düzenlenirken, Tanzimatla birlikte yasal düzenlemelerin sayısı artmıştır.

Yanıt Açıklaması: İşçinin iş sözleşmesinden doğan temel borcu, iş görme borcudur. İşçi, iş görme borcunu kural ola­rak bizzat ve özenle yerine getirmekle yükümlüdür.

Yanıt Açıklaması: Yeni iş arama izni verilmeyen işçi çalıştığı süreye ilişkin ücreti yanında, kendisine izin kullandırılmadığı için de o süreye ilişkin ücretini toplam %100 zamlı alacaktır.

Yanıt Açıklaması: Tazminata esas aylık ücret, işçinin saat ücretinin önce yedi buçuk sonra da otuz ile çarpımı sonucu belirlenir. Yani saat ücretinden yevmiyeye, oradan da otuz günlük aylık ücrete ulaşılır. Yoksa aylık ücretin tespitinin işçinin fiilen çalıştığı gün sayısı üzerinden hesaplanması doğru olmaz.

Yanıt Açıklaması: İş sözleşmesinin sona erdiren fesih dışı sebeplerden ilki, sözleşme süresinin sona ermesidir. Belirli süreli sözleşmeler için geçerli olan bu durumda taraflar, süre sonunda fesih beyanında bulunmak zorunda kalmazlar. Sözleşme süre sonunda kendiliğinden sona erer.

Yanıt Açıklaması: İşi altı aydan az sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak iki hafta sonra sözleşme feshedilmiş sayılır.

Yanıt Açıklaması: Hesaplamada kullanılacak olan, mevduata uygulanan en yüksek faiz, her yıl için ayrı ayrı belirlenir. Örneğin 2008 yılında işten çıkarılan ve kıdem tazminatı ödenmeyen işçinin 2011 yılında açtığı davada, hak ettiği kıdem tazminatına uygulanacak gecikme faizi, 2008, 2009, 2010, 2011 yıllarında mevduata uygulanan en yüksek faiz oranları uygulanarak hesaplanır.

Yanıt Açıklaması: İş sözleşmesinde bu sözleşmenin sona erdiği her durumda işçinin kıdem tazminatını talep etmeyeceği kararlaştırılamaz.

Yanıt Açıklaması: Onbeş yaşını doldurmamış küçüklerin çalıştırılmaları yasak­tır. Ancak ondört yaşını doldurmuş ve zorunlu ilköğretim yaşını tamamlamış çocukla­rın birtakım şartlarla bazı hafif işlerde çalıştırılmaları  mümkündür. Zorunlu ilköğretim ça­ğını tamamlamış ve örgün eğitime devam etmeyen çocukların çalışma süreleri günde yedi ve haftada otuzbeş saatten fazla olamaz. Okul öncesi çocuklar ile okula devam eden çocukların eğitim dönemindeki çalışma süreleri, eğitim saatleri dışında olmak üze­re, en fazla günde iki saat ve haftada on saat olabilir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Zorunlu ilköğretim çağını tamamlamış ve örgün eğitime devam etmeyen çocukların çalışma süreleri günde yedi ve haftada otuzbeş saatten ; sanat, kültür ve reklam faaliyetlerinde çalışanların ise günde beş ve haftada otuz saatten fazla olamaz. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Denkleştirme süresi, toplu iş sözleşmeleri ile dört aya kadar artırılabilirken, turizm sektöründe bu süre altı aydır.

Yanıt Açıklaması: İşçi açısından usulsüz feshin tek sonucu ihbar tazminatı değildir. İşçi bunun yanında, en az bir yıl çalışmış olmak koşuluyla kıdem tazminatı ve zararı varsa maddi ve manevi tazminat da talep edebilir. Şüphesiz ki maddi-manevi tazminat talebi işçinin bu nitelikte bir zarara uğradığını ispatına bağlıdır.

Yanıt Açıklaması: İki yıl çalışan ve kıdem tazminatını alıp çıkan işçi bir süre sonra yeniden işe alınıp dört yıl daha çalışıp işten çıkarıldığında, kendisine son ücreti üzerinden ve (o işverene bağlı) altı yıllık kıdemi dikkate alınarak tazminat ödenmelidir.

Yanıt Açıklaması: İşçinin dinlenme hakkı Anayasa tarafından öngörülmüş ve düzenlenmiş bir haktır. Toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşme­lerine işçinin dinlenme hakkı ile ilgili kanun’la tanınan haklarına aykırı hükümler konulamaz. Dinlenme süreleri; ara din­lenmesi, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günleri ile yıllık ücretli izin süreleridir. Doğru cevap E şıkkıdır.