Gıda Coğrafyası

Yanıt Açıklaması: İklim ve toprak istekleri bakımından seçici olmaması ve besin değerinin yüksek olması sebebiyle arpa, dünyada ve Türkiye’de yaygın olarak hayvan yemi olarak kullanılmaktadır. Arpa, bira yapımında en çok kullanılan ürün olmakla birlikte viski yapımında da en çok kullanılan tahıldır. Son yıllarda besin değerinin farkına varılmasıyla arpa, insan beslenmesinde de kullanılmaya başlanmıştır. Çorba ve ekmek yapımında arpa kullanılmaktadır. Dolayısıyla öncüllerin hepsi doğrudur. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Yeryüzünde yaşayan 2 milyardan fazla insanın en önemli besin kaynaklarından birisidir. Konserve olarak, dondurularak, kurutularak veya tanelerinden un elde edilerek de değerlendirilirler. Sonuçta baklagiller, tamamlayıcı bir protein kaynağı olması, hayvansal proteinlerin yerini tutması, birçok hayvansal ürünlerden daha ucuza temin edilebilmesi, uygun saklama şartları sağlandığında uzun süre saklanabilmesi, bazı türler dışında ekim kolaylığı, farklı alanlara adaptasyon özelliği nedeniyle yeryüzünün büyük bir kesiminde milyonlarca insanın beslenmesinde önemli bir kaynak görevini sürdürmüştür

Yanıt Açıklaması: Ana vatanı Çin ve Kore gibi Uzak Doğu ülkeleri olan soya bitkisi 5000 yıl önce Doğu Asya ovalarında keşfedilmiştir. Soya fasulyesi yüzyıllarca Çin, Japon, Kore, Mançurya, Endonezya, Filipin halklarının et, süt, peynir, ekmek, yağ ihtiyacını karşılayan en önemli ürün olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Açık deniz balıkçılığında, 2012 yılı verilerine göre, milyon ton olarak, Çin (13,9), Endonezya (5,4), ABD (5,1), Peru (4,8) ve Rusya (4,0) ilk beş ülkeyi oluştururlar. Aynı yıl açık denizlerde toplam avlanan balık miktarının 79,7 milyon ton olduğu göz önüne alınırsa bu ülkeler toplam üretimin %43’ünü sağlamaktadır.

Yanıt Açıklaması: TARIMI ETKİLEYEN DOĞAL ÇEVRE KOŞULLARI: Herhangi bir tarımsal ürünün yetiştirilebilmesi için öncelikle toprak, bitki besin maddeleri, iklim, su, gibi temel isteklerinin karşılanması gerekir. TARIMI ETKİLEYEN BEŞERİ KOŞULLAR Tarımsal faaliyetleri doğal koşullarda olduğu gibi birbirinden farklı pek çok beşeri unsur etkiler. Bunlar arasında tarım sektöründe çalışan nüfus, teknolojik gelişmeler, kültürel ve dinî kabuller, sermaye, pazar olanakları, tarımsal toprakların işletme biçimleri başlıcalarını oluşturur.

Yanıt Açıklaması: 2012 verilerine göre soya yılda 240 milyon ton üretimle en fazla, bezelye ise 4 milyon 238 bin tonla en az üretilen baklagil olmuştur. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Dünya topraklarının reaksiyonu 2,9-11 arasında değişmektedir, 7 nötr durumu göstermektedir. Bu değer arttıkça alkaliliğe azaldıkça asitliğe gidilir. pH değeri 6,6-7,3 olan topraklar nötr, 4,5-6,5 arasında olanlar asit, 7,4-9,1 olanlar bazik-alkali topraklardır.

Yanıt Açıklaması: Diğer şıkların tersi ifadeler geçerlidir. Cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Angola pea, red gram, dhal gibi birçok farklı isimle tanınan baklagil bezelyedir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Türkiye dünyanın önemli sebze üreticisi ülkelerinden birisidir. Üretilen sebzelerin bir kısmı yurt içinde tüketilmekte bir kısmı da ihraç edilmektedir. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre 2014 yılında ülkemizde 27,5 milyon ton sebze (baklagil sebzeleri hariç) üretilmiştir. TÜİK’in 2014 yılı verilerine göre Türkiye’de ekili dikili alanların toplamı 239.440.000 dekardır. Bu alanın 8.040.000 dekarı sebze üretimine ayrılmıştır. Bu rakamlara göre Türkiye tarım arazisinin yaklaşık %3,4’ü sebze bahçelerine ayrılmıştır. Türkiye’de 2013 yılında yetiştirilen sebzelerin ürün deseni incelendiğinde domates, hıyar, biber, patlıcan ve karpuz gibi meyvesi için yetiştirilen sebze grubunun toplam sebze üretiminin %83’ünü oluşturduğu görülmektedir. Yaklaşık 12 milyon tonluk üretimi ile domates ülkemizde en çok yetiştirilen sebzedir ve toplam sebze üretiminin yaklaşık %42’sini meydana getirmektedir. Domatesi, 3,9 milyon tonluk üretimi ile karpuz ve 2,2 milyon ton ile biber ve 1,9 milyon tonluk üretimi ile kuru soğan izlemektedir. Türkiye’nin en fazla ihraç ettiği yaş sebze 391 milyon ABD doları ile domates olmuştur. Domatesi, biber ve hıyar ihracatı izlemiştir. Yaş sebze ve meyve ihracatımızın en fazla olduğu ülkeler ise Rusya, Irak, Ukrayna, Almanya ve Bulgaristan’dır. Türkiye’de meyve ve sebze üretiminin illere göre dağılımına bakıldığında ise Antalya, Bursa, İzmir, Mersin ve Samsun sebze üretiminde toplam üretimin %38,7’sini vermektedir.

