Gıda Coğrafyası

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de gerek büyükbaş gerekse küçükbaş hayvancılıkta, verimi yüksek kültür ırklarının oranı giderek artmaktadır. Özellikle sığır cinsinde kültür ve kültür melezi ırkların oranı yüksektir (%85). Küçükbaş hayvancılıkta ise yerli ırklar hâkimdir. Türkiye koyun varlığının %93’ü, keçi varlığının %98’i yerli ırklardan oluşmaktadır. Yerli ırklarda et ve süt verimi kültür ırklarına göre düşüktür. Ancak, çevre şartlarına iyi uyum sağlamaları nedeniyle tercih edilmektedirler. Otlak hayvancılığı açık alanda yapıldığı için hayvanın çevre şartlarına uyumu önem taşımaktadır. Bu yüzden verim artırmada ve damızlık hayvan temininde saf kültür ırkı yerine, yerli ırkların melezlenmesi yoluna gidilmektedir. Koyun ve keçi yetiştiriciliğinde de et ve süt verimi yüksek kültür ve kültür melezi ırklar geliştirilmeye çalışılmaktadır. Buna göre Türkiye'de koyun ve keçi cinsinde yerli ırklarda et ve süt verimi kültür ırklarına göre yüksek olduğu söylenemez. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Yakın bir geçmişe kadar ceviz yetiştiriciliğinde Türkiye söz sahibi olup bunu Yunanistan, İtalya, Fransa gibi ülkeler takip etmekteydi. Fakat ceviz yetiştiriciliğine 1867’de başlayan ABD, bütün bu ülkeleri geride bırakarak hem ceviz yetiştiriciliğinde hem de dış satımında en önemli ülke konumuna gelmiştir. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) verilerine göre, 1995-2012 döneminde kabuklu ceviz üretimi, 3,2 katına çıkarak 1,06 milyon tondan 3,41 milyon tona yükselmiştir. Dünyada ceviz yetiştiriciliği yapılan üretim alanı bu dönemde %89,2 artışla 5,26 milyon dekardan 9,95 milyon dekara çıkmıştır. Ceviz üretiminin yarısını Çin tek başına karşılamaktadır. Üretimde birinci olan Çin, 4,25 milyon dekarda 1,7 milyon ceviz üretmektedir. İkinci sırayı %13,2 üretim payı ve 450 bin ton üretimle İran, %12,5 pay ve 425 bin ton üretimle ABD izlemektedir. Türkiye, %5,7 üretim payıyla dördüncü, Meksika %3,2 payla beşinci, Ukrayna %2,8 payla altıncı, Hindistan %1,2 payla yedinci, Şili ise %1,1 payla sekizinci sırada bulunmaktadır. 8 ülke, dünya ceviz üretimindeki payını 1995-2012 döneminde %74’den %89’a çıkarmıştır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Karides türleri arasında pembe derin su karidesi ve çalı karidesi bulunmaktadır. Bunlar taze, soğutulmuş, dondurulmuş ve su buharında pişirilmiş olarak Almanya, İtalya, İspanya, Fransa ve Yunanistan gibi ülkelere ihraç edilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Pirinç serin iklim tahılı değildir

Yanıt Açıklaması: Su ürünleri, deniz ve iç sulardaki bitkisel ve hayvansal organizmaların oluşturdukları topluluklardır (Çelik, 2008). Bununla birlikte organik olmayan ürünler de bazen su ürünleri kapsamında değerlendirilmektedir. Bunlar arasında tuz, magnezyum, sülfat gibi bileşiklerle altın, gümüş, uranyum gibi mineraller ve petrol, doğal gaz gibi enerji kaynakları da sayılabilmektedir. Beslenme için önemli bir kaynak olan tuz; okyanus, deniz ve göllerden elde edilmektedir (Doğanay, Özdemir ve Şahin, 2011, s. 260). Son yıllarda özellikle okyanuslardan elde edilen tuzları tüketmenin daha sağlıklı bir yöntem olduğu yönünde bir görüşün yaygınlaştığına tanık olunmaktadır. Su ürünleri gibi büyük çoğunluğu deniz ve iç sulardan avlanma ile elde edilen önemli bir ürünün birçok canlı grubundan oluştuğu görülmektedir.

Yanıt Açıklaması: Uskumru 13,0 gr/100 gr ile en fazla yağı içerir. B şıkkı, 1,1, c şıkkı, 9.0, d şıkkı 0.7, e şıkkı, 1.3 gr/100 gr dır. Cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Fey tarımsal üretime etki eden başlıca iklim elemanlarından biri değildir.

Yanıt Açıklaması: Plantasyon bitkileri asitli topraklarda iyi gelişir. Çay da plantasyon bitkisidir. Cevap a şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de su ürünler tüketimi 2014’de kişi başına yıllık ortalama 5,4 kg olmuştur. Diğer Akdeniz ülkelerinde bu oran İspanya (40 kg), Yunanistan (23,1 kg), Fas (28 kg), Mısır (11,2 kg), Tunus (9,3 kg) olarak ölçülmüştür.

