Endüstri İlişkileri

Yanıt Açıklaması: Fordist üretimin işgücü açısından tipik özellikleri; sürekli ve tam süreli çalışma, deneyim ve bilgiye dayalı ücret artışı, olumsuz iş koşulları ve iş güçlüğüne bağlanmış prim ve tazminatlar, düzenli çalışma saatleri, çalışma saatlerinin toplu iş sözleşmesi ile ayarlanması, hafta sonu tatilleri için ücretli izin ve işçilerin sendikalarda kolektif temsiliyetidir.  En deneyimli kişinin işe alınması ise bu grupta yer almaz. Bu nedenle doğru yanıt B'dir.

Yanıt Açıklaması: Endüstri ilişkilerinde devletin işveren olarak oynadığı rol iki alanda önem kazanmaktadır. Birincisi istihdam politikaları, ikincisi kamu sektöründeki sendikalarla imzaladığı toplu sözleşmelerin özel sektördeki ücretlere olan etkisidir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Zorunlu tahkim, tarafların toplu iş mücadelelerine gitmelerinin yasaklandığı ülkelerde veya grev hakkının tanındığı ancak bazı işkollarında, bazı işyerlerinde veya belirli koşulların varlığı hâlinde greve gidilmesinin yasaklandığı ülkelerde toplu iş uyuşmazlıklarının üçüncü bir kişi veya kurul tarafından çözümlenmesidir. Zorunlu tahkimin, gönüllü tahkimden ayrılan noktası, toplu iş uyuşmazlıklarının çözümü için başvurulmasının yasal olarak zorunlu olmasıdır. Bir başka ifadeyle zorunlu tahkim, toplu iş uyuşmazlıklarının çözümünde tarafların kendi istekleriyle değil; yasal nedenlerle gittikleri bir yoldur. Bu nedenle zorunlu tahkime yasal veya kanuni tahkim de denilmektedir. Zorunlu tahkimin verdiği kararlar, gönüllü tahkimin verdiği kararlarda olduğu gibi, tarafları bağlayıcıdır. Toplu iş mücadelelerine gitmenin yasak olduğu ülkelerde ve durumlarda, toplu iş uyuşmazlığının hakeme veya hakem kurullarına götürülmesi ve hakemin veya hakem kurullarının vereceği kararlara uyulması zorunludur. Gönüllü tahkim, tarafların toplu iş sözleşmesine koydukları hüküm uyarınca veya uyuşmazlığın herhangi bir aşamasında aralarında anlaşmaları üzerine uyuşmazlığın üçüncü bir kişi veya kurul tarafından çözümlenmesidir. Gönüllü hakemi, taraflar kendileri seçebilecekleri gibi, uyuşmazlıkları çözmekle görevli resmi organlardan da yardım talep edebilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Feminist Teori kadınların çalışma yaşamına katılımını ve çalışma yaşamında konumunu sorgularken cinsiyet ile toplumsal cinsiyet arasındaki ayrıma dikkat çekmektedir

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de endüstri ilişkilerini düzenleyen başlıca kanunların tarihsel gelişimi aşağıdaki gibidir: Kanun Adı Kabul Tarihi 3008 Sayılı İş Kanunu 08.06.1936 5018 Sayılı İşçi ve İşveren Sendika ve Sendika Birlikleri Hakkındaki Kanun 20.02.1947 1961 Anayasası 27.05.1961 274 Sayılı Sendikalar Kanunu 24.07.1963 275 Sayılı Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanunu 24.07.1963 624 Sayılı Devlet Personeli Sendikaları Kanunu 08.06.1965 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu 14.07.1965 854 Sayılı Deniz İş Kanunu 20.4.1967 1475 Sayılı İş Kanunu 25.08.1971 1982 Anayasası 18.10.1982 2821 Sayılı Sendikalar Kanunu 05.05.1983 2822 Sayılı Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunu 05.05.1983 4688 Sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanunu* 25.06.2001 4857 Sayılı İş Kanunu 22.05.2003 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 31.05.2006 6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu 18.10.2012 *Bu Kanunun adı ”Kamu Görevlileri Sendikaları Kanunu” iken 04.04.2012 tarihli ve 6289 sayılı Kanunun 1. maddesiyle “Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu” şeklinde değiştirilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Uzun, karmaşık, tarafların hem duygusal hem de rasyonel davrandığı bir süreç olan ve sonuçları işçi sendikaları ile işverenin gücüne ve pazarlık stratejilerine bağlı olarak değişen toplu pazarlığın birçok özelliği vardır ve bu özelliklerin tümünü bir tanımda toplamak mümkün değildir. Bu özellikleri şu şekilde sıralayabiliriz: Toplu pazarlık bir süreci ifade eder. İşçi sendikalarının üyelerinin çalışma koşullarını iyileştirmek için kullandıkları bir araçtır. İşçi ve işveren arasında eşit olmayan pazarlık koşullarını dengelemeyi amaçlar. Bir anlaşma ile sonuçlandığı zaman bireysel sözleşmelerin yerine geçmez, ancak sözleşmelerde esaslı değişikliklere neden olur. Süreç iki taraflıdır ancak bazı gelişmekte olan ülkelerde taraflar anlaşamadığı ya da toplu pazarlık kamusal çıkarlarla çatıştığı zaman devlet arabulucu olarak rol oynar.

