Endüstri İlişkileri

Yanıt Açıklaması: İngiliz sendikacılığının yenilikçi (reformist) niteliği üzerinde büyük etkisi olan Webb’ler ilk çalışmalarında toplu pazarlığa ağırlıklı bir rol vermiş olmalarına karşılık; 1897 yılında yayınladıkları “Industrial Democracy” (Endüstriyel Demokrasi) adlı kitapta sendikaların siyasi faaliyetleri ile yasal düzenlemelerin endüstriyel demokrasi üzerindeki etkisine değinmişlerdir. Bu çalışmalarında endüstriyel demokrasi kavramını açıklamışlar ve “demokrasi nasıl siyasal alanda bireysel özgürlük ve eşitlikleri yerleştirmişse endüstriyel demokrasinin de endüstri içinde çalışanlara aynı nitelikte haklar ve özgürlükler sağlayacağını” ileri sürmüşlerdir. Endüstriyel demokrasi, insanın kişiliğine saygı gösterilen ve tüm bireylerin fırsat açısından eşit olduğu, ancak sarf ettikleri çaba, teşebbüs gücü ve sahip oldukları zihinsel ve bedensel niteliklerle ödüllendirildikleri bir toplum düzenidir. Yanıt E'dir.

Yanıt Açıklaması: Endüstri ilişkileri alanında ilk kuramsal çalışmayı yaparak temellerini atanlar, iki İngiliz araştırmacı Sidney ve Beatrice Webb olmuştur. Bu iki İngiliz bilim adamı 19. yüzyılın son on yılında yaptıkları çalışmalarla endüstri ilişkileri alanına önemli katkılar sağlamışlardır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: 18.yy’ın sonlarında İngiltere’de doğan, genel ve eşit oy hakkının tanınması ve oylamaların gizli yapılması gibi siyasal talepleri olan Chartist hareket, işçi sınıfının ve daha sonra doğacak olan sendikacılığın temelini ve dinamiğini oluşturmuştur (Talas, 1997, s.75; Işıklı, 2003, ss.17-19).

Yanıt Açıklaması: İşçi sendikaları üç temel hak üzerine dayanmaktadır: Örgütlenme hakkı, toplu pazarlık/toplu iş sözleşmesi hakkı ve grev hakkı. Gerçek bir sendikacılıktan söz edilebilmesi için işçilerin serbestçe örgütlenebilmesi, örgütlendikleri sendikanın serbest toplu pazarlık ve grev hakkına sahip olması gerekmektedir.

Yanıt Açıklaması: TÜİK çalışma hayatında istihdam edilenleri beş grupta toplamaktadır. Bu gruplardan birisi de yevmiyeli çalışanlardır. Yevmiyeli çalışan, bir başkasının işinde ayni veya nakdi bir gelir elde etmek amacıyla günlük ücret üzerinden çalışan kişidir.

Yanıt Açıklaması: Endüstri ilişkilerinin bir sistem olduğu görüşü ilk kez John Dunlop tarafından ortaya atılmıştır. Bu yaklaşım, Dunlop’un 1958 yılında ABD’de yayınladığı Endüstri İlişkileri Sistemleri adlı kitabında geliştirilmiştir. Kısaca Sistem Teorisi olarak adlandırılan Endüstri İlişkileri Sitemi Teorisi o tarihten günümüze hem en çok kabul gören, hem de en çok tartışılan ve eleştirilen kuram olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Tanımda verilen açıklama dikkatli biçimde okunduğunda toplu hareket etme ve dayanışma gibi kavramlardan bahsedilmektedir. Bunlar bize işçi dayanışması kavramını çağrıştırmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Çatışmacı tutum. Bu tutumu benimseyen işveren sendikalarının başlıca amacı, işçilerin örgütlenmesini önlemek, belirli işkollarında işçi sendikala­rının kurulmasına engel olmak ve hatta mevcut işçi sendikalarını ortadan kaldırmaktır.

Yanıt Açıklaması: Bağımsız değişken: Başka bir değişkene bağlı olarak farklı değerler almayan ve diğer değişkenleri etkileyen değişkendir.

Yanıt Açıklaması: Neokorporatizm: İşçi ve işveren örgütlerine devlet tarafından yasal ayrıcalıklar sağlanırken, faaliyetlerinin kısıtlanması ve denetlenmesidir. Neo-korporatist yaklaşım, endüstri ilişkileri sisteminin aktörlerinden işçi ve işveren örgütlerinin birbirleri ve hükümet ile olan ilişkilerini incelemektedir.

