Türk Mutfak Kültürü

Yanıt Açıklaması: Süt ürünleri içerisinde kısrak sütünden elde edilen kımız en fazla tüketilen besindi.

Yanıt Açıklaması: İstanbul’da yeme-içme kültürünü etkileyen önemli bir sosyal olgu Anadolu’dan başlayan kırsal göç akımıdır.

Yanıt Açıklaması: Kârhâne-i nakkaşân, süsleme sanatçılarının toplu halde bulundukları atölyeler grubu, bir tür iş hanıdır. Nakkaşhânelerde (kârhâne-i nakkaşân) ressamlar, kalem işi yapanlar, musavvir, müzehhip, mücellit gibi kitap bezemecileri, değerli taş yontucuları, işlemeciler, taşçı ustaları, camcılar çalışırdı. Topkapı Sarayı’nın beslenmesini, Topkapı Sarayı’nın inşa edildiği Fatih devrinden itibaren yemekler Matbah-ı Amire Emâneti sağlamaktaydı. Emânete bağlı diğer birimlerden bazıları şunlardır: Saraya alınan koyun ve tavukların kesilip hazırlandığı kasap (kârhâne-i kassâbîn) ve tavuk kârhâneleri (kârhâne-i mâkiyân); Süt ve süt ürünleri üretimi ve tedârikinin yapıldığı yoğurtçu kârhânesi (kârhâne-i mastgerân), sarayın mum ihtiyacını karşılayan mumcu kârhânesi (kârhâne-i şem‘gerân).

Yanıt Açıklaması: 1957 yılında ilk süt fabrikası (AOÇ-Atatürk Orman Çiftliği) kurulmuştur. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Eski Türk toplumunun gündelik hayatında hayvancılığın yanı sıra avcılığın da önemli bir yeri vardı. Av, at üzerinde ok atmak suretiyle yahut şahin, doğan ve akbaba gibi yırtıcı kuşlar marifetiyle yapılmaktaydı. Orta Asya Türkleri bilhassa at ile kovalanan geyik avında çok başarılıydılar. Geyiğin yanı sıra ceylan, yaban sığırı, tavşan ve dağ keçisi de avlanan hayvanlar arasındaydı. Bununla birlikte bazı Türk topluluklarında sigun (dağ keçisi) ve kiyik (geyik) cinsinden hayvanların Gök Tanrı ile ilgileri olduğuna inanıldığı için avlanmalarına sıcak bakılmaz, bu hayvanları sadece kağanın avlayabileceğine inanılırdı. Yine başta ördek olmak üzere çulluk, yaban kazı, keklik ve güvercin de avlanan kuşlar arasındaydı. Kürkleri için avlanan domuz, arslan, kurt veya ayı gibi yabani hayvanlar, yenmeleri yasak olduğu için Orta Asya Türk mutfağında yer almamışlardır. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: 12 usta aşçı ile birlikte padişahın yemeğini hazırlayan, padişahın sofrasında ve elçi kabullerinde Divan’da kullanılan porselen yemek takımlarından da sorumlu olan kişiye “Serçini” denilir. Başaşçı olarak da bilinir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Fırında kızartma işlemine Roti adı verilir.

Yanıt Açıklaması: Hacı Bekir Lokumcusu 1977 yılında kurulmuş ve Türkiye'nin en eski firması olarak kurulduğu tarihi yerinde (asırlarca) faaliyetini sürdürmektedir.

Yanıt Açıklaması: Orta Asya Türk mutfağı oldukça sade ve yemekler açısından sınırlıdır. Ancak 10. yüzyıldan itibaren Batı’ya doğru başlayan göçlerle birlikte bu mutfak yapısı değişmeye ve zenginleşmeye başlamıştır. Arap ve Fars kültürü ile başlayan bu etkileşimler Selçuklu ve erken Osmanlı döneminde devam etmiştir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı’da geniş ve etkin bir organizasyon gerektiren başkentin gıda tedariğinden birinci derecede sadrazam sorumluydu. Doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Orta Asya’dan beri sosyal hayata önem veren Türkler, toplumu birlik içerisinde tutma- ya çalışmışlardır. Düşkünlere yardım etme, muhtaç olanı esirgeme gibi duygu ve düşüncelerle vakıf kurumları gelişmiş, imaretler birer halk ve kamu mutfağı olmuştur. Doğru cevap A' dır.

