Türk Mutfak Kültürü

Yanıt Açıklaması: Cumhuriyet devriminin bir parçası olarak eğitim kurumları, bürokratlar, askerler ve yeni oluşmaya başlayan Türk burjuvazisi aracılığıyla toplumda yaygınlaşması hedeflenmiştir. Cumhuriyet baloları, otel ve lokantalarda yemek yeme, tren lokantaları gibi kamusal alanlar yeni sofra adabının öğrenildiği ve uygulandığı yerler olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Dönemin sebzeleri pırasa, patlıcan, kabak, kereviz, ıspanak, şalgam, soğan, sarımsak, hıyar, lahana gibi sebzelerdir. Meyveler ise elma, ayva, nar, armut, şeftali, incir, kavun, karpuz, hurma gibi meyvelerdir. Börülce, mercimek, nohut, bakla gibi baklagiller ile ceviz, badem, fındık, leblebi gibi kuruyemişler de mutfaklarda kullanılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Orta Asya Türklerinin at ve koyunun daha ön planda yer aldığı konar göçer yaşam tarzını benimsemeleri, kaçınılmaz olarak hayvansal ürünlerin zirai kültüre oranla daha ağırlıkta bulunduğu bir beslenme sistemine sahip olmaları sonucunu doğurmuştur. Orta Asya Türk topluluklarının günlük hayatta, ziyafetlerde ve hatta savaşlarda tükettiği başlıca gıda maddesi ettir.

Yanıt Açıklaması: Geleneksel olarak Osmanlı toplumunda yemek, sinide veya yer sofrasında ortada bulunan bir tabaktan  kaşık veya el ile yenirdi. Bu usul hem kırsal bölgelerde hem de saray ve kentlerde aynıydı. En büyük fark kullanılan tabak, sahan ve kaşıkların varlıklı sofralarda daha özenli ve çeşitli olmasıydı. “Alafranga” yani Avrupai usulde masada, çatal ve bıçak eşliğinnde yemek yeme şekli Sultan II. Mahmut (1808 1839) döneminde tanınmaya baslanmıstır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Denize yakınlık mutfak kültürüne balığı getirmiştir.

Yanıt Açıklaması: 19. yüzyılın sonlarından itibaren seçkin İstanbul mutfak kültüründe ortaya çıkan ve Cumhuriyet döneminde yaygınlaşan Batı modeli sofra ve mutfak alışkanlıklarına göre yeni sofra düzeni ve çoğunluğu Fransız kökenli olan yemek teknik ve adları “alafranga” olarak adlandırılmıştır. Yer sofrasında ortak bir tabak kullanılan eski sofra düzeni ve geleneksel yemekler ise “alaturka” olarak adlandırılmıştır. Geleneksel sofra düzeni ve adabı Cumhuriyet döneminde tamamen terk edilmiş fakat geleneksel yemek pişirme teknikleri ve uygulamaları “alafranga” yemek uygulamalarıyla birlikte devam etmiştir. Cumhuriyet döneminde basılan yemek kitapları “alafranga” yemeklerin Türk mutfağına nasıl dahil olduğunu göstermektedir. Et ve süt ürünlerine dayalı olan Türk mutfağı Orta Asya için geçerlidir ve oldukça sade ve yemekler açısından sınırlıdır.

Yanıt Açıklaması: Mısırözü ve ayçiçeği yağları ve de margarin geleneksel yağlar olan kuyruk yağı ve tereyağın yerini almıştır.

Yanıt Açıklaması: İlk baskısı 1933 yılında yapılan Fahriye Nedim’in Alaturka ve Alafranga Mükemmel Yemek kitabıdır.

Yanıt Açıklaması: Orta Asya’dan Anadolu’ya doğru gelen Türkler, geçtikleri ülkelerin mutfaklarıyla etkileşimde bulunmuş, mutfaklarını zenginleştirmiş ve bir sentez mutfağı olma yolunda ilk adımlarını bu göç yolunda atmışlardır. Anadolu’yu yurt edinen Selçuklular, yerleşik düzene geçişle sabit bir mutfak düzenine kavuşmuş; ayrıca Anadolu’nun zengin coğrafyasının ve yerleşik kültürlerinin ürünleriyle mutfaklarını zenginleştirmişlerdir.