Yanıt Açıklaması: Korporatizme ilişkin yapılan araştırmalar sadece sanayileşmiş kapitalist ülkelerle sınırlı kalmamış, sanayileşmekte olan ve demokratikleşme sürecini tamamlayamamış ülkelere yönelik çalışmalar da yapılmıştır. Bu tür ülkelerde devlet korporatizmi uygulandığı ve korporatizme daha çok bir kontrol aracı olarak başvurulduğu belirtilmiştir. Sanayileşmiş ülkelerde korporatist uygulamaların temel kaygısı kapitalist sistemin devamını sağlamak iken sanayileşmekte olan ülkelerde temel kaygı rejimi sürdürmek olmuştur. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: IOE’nin ILO’daki temsil işlevinin dışında 4 temel işlevi vardır. Bunlar: • İşverenlerin ve örgütlerinin uluslararası alanda çıkarlarını korumak ve geliştirmek, • Hür girişimciliği teşvik etmek ve geliştirmek, • İşveren sendikalarının kurulmasına ve güçlendirilmesine yardımcı olmak, • Üyeler arasında bilgi alışverişini kolaylaştırmak ve ilişkileri güçlendirmektir.

Yanıt Açıklaması: İşçilerin sendikaya katılma nedenleri ise birbirinden çok farklı olabilmektedir. Bu nedenleri şu şekilde sıralamak mümkündür: İş tatminsizliği İşle ilgili hizmetler İşle ilgili olmayan hizmetler Siyasi ve ideolojik yakınlık İşçi dayanışması İşin ve işçinin özellikleri.

Yanıt Açıklaması: Sendikaların üyelerine düşük faizli kredi vermesi --- yenilikçi politikalar Sendikaların gençlerden daha düşük aidat alması --- yenilikçi politikalar Toplu iş sözleşmelerinde pozitif ayrımcılık yapılması --- yenilikçi politikalar Sendikanın ideolojik kimliğiyle ön plana çıkması --- geleneksel politikalar Sendikanın toplu iş sözleşmelerinde ücret yükseltmeye odaklanması --- geleneksel politikalar

Yanıt Açıklaması: IOE’nin ILO’daki temsil işlevinin dışında 4 temel işlevi vardır. Bunlar: • İşverenlerin ve örgütlerinin uluslararası alanda çıkarlarını korumak ve geliştirmek, • Hür girişimciliği teşvik etmek ve geliştirmek, • İşveren sendikalarının kurulmasına ve güçlendirilmesine yardımcı olmak, • Üyeler arasında bilgi alışverişini kolaylaştırmak ve ilişkileri güçlendirmektir.

Yanıt Açıklaması: Dünya çapında faaliyet gösteren uluslararası sendikal örgütlerin başın­da, Uluslararası İşverenler Örgütü (IOE) gelmektedir. IOE, bölgesel bir ayrıma gitmeksizin, işveren sendikalarının üst örgütlerini üye olarak kabul eden ve dünya çapında faaliyet gösteren uluslararası bir sendikal örgüttür. 1920 yılın­da Uluslararası Sanayi İşverenleri Örgütü adıyla kurulan örgüt, yalnızca sanayi sektöründe değil, diğer sektörlerdeki işveren sendikalarının da örgütlenmesini sağlamak amacıyla adını, Uluslararası İşverenler Örgütü olarak değiştirmiştir. İşletmelerin ve hatta çok uluslu şirketlerin bile IOE’ye doğrudan üye olmala­rı mümkün değildir. Çünkü IOE’ye yalnızca işveren sendikalarının merkezi üst örgütleri üye olabilmektedir. Ancak IOE’ye her ülkeden ulusal düzeyde faaliyet gösteren ve tüm işkollarında veya işkollarının büyük bir bölümünde işverenlerin çoğunluğunu temsil eden genellikle tek bir merkezi üst örgüt üye olabilmektedir. IOE’ye hür teşebbüs ilkelerini savunan, ILO’ya üye olan ülkelerde işçi sendika­larından ve devletten bağımsız olarak faaliyet gösteren tüm merkezi üst işveren örgütleri üye olabilmektedir. Hatta örgüt, ILO’ya üye olmayan bir ülkede faaliyette bulunuyorsa Genel Kurul kararı ile IOE üyeliğine kabul edilebilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Marks’a göre kapitalizm sınıfsal düşmanlıkları sadeleştirmiştir ve toplum gitgide birbiriyle karşı karşıya gelen iki büyük sınıfa ayrılmıştır. Marks’ın kapitalizmde sadece iki önemli sınıfın var olduğunu iddia etmesinin nedeni, artık ekonomik ilişkilerin temelinin özel mülkiyete dayalı olması ve sadece iki olasılığın mevcut olmasıdır: üretim araçlarına sahip bir sınıf (burjuvazi) ve bunlara sahip olmayan, dolayısıyla çalışma kapasitelerini satmak zorunda olan bir sınıf (proletarya). Kapitalist bir toplumda bu iki sınıf arasında var olan çatışma uzlaştırılamaz olarak kabul edilmektedir

