Endüstri İlişkileri

Yanıt Açıklaması: Endüstri ilişkilerinde yönetim, endüstri ilişkileri sisteminin bir aktörü, stratejik bir aktör veya sermayenin temsilcisi olarak karşımıza çıkmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Devletin temel faaliyetlerini iki ana sınıfa ayırabiliriz. Birincisi kamu hizmetlerinin sunumuna ilişkin faaliyetlerdir. Bu tür hizmetlerin özel sektör tarafından sağlanması beklenmez. En belirgin örnekleri, ulusal savunma, polis ve itfaiye, ilköğretim, sosyal hizmetler ve yardımlardır. İkinci tür faaliyetler üretilen hizmetin doğrudan kullanıcıyla ilgili olduğu faaliyetlerdir ve bu yüzden özel sektör tarafından da yerine getirilebilir. Havayolları, demiryolları, enerji ve iletişim bu sınıfa girer.

Yanıt Açıklaması: İnsan kaynakları yönetimi (İKY), insanların istihdam edildiği örgütlerde amaçlanan hedefler doğrultusunda işe ve çalışanlara dair temel bir yönetim etkinliğidir, örgütün doğumu ve gelişimiyle ilişkili kaçınılmaz bir sonuçtur.

Yanıt Açıklaması: Gelişmiş ülkelerde toplu pazarlığın kapsamı gelişmekte olan ülkelere göre daha geniştir. Toplu pazarlığın düzeyi arttıkça toplu pazarlığın kapsamı da genişlemektedir. Toplu pazarlığın kapsamı ekonomik refah dönemlerinde genişlerken ekonomik durgunluk dönemlerinde daralmaktadır. Sanayi sektöründen hizmetler sektörüne doğru yaşanan istihdamın sektörel kaymasıyla  toplu pazarlığın kapsamı da daralmaya başlamıştır. Kamu görevlilerine sendikal hakların tanınmadığı bir ülkede toplu pazarlığın kapsamı daha sınırlı olmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Hem birbirleriyle rekabet eden, hem de uzmanlık ve üretim bilgisi alışverişinde iş birliğine giden küçük ve orta ölçekli işletmelerin oluşturduğu esnek uzmanlık modelinin örneklerine 1970’lerde  Kuzey İtalya’da, 3. İtalya denen Bologna bölgesinde ve Güney Almanya’da yaygın olarak rastlanmakta, daha sonra giderek diğer Batı Avrupa ülkelerine de yayıldığı görülmektedir. Görüldüğü gibi  Almanya doğrudur. Bu nedenle doğru yanıt D'dir.

Yanıt Açıklaması: Devletin Göreceli Özerkliği: Devlet, sadece sermaye sınıfının öncelikleri doğrultusunda hareket etmemekte ya da sermayenin belirli bir grubunun ya da kesiminin kısa vadeli çıkarlarına hizmet etmemektedir (Poulantzas, 2006).

Yanıt Açıklaması: Neo-liberal politikaların bir uzantısı olarak devletin endüstri ilişkilerinde izlediği politikaların odak noktası değişmeye başlamış ve birçok ülkede devlet sosyal işlevlerinden uzaklaştırılmıştır. Neo-liberal hükümetler, işverenlerin de baskısıyla, uluslararası rekabet karşısında ekonomik büyümeyi yeniden sağlayabilmek için işçilik maliyetlerinin düşürülmesini, çalışma koşullarının esnekleştirilmesini, işe alma ve işten çıkarmayı kolaylaştırmayı hedeflemiştir; bunun için sendikaların kurulmasını güçleştirmek, toplu pazarlık hakkını özellikle kamu kesiminde sınırlandırmak, serbest ticaret bölgelerinde örgütlenme özgürlüğünü yasaklamak, işten çıkarmaları kolaylaştırmak, işten çıkarma ve işe alma süreçlerinde sendikaların etkisini zayıflatmak gibi çeşitli kısıtlayıcı düzenlemeler uygulamaya koyulmuştur.

Yanıt Açıklaması: Tele-çalışma biçimi ile bilgisayar ve iletişim teknolojileri üzerinden çalışmalar yürütülür.

Yanıt Açıklaması: 3008 Sayılı İş Kanunu kabul tarihi 08.06.1936'dır.

Yanıt Açıklaması: Grev ve lokavtın yasaklandığı İtalya’da faşizm (1926-1944), Almanya’da Nazi yönetimi (1933-1945) ve Fransa’da Vichy hükümeti dönemi (1940-1944) yasakçı sisteme örnek olarak verilebilir.