Yanıt Açıklaması: İnsanların sağlıklı ve dengeli beslenmesi için bitkisel ve hayvansal gıdaları yeterli miktar­larda tüketmeleri gerekmektedir. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre, sağlıklı bir insanın vücut ağırlığının her kilogramı için günde 1 gr. protein tüketmesi ve bunun da %42’sinin et, süt ve yumurta gibi hayvansal kökenli olması gerekmektedir.

Yanıt Açıklaması: Hücrelerin temel taşı proteindir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Dünya kişi başı et tüketiminin karşılandığı et türlerine bakıldığında, büyük oranda kanatlı eti (%39,4) ve domuz etinden (%36,1) karşılandığı görülmektedir. Daha sonra sırasıyla sığır eti (%19,5) ve koyun eti (%5) gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: Etin bileşiminde su oranı %75 dir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Antialerjik: Alerjiye neden olmayan; Antiviral: Virüslerin zararlı etkilerini önleyen; Antienflamatuvar: Yangı önleyici. Herhangi bir maddenin iltihap azaltıcı özelliğine atfen verilebilecek isim. Antimikrobiyal: Bakteriler ve küfler gibi mikropların varlığını azaltma gücüne sahip maddelere denir. Antitrombotik: Kanın pıhtılaşmasını engelleyen demektir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Fasulye, dünyada ekim alanı ve üretimi yönünden yemeklik tane baklagiller içerisinde ilk sırada yer almakta ve günümüzde dünya genelinde 126 ülkede ekim ve üretimi gerçekleştirilmektedir. Dünyada 520 kuzey enleminden 320 güney enlemine kadar geniş bir adaptasyon alanına sahip olan fasulye bitkisinin, Amerika ve Avrupa’da deniz seviyesine yakın alanlarda, Güney Amerika’da ise 3000 m’den daha yüksek alanlarda dahi ekimi yapılabilmektedir. Kuzeyde Norveç’te Golf Stream sıcak su akıntısının etkisiyle 71– 73 kuzey enlemlerinde de yetişebilmektedir. Ayrıca Kuzey Almanya’da 850 m, Meksika’da 2000–2800 m., Kafkaslarda 1700 m. yükseklikte kültürü yapılmaktadır. Bu özelliği nedeniyle yeryüzünde geniş sahada yoğun olarak yetiştirildiği için en çok ekim ve üretim miktarına sahip olan bir bitkidir.

Yanıt Açıklaması: Son Buzul C¸ağı’nın sona ermesiyle, günümüzden yaklaşık 12 bin yıl önce başlayıp halen içinde olduğumuz zaman dilimi Holosen olarak isimlendirilmektedir. Bu devrede on bin yıl önce başladığı belirlenen ve 5-6 bin yıl kadar sürdüğü düşünülen kısmına klimatik optimum adı verilir. Bu dönem görece daha sıcaktır. Sıcak ve kurak devre uzamış ve Akdeniz iklimi oluşmaya, belirmeye başlamıştır. Bu sıcak koşullar tahılların rahatlıkla yetişebildiği bir ortam oluşturmuştur. Fakat bu şartlar, otçul hayvanların daha serin olan ve yeşil ot verimi yüksek olan bölgelere göç etmesine yol açmıştır. Bu durum insanların gıdaları içinde eti kısmen azaltmış, daha zor temin edilir ha^le getirmiştir ve insanlar doğal olarak bitkisel besinlere ağırlık vermek zorunda kalmışlardır. Dolayısıyla verilen bilgilere bakıldığında bu dönemin görece olarak daha sıcak olduğu görülmektedir.

Yanıt Açıklaması: Küçük Hindistancevizigiller (Myristicaceae) ailesinden portakal ağacına benzeyen, tropik bir ağaç cinsidir. Küçük Hindistancevizi ya da Hintcevizi adıyla da bilinir. Ana vatanı Banda Adaları olan küçük hindistancevizi, Karayipler bölgesinde ve özellikle de Grenada’da yetişir. Bitkinin, 2-3 cm uzunlukta, 1-2 cm çapta, oval, cevize benzer tohumları vardır. Bitkinin olgun meyvelerinin etli dokusu ve sert kabuğu ayrılmış iç kısmı baharat olarak kullanılır.

Yanıt Açıklaması: Türkiye'de üretilen çam balı dünyada aranan bir gıda olup üretiminin % 95'i ihraç edilmektedir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Et tüketimi gelişmiş ülkelerde ve önemli et üreticisi ülkelerde dünya ortalamasının üstünde iken gelişmekte olan ülkelerde dünya ortalamasında ya da ortalamanın altındadır. Avustralya, ABD, Arjantin, Brezilya, Y. Zelanda, Kanada ve AB-28 gibi ülkelerde kişi başı et tüketimi yüksek iken Mısır, Gana, Hindistan gibi ülkelerde oldukça düşüktür.

Yanıt Açıklaması: Fasulyede en fazla üretimi gerçekleştiren ülkeler Mynmar, Hindistan, Brezilya, ABD, Meksika ve Çin'dir. Hollanda ve Almanya, fasülye üretmeyen ülkelerdir.