Yanıt Açıklaması: Sendikalar geleneksel rekabet politikalarını genellikle maliyetleri minimize etmek ve üyelik aidatlarını düşük tutmak için tercih etmektedir. Çünkü geleneksel rekabet politikalarında, işçi-işveren ilişkileriyle doğrudan ilgili olmayan ve yüksek maliyetli faaliyetlere yer verilmemektedir. (Uçkan, 2002, ss.21-23). Ancak son yıllarda çalışma hayatında ve iş piyasasında yaşanan hızlı değişim ve dönüşüm, sendika-üye ilişkisini de değiştirmiş; geleneksel politikaların yetersiz kalması üzerine sendikalar yeni politika arayışı içine girmiştir. Sendikaların geliştirdikleri yenilikçi politikaları şu şekilde sıralamak mümkündür (Uçkan, 2002, ss.23-34; Urhan, 2012, ss. 16-30): Bireysel çıkarlara yönelik politikalar: Günümüzde bireyselleşme eğiliminin artması ve insan kaynakları yönetiminin önem kazanmasıyla birlikte sendikalar kollektif temsilden ziyade bireysel temsil rolüne ağırlık vermeye başlamıştır. Dolayısıyla sendika-üye ilişkisi kollektif çıkar ortaklığından bireysel çıkarlar, özellikle tüketici çıkarları ortaklığına doğru dönüşmeye başlamıştır. Kadın ve genç işgücüne yönelik politikalar: Günümüzde kadın ve genç işgücü toplam işgücü içinde önemli bir paya sahip olmaya başlamıştır. Dolayısıyla sendikaların gelecekte işçi hareketini temsil etme gücüne sahip olabilmeleri, büyük ölçüde kadın ve genç işgücünü örgütleyebilme başarılarına bağlı duruma gelmiştir. Bu nedenle sendikalar kendilerine kadın ve genç işçileri çekmek amacıyla çeşitli politikalar uygulamaya başlamıştır. Kamuoyu ve üyelerle ilişkileri geliştirici politikalar: Sendikalar üyeleriyle ilişkilerini canlı tutabilmek ve kamuoyunda kimi zaman oluşan olumsuz imajlarını düzeltebilmek için çeşitli politikalar uygulamaktadır. Sendikalar üyeleriyle ilişkilerini geliştirebilmek amacıyla yeni üye olan işçilere yönelik oryantasyon programları uygulayarak yeni üyelere sendikayı yakından tanıtmakta ve sendikal işleyişler konusunda bilgi vermekte, sendika üyelerine yönelik piknik, yemek, futbol turnuvası gibi çeşitli sosyal organizasyonlar düzenlemekte, sendika gazetesi ve/veya dergisi yayınlamakta, ucuz ve kapsamlı bilgi kaynağı olan internet yoluyla üyeler arasında e-posta grupları oluşturarak iletişimi sağlamakta, kimi zaman toplu görüşmeler sırasında üyelerin taleplerini öğrenmek amacıyla internet ortamında forumlar oluşturmakta ve sendika hakkında her türlü bilgiyi üyelerine sunabilmektedir. Eğitim ve araştırmaya yönelik politikalar: Sendikalar değişen sosyoekonomik ve siyasal koşulları, buna bağlı olarak işçilerin sendikalardan talep ve beklentilerini yakından takip edebilmek amacıyla piyasa araştırmaları ve anketler düzenlemekte; bunların sonucuna göre ise yeni politika ve stratejiler geliştirmektedir. Bir başka deyişle sendikalar çeşitli bilgi, veri, araştırma ve uzman görüşlerine başvurarak olası gelişmeler karşısında savunma araçlarını ve alternatif politikalarını belirlemektedir.

Yanıt Açıklaması: Neokorporatizm olarak adlandırılan yeni sistemde, işçi ve işveren örgütleri, yani sendikalar, siyasal ve ekonomik bakımdan daha fazla güçlenmektedir.

Yanıt Açıklaması: Geleneksel rekabet politikasını benimseyen sendikalar, üyelerinin ücret ve diğer parasal haklarını toplu iş sözleşmesi vasıtasıyla iyileştirerek ve siyasi/ideolojik kimliklerini ön plana çıkartarak rekabet üstünlüğü elde etmeye çalışmaktadır.