Yanıt Açıklaması: Kavramsal olarak küreselleşmeyi tanımlayan çabalar genellikle üç ana yaklaşım ekseninde değerlendirilmektedir. Bunlar kuvvetli küreselleşmeciler olarak anılan yeni-liberal görüş, süreçsel ve eğilimsel olarak ele alan görüş  ve şüpheci görüş olarak adlandırılabilir. Çift Yönlü Hareket ise Polanyi’nin Büyük Dönüşüm adlı eserinde modern toplumun çift yönlü bir dinamiği olarak çerçevesi çizilmiş bir kavramdır; piyasa ilişkilerinin genişlemesi karşısında toplumun kendini koruma biçimlerine yönelişini ifade eden salınımsal bir harekete karşılık gelmektedir. Bu salınım piyasa ilişkilerinin serbestliği ve piyasa ilişkilerine müdahâlesarkacında giden gelen çift yönlü bir harekettir. Bu nedenle seçeneklerde I, III ve Iv numaralı öncülün birlikte verildiği seçenek aranmalıdır. Doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: Toplu pazarlığın etkin ve verimli olabilmesi; tarafların amaçlarına ulaşabilmesi ve çalışma barışını sağlayabilmesi için bu süreçte bazı koşulların gerçekleşmesi gerekmektedir. Bu koşullar; - Çoğulculuk ve Örgütlenme Özgürlüğü - Sendikaların Tanınması - Sözleşmenin Takibi - İyi Niyet - Uygun İletişim Bireycilik ve kritik bilgileri gizleme etkili bir toplu pazarlığın koşulları arasında yer almaz. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Endüstri ilişkileri alanında ise İKY düzenlemelerine şüpheli, mesafeli ve olumsuz bir bakış ile yaklaşılmaktadır. Bunun arkasında İKY’nin yönetim isteklerinin bir ifadesi olarak tek taraflı (ünitarist) bir yaklaşım olduğu düşüncesidir. İKY ve endüstri ilişkileri arasındaki temel farkların ilki de buradan şekillenir. Bu anlamda endüstri ilişkileri öncelikle kolektif ilişkiler odaklıdır. Endüstri ilişkilerinde bir taraf olarak yasalar, anlaşma müzakereleri, mahkemeler aracılığı ile var olan devlet, İKY’de en az etkiyle kural koyar ve uygulama pratiklerine müdahil olmaz.

Yanıt Açıklaması: İşçiler ve memurlar ücretli ve maaşlı çalışanlar grubunun içinde yer alır.

Yanıt Açıklaması: Kurumsallaşmış ilişkiler çerçevesinde ele alındığında, endüstri ilişkilerinin ilgi alanını aşağıdaki konuların oluşturduğu görülmektedir. • İşçi-işveren ilişkilerini çevreleyen sosyo-ekonomik düzen: Ülkenin sanayi yapısı, işgücünün özellikleri, işletme yöneticilerinin personel politikaları, emek piyasasının durumu, siyasi sistemdeki güç dengesi. • Sendikaların özellikleri: İşçilerin işyeri, meslek veya işkolu düzeyinde örgütlenmeleri, ulusal ve yerel sendikaların gücü, sendika üyeliğinin durumu, sendikaların mali kaynakları ve sendika liderliği. • Sendikaların taktik ve stratejileri: Sendikaların toplu pazarlık veya siyasi hareketler yolu ile hükümeti etkilemeye çalışmaları, çalışma koşullarını kontrol etmede gösterdikleri tercihler. Dar anlamda endüstri ilişkileri yalnızca endüstri sektöründe çalışanların çalışma koşullarını incelemektedir. Geniş anlamda endüstri ilişkileri tüm ücretli çalışanların çalışma koşullarını inceleme alanına almaktadır. • Toplu pazarlığın yapısı: Pazarlık biriminin genişliği, sözleşmelerle düzenlenen konular, sözleşmenin süresi, uyuşmazlıkların çözüm yöntemleri, grev ve diğer baskı şekillerinin kullanılışı. • Devlet kontrolünün çerçevesi: Tarafların neyi pazarlık edebileceklerini ve ne gibi taktikler kullanabileceklerini belirleyen kamu/devlet kontrolü.

Yanıt Açıklaması: İKY anlayışının dillendirdiği ve kurguladığı çalışma ortamına dair genel özellikleri şu şekilde sıralayabiliriz: • Bağlılığa sevk-çalışanların kendilerini örgüt ile özdeşleştirmesi, şirket adına hareket etmeleri ve örgüt ile kalmaları için çalışanların ‘kalplerini ve fikirlerini’ kazanmak, eğitim ve gelişimlerini garanti etmek; • Ortak çıkara vurgu-‘Bu işte beraberiz’ ve yönetim ve çalışanların çıkarlarının çakıştığı mesajını vermek (tekçi yaklaşım); • Tamamlayıcı biçimlerdeki iletişimin organizasyonu, toplu pazarlığın yanı sıra ekibe yönelik brifingler, temsilci aracılığından ziyade çalışanlara doğrudan bireyler veya gruplar olarak yaklaşmak; • Toplu pazarlıktan bireysel sözleşmelere geçiş; • Kalite çemberleri ve gelişim grupları gibi çalışanları dahil edici tekniklerin kullanılması; • Kalite-toplam kalite üzerine sürekli vurgu; • Çalışma düzenlemelerinde artan esneklik; • Takım çalışmasına vurgu; • Tüm çalışanlar için koşul ve şartların düzenlenmesi.