Yanıt Açıklaması: İşbirlikçi bir toplu pazarlık stratejisini başarılı bir şekilde uygulayabilmek için toplu pazarlık sürecinde yer alması gereken bazı temel nitelikler vardır. Bunlar şu şekilde sıralanabilir: - Liderler - Geniş destek - Pazarlık ekibinin oluşturulması - Eğitim - Başarıları abartmama - Problem çözme sürecinin devam etmesi Hakimiyet kurma işbirlikçi toplu pazarlık stratejisini başarılı bir şekilde uygulayabilmek için toplu pazarlık sürecinde yer alması gereken temel nitelikler arasında değildir. Bu nedenle doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Devletin düzenleyici rolünün endüstri ilişkilerinin aktörlerine, amaç ve konularına bağlı olarak dört farklı görev ya da etkinlik biçimini aldığı ya da böyle yorumlanabileceği savunulabilir. Bunlar, izin verme ya da destekleme, dışlama ve düzeltme, ayarlama ya da tanımlama görevleridir. İzin verme (ya da destekleme) görevi, devlet belirli sanayi ya da sektörlerdeki sendikalaşma ya da toplu sözleşmenin önündeki engelleri azalttığı ya da ortadan kaldırdığı ve sendikaların gücünü ve gelişmesini desteklediği zamanlarda yerine getirilmiş olur.

Yanıt Açıklaması: Kavramsal olarak küreselleşmeyi tanımlayan çabalar genellikle üç ana yaklaşım ekseninde değerlendirilmektedir. Bunlar kuvvetli küreselleşmeciler olarak anılan yeni-liberal görüş (Ohmae, 1990), süreçsel ve eğilimsel olarak ele alan görüş (Petrella, 1996; Vickery, 1996; Dicken, 1999) ve şüpheci görüş (Hirst ve Thompson, 1998) olarak adlandırılabilir.

Yanıt Açıklaması: Çoğulcu yazarlar genellikle devleti, işverenler ve sendikalar dahil olmak üzere birbiriyle çelişen grupların çıkarları arasında denge kurmaya çalışan ‘tarafsız bir hakem’ olarak görürler. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Endüstri ilişkilerinin bir sistem olduğu görüşü ilk kez John Dunlop tarafından ortaya atılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Jenerik teknolojiler, ekonomik faaliyet alanlarını bütünüyle değişime uğratma ve hatta daha önce var olmayan yeni ekonomik faaliyet alanları/sektörleri yaratma yeteneğini içeren teknolojilerdir.

Yanıt Açıklaması: Kamu sektörünün yeniden yapılandırılması endüstri ilişkileri üzerinde önemli etkilere sahip olmuş, genellikle de sendikal örgütlenmelerin önemli ölçüde zayıflamasına ve toplu pazarlığın kapsamının daralmasına ve böylece çalışanların kolektif temsilinin gerilemesine neden olmuştur. 1980’lerde ve özellikle 1990’larda Avrupa’da ve diğer sanayileşmiş ülkelerde sendika üyeliğinde düşüşler görülmüştür. Bu eğilimlere tek istisna sendikalaşma oranında artış yaşanan İskandinav ülkeleridir.

Yanıt Açıklaması: Toyota’nın başmühendisi Ohno, üretimin yığın ölçeği temelinde örgütlenmesinin maliyetleri azaltacağını keşfetti.

Yanıt Açıklaması: İşçi sendikalarına sadece işçiler, işveren sendikalarına sadece işverenler üye olabilmektedir. Bu ilke sendika saflığı ilkesidir ve sendikaları sarı sendikacılıktan korumaktadır.

Yanıt Açıklaması: Çalışma biçimleri katı değil esnektir. Farklı esnek çalışma biçimleri bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: İşgücü Esnekliği; beceri, sayı ve ücret gibi konularda işgücünün işin durumuna göre farklılaştırılabilmesidir.

Yanıt Açıklaması: Kayıt Dışı Ekonomi; Yasal düzenlemelerin denetleyici ve düzenleyici kurallarının girmediği, kayıt dışı çalışanların ise sosyal güvenceden yoksun olduğu bir ekonomik etkinlik alanıdır.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de endüstri ilişkilerinde işveren tarafını temsil eden örgütler işveren sendikaları ile onların üst örgütü olan TİSK’tir.

Yanıt Açıklaması: İşveren tarafının etkili bir şekilde örgütlenmesine ve toplu pazarlığın düze­yine bağlı olarak Avrupa ülkelerinde toplu pazarlıkta işveren tarafı sendikalardır. Buna karşılık Japonya, Kanada ve ABD’de işveren tarafını bireysel olarak işveren­ler oluşturmaktadır.