Yanıt Açıklaması: İnsan beslenmesinde hayvansal proteinler bitkisel proteinlerden daha uygundur. Fakat hayvansal proteinlerin sağlanamadığı ve yetersiz bulunduğu sahalarda önemli bir tamamlayıcı protein kaynağı görevini baklagiller sürdürür. Ucuz ve yüksek kaliteli bitkisel protein kaynağı özelliği ile baklagiller insanın önemli besin kaynaklarından birisi olan tahıl grubundan 2 kat fazla proteine sahiptirler. Bünyelerinde yaklaşık %20-25 oranında protein içerirler. Soya ve yer fıstığı haricinde yağ oranı düşük, karbonhidrat oranı yüksek bir besin grubu olduğu için beslenmede yoğun olarak kullanılır. Ayrıca hayvansal ve diğer gıda maddelerine göre daha düşük fiyatla elde edilebildiği için fazla nüfuslu geri kalmış ve gelişmekte olan ülkelerde besin kaynaklarının ilk sırasında bulunur.

Yanıt Açıklaması: Nohuttan leblebi denilen çerez yapılmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Yer elmasının ana yurdu Kuzey Amerika'dır.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de en önemli çavdar yetişme alanları İç Anadolu Bölgesi’nde yer alır. Nevşehir, Kayseri, Karaman, Niğde, Eskişehir, Aksaray’da çavdar üretilir. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Mahlut sıcak iklim tahıllarından biri değildir.

Yanıt Açıklaması: Bitki besin maddelerinden karbon ve oksijen büyük oranda havadan, hidrojen toprak suyundan karşılanır. Bu üç element genel olarak bitki dokularının %95’ini olusturur. Diğer elementler topraktan bitki kökleri yoluyla alınırlar. Bunlardan azot (Nitrojen), fosfor, potasyum, kalsiyum, magnezyum, kükürt fazla miktarda kullanılır ve bunlara makro besin elementleri denir, bunları bitkiler genellikle gübreler yoluyla elde eder. Kalsiyum ve magnezyum topraktaki asitligin giderilmesi için gereklidir. Geriye kalan ve az kullanılan elementler mikro elementler olarak adlandırılır, yokluklarında bitkiler gelişme bozukluğu gösterirler ancak fazla olmaları da bitkilerde zehir etkisi yapar.

Yanıt Açıklaması: Türkiye'de en fazla bezelye Bursa'da üretilmektedir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: İlk beşte a şıkkı yer alır; sonra sırasıyla sarımsak, havuç, karnıbahar, brokoli, kuşkonmaz ve mantar gelir. Cevap  a şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Kazık kök sistemine sahip olan fasulye sıcak iklim bitkisidir. Fasulyede vejetasyon süresi bitkinin özelliğine (sarılıcı, bodur) ve bölgenin ekolojik koşullarına göre de değişmekle birlikte ortalama 70-140 gündür.  Alüvyal ve derin yapıdaki toprakları seven fasulye, tuzluluk ve drenaj problemi olan toprakları sevmez. Protein yönünden oldukça zengin olan fasulye hem kuru hem de taze şekilde tüketilir. Fasulyenin pişme kalitesini kabuk kalınlığı belirlediği için kabuk kalınlaştıkça pişme süresi uzamakta, inceldikçe ise aksine süre kısalmaktadır.  Fasulye tuzlu ve drenaj problemli toprakları sevmediği için bu toprak da çabuk yetişmez. Bu nedenle doğru yanıt D’dir.

Yanıt Açıklaması: Mahlut; karışık ekim anlamına gelmektedir. Buğday, arpa, çavdar ve darının birbirine karıştığı tohumların ekilmesiyle elde edilir. Üretimi gittikçe azalmaktadır. Cevap B'dir.