Yanıt Açıklaması: İstanbul’da restoran kültürünün gelişmesinde 1917 Bolşevik devrimi ardından İstanbul’a sığınan binlerce Rus göçmenlerin büyük etkisi olmuştur. Beyoğlu’nda açtıkları ve işlettikleri restoranlar aracılığıyla İstanbul yemek kültürü Rus esintili yemekler ve içki kültürü ile tanıştı. Böylelikle “borç çorbası”, “karski şaşlık”, “piliç Kievski”, “böfstronogof, “piroşki” gibi yemekler zaman içinde Türk mutfağına girmiştir.

Yanıt Açıklaması: Selçuklu, Türkiye Selçuklu ve Beylikler dönemi mutfağını geleneksel Türk mutfağının bir devamı olarak kabul etmek mümkündür. Bununla birlikte, Selçuklular Orta Asya’dan başlayan göç süreci boyunca geçtikleri coğrafyaların ve nihayet yerleştikleri Anadolu’nun yemek kültüründen de etkilenmişlerdir. Anadolu’nun coğrafi konumu ve bu konumun getirdiği avantajlar Selçuklu mutfağına ayrı bir zenginlik kazandırmıştır. Selçuklu mutfağı genel anlamda göçebe geleneğin doğal bir sonucu olan et ve süt gibi hayvansal ürünler ve yerleşik hayatın temel geçim kaynağını teşkil eden zirai ürünler olmak üzere iki ana kısımdan meydana gelmekteydi. Yemekler, ağırlıklı olarak bu iki ana unsurdan oluşuyordu. Saray çevrelerinin veya önde gelen devlet adamlarının mutfağı daha gösterişli iken sıradan halkın mutfağım daha mütevazıydi. Bununla birlikte, bazen hükümdarların yoksul halka, yolcu ve misafirlere ziyafet verdikleri yahut yemek yedirdikleri olurdu. Hazırlanan yemekler çeşitli ve lezzetli olurdu. Bilhassa misafir ağırlama hususunda çok titiz davranılırdı. Misafir, hangi gelir düzeyine mensup olursa olsun, misafir olduğu evin sahibi tarafından âdeta bas tacı edilir, önüne mümkün olan en iyi yemekler konulurdu.

Yanıt Açıklaması: Meyve kurularına genel olarak kak adı verilirdi.

Yanıt Açıklaması: Uygur hükümdarı Bögü Kağan’ın 763 yılında yayımladığı emirname ile ülkesinde et yemeyi yasaklaması Orta Asya’nın Uygur sahasındaki mutfak ve beslenme kültüründe hatırı sayılır bir değişikliği de beraberinde getirdi.

Yanıt Açıklaması: Topkapı Sarayı’nın inşa edildiği Fatih devrinden itibaren yemeklerin pişirildiği mutfak Matbah-ı amire olarak adlandırılmaktaydı. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Kürkleri için avlanan domuz gibi hayvanların yenmeleri yasak olduğu için Orta Asya Türk mutfağında yer almamışlardır.

Yanıt Açıklaması: Türk kültüründe yeri olan metalden yapılan mutfak araç ve gereçlerine örnek olarak; biçek (bıçak), selçi biçeği (aşçı bıçağı), etlik (et çengeli), sac, şiş, tewsi (tepsi), süzek, ıwrık (ıbrık), susgak (susak) ve soku (havan) sayılabilir.

Yanıt Açıklaması: Yoksullara yardım amacıyla oluşturulan hayır kurumları olarak tanımlanır. S¸ehir dışından gelenlere, yolculara, yoksul ve düşkünlere yiyecek, sağlık ve giyecek yardımı yapılan ve yemek verilen yerlerdir.

Yanıt Açıklaması: Saraya taşradan getirtilen şerbetler ise; Mısır’ın hummâs*, Şam’ın ribâs, Bursa’nın nar, Yanbolu’nun anberbaris (kadın tuzluğu, berberis vulgaris) şerbetleri ile Edirne’den gelen kırmızı gül ve gül ile limon şerbetleriydi.