Yöresel Mutfaklar

Yanıt Açıklaması: Pirelenmek terimi de yine Marmara Bölgesi’nde kaynama noktasına yaklaşan sıvıların hareketlenmesini tanımlamak için kullanılır.

Yanıt Açıklaması: Hayvancılığın da çok önemli olduğu Erzurum, başta et ve süt ürünleri olmak üzere, hayvansal ürünler konusunda Türkiye’nin en iddialı yörelerinden biridir. Erzurum’a özgü civil peyniri ve lor peyniri ülke çapında ün kazanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Güneydoğu Anadolu Bölgesi tarım yönünden genelde İç Anadolu Bölgesi’ne benzemektedir. Gaziantep bölgesi dışında tarım alanlarının büyük kesimine tahıl ekilmektedir. Tahıl ürünleri arasında birinci sırayı buğday almakta, bunu sırasıyla arpa ve mercimek takip etmektedir. Türkiye darı ve mercimek üretiminin yarısı da bu bölgede gerçekleştirilmektedir. Pirinç ekimi başta Diyarbakır olmak üzere sulama imkânı olan bölgelerde yapılmakta, sanayi bitkileri fazla yetiştirilmemektedir. Bölgenin sanayi bitkileri arasında yer alan tütün daha çok Adıyaman, Siirt ve Diyarbakır illerinde ekilmektedir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Kırmızı ve beyaz üzüm çeşitlerinin üretildiği Marmara bölgesinde şarap yapımı bir hayli revaçtadır. Tekirdağ aynı zamanda yine üzümden ve anasondan yapılan rakı üretimiyle yıllarca adından söz ettirmiştir.

Yanıt Açıklaması: Bursa mutfağının örnekleri içinde; İskender kebabı, kestane şekeri, tahinli pide, cantık, cevizli lokum, pideli köfte, Kemalpaşa tatlısı, İnegöl köfte, süt helvası, Mihalıç peyniri önemli bir yere sahiptir. Kapadokya Bölgesi’yle özdeşleşmiş olan testi kebabı ve Nevşehir tavası ise yöreye özgü yemeklerden bazılarıdır.  Tekirdağ mutfağına ait bazı yöresel yemekler; Tekirdağ köftesi, elbasan tava, papaz mancası, etli kundu, ciğer sarma ve bulamadır.  Balıkesir’in yöresel tatları; höşmerim tatlısı, Edremit yeşil çizik zeytini, Gönen baldo pirinci, Gönen eti, Gönen iğne oyası, Manyas kelle peyniri, Susurluk ayranı ve Susurluk tostu örnek verilebilir. Van mutfağına ait yöresel yemeklere ise; kavut, çatçingir- sengeser, grut aşı, şile, keledoş, murtuğa, kurut köftesi, üzüm aşı, cılbır, ekşili, ciğer köftesi, tandırda Van balığı, helise, içli pilav, acem köftesi, paluza, çireşli bulgur pilavı örnek gösterilebilir.

Yanıt Açıklaması: İç Anadolu Bölgesi, Anadolu yarımadasının ortasında yer almaktadır. Anadolu yarımadası tarihin ilk çağlarından itibaren birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Anadolu’da küçük veya büyük, bölgesel ya da geniş alana yayılmış çok sayıda topluluk ve devlet yaşamıştır. Bu süreçte sırasıyla yaşamış toplumlar şu şekildedir: Hattiler (MÖ 2500630), Hititler (MÖ 2000-1200), Persler (MÖ 2000- MS 651), Firigyalar (MÖ 1200- MÖ 7. yüzyıl), Urartular (MÖ 900-600), Lidyalılar (MÖ 700-547), Romalılar (MÖ 1. yüzyıl - MS 476), Bizanslılar (MS 395-1453), Osmanlı ve Türkiye. Bu medeniyetlerin etkilerini Anadolu kültürünün bir çok alanında görülmektedir (Akın, Özkoçak ve Gültekin- http:// dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/71/2037/21170.pdf).