Yanıt Açıklaması: Sendikalar günümüzde üç tehdit ile karşı karşıyadır: Bunlar, üyelerden kaynaklanan, işverenlerden kaynaklanan ve devletten kaynaklanan tehditlerdir. İşçileri sendikalara üye olmaya iten nedenler ve avantajlarda gerilemenin varlığı, işçilerin üyelik talebinde düşüşe yol açmaktadır. İşverenlerin esneklik talebi, insiyatiflerini arttırma eğilimleri gibi nedenlerden dolayı sendikal hareket tehdit altındadır. Devletten sendikalara yönelik tehditler ılımlı olabileceği gibi, sendikaları kökünden söküp atmayı hedefleyen hükümet politikalarından da kaynaklanabilmektedir. Görüldüğü gibi ekonomik tehditler bu grupta yer almaz bu nedenle seçeneklerde I, II ve IV numaralı öncülün birlikte verildiği seçenek aranmalıdır. Bu nedenle doğru yanıt E'dir.

Yanıt Açıklaması: Sosyal Diyalog : Bizim ülkemiz için işleyişinde ve etkinliğinde önemli eksiklikler göze çarpan bu mekanizmanın, ilkesel düzeyde değinebileceğimiz kadarıyla, etkin işleyebilmesinin koşullarını şu şekilde sıralayabiliriz: Güçlü, bağımsız işçi ve işveren örgütlerinin her düzeyde sosyal diyaloga katılma konusunda teknik kapasite ve bilgiye erişim imkânına sahip olmaları, Tüm tarafların sosyal diyalog yapma konusunda politik istek ve kararlılığa sahip olmaları, Temel insan hak ve özgürlükleri kadar örgütlenme ve toplu pazarlık yapma özgürlüğünün de mevcut olması, Sosyal diyalog sürecinin işleyişini kolaylaştıracak ve sosyal taraflara bu konuda hizmet verecek gerekli kurumsal yapıların mevcut olması, Sosyal diyalogun etkin bir şekilde işleyebilmesi için politik rejimin çoğulcu bir demokrasi olması gerekir. Sosyal diyalog, klasik parlamenter demokrasinin eki değil bir tamamlayıcısıdır. Çıkar gruplarına, ekonomik ve sosyal politikalar açısından politika formülasyonu ve karar-alma süreçlerine katılımına imkan veren sosyal diyalog geleneksel politika mekanizmalarını güçlendirmektedir. Sosyal diyalog piyasa ekonomisi ile bir çelişki oluşturmamaktadır . Aksine, piyasa ekonomisinin yol açtığı ekonomik ve sosyal sorunların çözümüne katkıda bulunarak serbest piyasanın etkin bir şeklide işlemesini kolaylaştırır. Evrensel bir sosyal diyalog modeli mevcut değildir. Oldukça farklı durumlara uyarlayabilmek için yeterince esnek bir kavramdır. Sosyal diyalog sadece bir tür kriz yönetim yöntemi değildir. Ne yazık ki hükümetler bazen sosyal taraflarla sadece ekonomik kriz dönemlerinde toplumsal destek gerektiren istikrar tedbirleri uyguladıkları zamanlarda görüşeme eğilimdedir. Bu yaklaşım temel olarak yanlıştır: diyalog, iyi niyete dayalı uzun yıllar süren işbirliği üzerine inşa edilen karşılıklı güvene dayanmak zorundadır. Bu yüzden sosyal diyalog sadece kötü değil elverişli ekonomik durmalarda da kullanılmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Yasakçı sistemde, tarafların toplu iş uyuşmazlıklarının çözümü için grev veya lokavta gitme olanakları söz konusu değildir.

Yanıt Açıklaması: Devletin temel faaliyetlerini iki ana sınıfa ayırabiliriz. Birincisi kamu hizmetlerinin sunumuna ilişkin faaliyetlerdir. Bu tür hizmetlerin özel sektör tarafından sağlanması beklenmez. En belirgin örnekleri, ulusal savunma, polis ve itfaiye, ilköğretim, sosyal hizmetler ve yardımlardır. İkinci tür faaliyetler üretilen hizmetin doğrudan kullanıcıyla ilgili olduğu faaliyetlerdir ve bu yüzden özel sektör tarafından da yerine getirilebilir. Havayolları, demiryolları, enerji ve iletişim bu sınıfa girer. İçinde bir kamu çıkarının bulunduğu birçok ‘ticari’ faaliyetten söz edebiliriz.