Yanıt Açıklaması: Türk kavimleri, sürekli hareket hâlinde olduklarından dolayı at ve sığır etlerini bugünkü pastırma gibi kuruturlar ve bunları at üstünde yerlerdi. Bu alışkanlığın en bilinen örneği pastırmadır ve pastırmanın göçebe hayattan bize kalan bir yiyecek türü olduğu söylenilebilir. Pastırma için yazok et kelimesi de kullanılır.

Yanıt Açıklaması: Amerikan kökenli domates 20.yüzyılda tamamen yaygınlaşmıştır.

Yanıt Açıklaması: Herise, keşkek adıyla da bilinmekte olup Selçuklu öncesi dönemde Emevîler ve Fatımîler başta olmak üzere daha pek çok İslam devletinin mutfağının vazgeçilmez yemekleri arasında yer alıyordu. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Duru et suyuna yapılan çorbalara Konsome denir.

Yanıt Açıklaması: Diş kirası: Eskiden yemekten sonra konuklara verilen hediyelere diş kirası denirdi.

Yanıt Açıklaması: U¨nlü gurme Brillat-Savarin, ulusların kaderini yediği yemeklerin belirlediğini söyleyerek yemeğin toplumlar için öneminin altını bir kez daha çizmiş olur. Ona göre gast- ronomi; besin maddelerini tanımlayıp sını andırdığı ve insanın zihinsel olarak yemek çevresinde ürettiği algı, değer ve anlamları da kapsadığı için coğrafya ile tarihin doğal bir parçasıdır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Türk kavimleri, sürekli hareket ha^linde olduklarından dolayı at ve sığır etlerini bugünkü pastırma gibi kuruturlar ve bunları at üstünde yerlerdi. Bu alışkanlığın en bilinen örneği pastırmadır ve pastırmanın göçebe hayattan bize kalan bir yiyecek türü olduğu söylenilebilir. Pastırma için yazok et kelimesi de kullanılır. Sözlükte pastırma “Güz vakti birtakım baharatla hazırlanarak kurutulan ettir; öylece bırakılır, ilkbaharda yenir. Bu “yaz ok ye” sözünden alınmıştır, “baharda ye” demektir; çünkü ilkbaharda hayvanlar zayıflar. Pastırması bulunan kimse böylece ilkbaharda iyi et yer.” ifadesiyle açıklanır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: İnsanoğlu tarihin ilk dönemlerinde yaşamını sürdürebilmek için yiyecekle beslenmiş ve zamanının birçoğunu yiyecek arayarak geçirmiştir. Zaman içinde doğada bulduğu yiyeceği saklamayı ve yenilerini yetiştirmeyi öğrenerek yerleşik hayata geçmiştir. Tarih öncesi devirlerde bile mağaralarda beslenme için ayrı bir yer oluşturulmuş ve beslenme ile ilgili araç gereçler burada kullanılmıştır. Zaman içerisinde değişik kültürlerde mutfak için ayrı bir yer oluşturularak çeşitli pişirme usulleri kullanılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Cumhuriyet döneminde kent merkezli Türk mutfak kültüründe 19. yüzyılın sonlarında yaygınlaşmaya başlayan alafranga sofra düzeni ve adabı ile birlikte yeni yemek teknikleri ve malzemelerinin mutfakta kullanımı hız kazanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Pilav, zengin Osmanlı sofralarının “ana” yemeğiydi ve çoğunlukla sade ya da etli pilav şeklinde tüketiliyordu.

Yanıt Açıklaması: Tabak, kâse, üsküre, çanak, bardak, yatuk, badye, kuze (su testisi), ibrik, leğen, buhurdan, gülabdan, yekmürdi, matara, kavanoz, sürahi, fincan, fincan tabağı, ayaklı çanak, anberdan, memekten (tuzluk), iftar tabağı, çay ibriği, kumkuma, zemzemiye, tatlı tabağı, meyveden, çorba tası, tabe, (tava), yayuk, yemek kaşığı, hoşaf kâsesi, şerbet kasesi, hoşab üsküresi, şerbet fincanı.