Yanıt Açıklaması: Bizans imparatorluğunun İstanbul’dan sonraki ikinci merkezi Kayseri, Selçuklular döneminde önemini korumuş ve üç yüz yıl boyunca panayır ve ticaret merkezi olmuştur. Kayseri mutfağında Rum, Ermeni, Yahudi, İran, Kafkasya ve İtalyan kültürlerinin etkileri görülmektedir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Halofit bitkilerin ortak özellikleri, tuz oranı yüksek olan topraklara direnç göstermeleri ve yüksek fotosentez hızına sahip olmalarıdır (Avcı, 2005; 28).

Yanıt Açıklaması: Yeşil mercimek üretimi daha çok İç Anadolu Bölgesi’nde yapılmakta olup üretimin  %51’i sırasıyla Yozgat, Çorum ve Ankara’da yapılmaktadır. Yeşil mercimek üretiminde ilk sırada olan Yozgat ilinde üretim 1990 yılından 2003 yılına %75 oranında düşmüştür. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: İstanbul’da yaşayan insanlar genellikle fırında pişirme, tencerede pişirme (braising), kızartma, haşlama ve ızgara yöntemlerini kullanmaktadır. Doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: Ulusal Gıda ve Beslenme Stratejisi Çalışma Grubu  tarafından oluşturulan rapora göre Türkiye’de bölgelere göre besin tüketim durumunda farklılıklar görülmektedir. Buna göre; en yüksek meyve tüketimi Ege Bölgesi’nde, en yüksek balık tüketimi Karadeniz Bölgesi’nde, en düşük balık tüketimi Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndedir. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yoğurt tüketimi süt tüketiminden daha fazladır. Kümes hayvanı tüketimi sadece Ege Bölgesi’nde koyun ve kuzu eti tüketiminden fazladır. İç Anadolu ve Doğu Anadolu Bölgeleri’nde kümes hayvanı tüketimi ve balık tüketimi yüzdeleri eşittir. Güneydoğu ve Doğu Anadolu Bölgeleri’nde sıcak içecekler (özellikle çay) kola tüketiminden daha fazladır. Bütün bölgelerde meyve suyu tüketimi sıcak içecek tüketiminin daha altındadır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: İç Anadolu Bölgesi’nde, Konya Ovası’nın en verimli yerine kurulmuş olan Çatalhöyük, tüm Ön Asya Bölgesi’nde bugüne kadar rastlanılan en eski ve en büyük Neolitik yerleşim merkezi olarak bilinmektedir (Yiğit ve Türel 2006; 188). Anadolu, coğrafi açıdan uzun bir yerleşme tarihinin birbirini ve çevre ülkeleri etkilemiş, değişik kültürlerin izlerini taşıyan özgün karakterli bir beşeri coğrafya bölgesidir. Bu özgün karakterli topraklarda medeniyetin temelini Hititler oluşturmuşlardır. MÖ 1900’lü yıllardan itibaren İç Anadolu Bölgesi’nin kuzeyine tekabül eden Kızılırmak yayı içinde yerleşmişlerdir. Hititler’de büyümenin temel dinamiğini ekonomi, ekonominin temelini de tarım, hayvancılık ve ticaret oluşturmuştur. Tarımsal üretimde tahıllar, özellikle de buğday başta gelmiştir. Bilindiği üzere bugün de İç Anadolu Bölgesi ülkemizin buğday ambarı olarak isimlendirilmektedir. İlkbahar yağışlarının görülmesi ve yaz kuraklığı bu sahada tahıl tarımını desteklemektedir. Ova ve plato yüzeylerinin geniş yer tutması, makineli tarımı da kolaylaştırmaktadır. Mera alanları geniş olduğu için küçükbaş hayvancılık da yaygın olarak yapılmaktadır. Ayrıca, İç Anadolu, Eski Dünya karalarının geometrik merkezinde kalan Anadolu’nun en korumalı kısmını oluşturmaktadır. Bu nedenle stratejik araştırmalarda Anadolu’nun kalbi olarak da nitelendirilmektedir. Bu nedenle Hititler başkentlerini Boğazkale’de, Frigyalılar Gordion’da, kurmuşlardır. Selçuklular Konya’yı, Türkiye Cumhuriyeti Devleti ise Ankara’yı yönetim merkezi seçmiştir. Ulaşım ağları için uygun oluşu Hititlerin kendi çıkarlarına uygun etkin bir yol sistemi geliştirmelerine imkân sağlamıştır (Karakuzulu, 2012: 387).

Yanıt Açıklaması: Türkiye bal üretiminin %20’si Doğu Anadolu Bölgesi tarafından karşılanmaktadır. Hakkari, Bitlis ve Kars illerinde arıcılık gelişmiştir.

Yanıt Açıklaması: Yozgat: Yemekleri temelinde hamur işleri ve tahıl ürünleri bulunmaktadır. Yozgat iline ait yemekler şunlardır: arabaşı çorbası, tandır kebabı, madımak, testi kebabı, bezdirme, Yozgat böreği, harise, madımak, gebol, incir uyutması, içli bulgur pilavı, mayalı bazlama, pezzik cacığı.

Yanıt Açıklaması: Kırıkkale: İç Anadolu Bölgesi’nin orta doğu bölümünde yer almaktadır. Kırıkkale ilinde genellikle sebze yemekleri ağırlıklı olarak görülmektedir. Bunun yanında Kırıkkale ilinde et yemeklerinin de önemli bir yeri bulunmaktadır. Kırıkkale mutfağına ait yemekler şunlardır: yoğurtlu tarhana, yeşil mercimek çorbası, etli mercimekli bulgur pilavı, keskin tavası, sütlü, çalma, pelte, madımak, guymak, sızgıt, bulama, pekmez, sarığı burma.

Yanıt Açıklaması: İç Anadolu Bölgesi, Türkiye coğrafyasını oluşturan yedi coğrafi bölgeden biridir. İç Anadolu Bölgesi’nin yüz ölçümü 187.222 km2 olup Türkiye yüz ölçümünün %18’lik bir alanını kaplamaktadır. Bozkırların geniş yer kaplaması nedeniyle koyun ve keçi gibi küçükbaş hayvancılık yaygındır. Yarı kurak iklim nedeniyle buğday, arpa gibi tahıllar ile fasulye, nohut gibi baklagiller yetiştirilir (İTO, 2016: 7). Ayrıca İç Anadolu Bölgesi’nde Aksaray, Ankara, Çankırı, Eskişehir, Karaman, Kayseri, Kırıkkale, Kırşehir, Konya, Nevşehir, Niğde, Sivas, Yozgat olmak üzere 13 il bulunmaktadır. (http://www.csb.gov.tr/db/ced/editordosya/IcanadoluBolgesi_2014.pdf).

Yanıt Açıklaması: Menemen Tekirdağ’da sık tüketilen yumurta yemeklerindenken, balık köftesi, dil balığı, kağıtta lüfer ve salçalı sardalya önemli balık yemekleridir. Tekirdağ köftesi ve Şarköy köftesi bilinen Tekirdağ köfteleridir. Doğru seçenek D' dir.

Yanıt Açıklaması: Karadeniz Bölgesinde her mevsim yağış görülmesi, yaz kuraklığı isteyen buğday, arpa, yulaf, çavdar, mercimek, pamuk gibi ürünlerin yetiştirilmesini engellemiştir. Bu nedenle özellikle kıyı kesimde tahılın yerini mısır almıştır. Doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Bursa mutfağının örnekleri içinde; İskender kebabı, kestane şekeri, tahinli pide, cantık, cevizli lokum, pideli köfte, Kemalpaşa tatlısı, İnegöl köfte, süt helvası, Mihalıç peyniri önemli bir yere sahiptir.

Yanıt Açıklaması: Kars’ta günümüzdeki anlamıyla sanayi tesisleri 19. yüzyılın sonlarında ortaya çıkmıştır. 1877–1878 Osmanlı-Rus savaşı sonunda Kars’ın Rusların eline geçmesiyle, o güne kadar tahıl tarımı ve hayvancılığına dayalı üretim yapılırken, öncelikle sanayi bitkileri ve ticari amaçlı üretilen mallara özel önem verilmeye başlanmış ve bu alandaki yenilikler, ilgili tesislerin açılmasında itici güç olmuştur. Doğru cevap D'dir.