Türk Mutfak Kültürü

Yanıt Açıklaması: Etler tencere yemeği olarak, kebap şeklinde, çeşitli ekmeklerle sunulabildiği gibi, çeşitli püreler ya da beğendiler ile de servis edilebilmektedir. Hünkar beğendi, Türk mutfağına özgü bu lezzetlerin öne çıkanlarından biridir. Çeşitli kaynaklara göre Hünkar beğendinin hikayesi şöyle anlatılmaktadır: 1867 yılında Fransa’yı ziyaret eden padişah karşılığında İmparator ve eşini iadei ziyaret olarak sarayına davet eder. Devlet işlerinin yoğunluğu nedeniyle İmparator III. Napolyon gelemez ve davete yalnızca İmparatoriçe Öjeni icabet eder. İstanbul’a gelirken yanında aşçısını da getirir ve Beylerbeyi sarayında her ikiside en güzel şekilde misafir edilir. Sarayın mutfağında Türk aşçılarla birlikte yemek yapan Fransız aşçı bir gün “beşamel” sosu hazırlar. Bu yeni sos, o sırada hemen yanında patlıcanı közleyen, ezerek patlıcan salatası hazırlayan Türk aşçının ilgisini çeker. Hazırladığı “beşamel” sosa közleyip ezdiği patlıcanları ekler. Tadına bakar, beğenir, bu yemeği en sevdiği kuzu eti ile beraber hünkâra sunmaya karar verir. Padişah yeni yemeği pek beğenir. O günden sonra bu yemeğin adı “Hünkâr Beğendi” olarak anılır.

Yanıt Açıklaması: Yavuklama ya İrmik helvası denir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı İmparatorluğu mutfak kültürü içerisinde etkilediği kadar etkilendiği alanlar da vardır. Karşılıklı etkileşimin en ilginç örneği bugün hâlâ severek tükettiğimiz tavukgöğsü tatlısıdır. Osmanlıların içinde pirinç unu, süt ve şeker olan her karışıma muhallebi dedikleri bilinmektedir.Fatih Sultan Mehmed dönemi mutfak defterlerinde muhallebi için tavuk alındığı kayıtlıdır ve tavukla yapılan bu muhallebinin, tavukgöğsü olduğu söylenebilir. İlginç olan bugün Türk tatlısı zannettiğimiz tavukgöğsünün Abbasi mutfağından Bizans mutfağına, oradan da Osmanlı’ya geçmiş olması ve günümüzde sadece ülkemizde yapılmasıdır. Cevap:B 'dir.

Yanıt Açıklaması: Kuzu çevirme Osmanlı mutfağı’na ait yemek tarifleri arasında yer almasada Tu^ra^biEfendi’nin (1864) yemek kitabında Biryan veya Orman Kebabı adıyla kuzu çevirmeye çok benzeyen bir tarif yer almaktadır. Sorunun cevabı C dir.

Yanıt Açıklaması: Rakı, Şarap ve şerbet meyvelerden yapılan içeceklerdir. Salep bitkilerden yapılan içecektir. Boza ise tahıllardan yapılan içecektir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Genel olarak ifade edecek olursak bitki, çiçek, meyve özleri, bazı baharatlar gibi çeşitli malzemenin şeker ya da balla tatlandırılmasına şerbet, kaynatılarak özlendirilmesine şurup, şekerli suyla pişirilip taneleriyle ikram edilmesine de hoşaf dendiğini söyleyebiliriz.

Yanıt Açıklaması: Türk mutfak kültüründe önemli yeri olan ve kitabımızın birinci ve üçüncü ünitelerinde de bahsedildiği üzere Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde de yapılmakta olan tatlılardan biri de zerdedir.

Yanıt Açıklaması: İlk içki yasağı kendisinin de içkiye düşkünlüğü bilinen II. Selim zamanında çıkarılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Uzakdoğu’yu Batı’ya bağlayan ticaret yollarından biri de Baharat Yolu’dur. Milattan önceki yıllarda Çinlilerin başlattığı tarçın, kakule, zencefil, zerdeçal gibi baharatların ticareti Avrupa’ya iki ana yol üzerinden gelirdi. Bunlardan biri Orta Asya üzerinden geçen İpek Yolu’ydu. Diğer yol ise Hindistan ve Seylan’dan (Sri Lanka) Kızıldeniz’deki Akabe Körfezi, Yemen kıyıları ya da Basra Körfezi’ne ulaşan deniz yoluydu. Bu limanlarda gemilerden boşaltılan baharat, kara yoluyla Fenike ve Filistin kıyılarına, Mısır’da İskenderiye’ye ve Karadeniz’e ulaştırılırdı. Sonra yine deniz yoluyla Avrupa’ya taşınırdı. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Tavukgöğsü tatlısının çıkmış olduğu devlet ve yayıldığı diğer devletler dikkate alındığında bu devletler arasında kültürel etkileşimler olduğu söylenebilir.

Yanıt Açıklaması: Gününüzde salata denilince akla ilk gelen, taze salatalık sebzelerle çiğden hazırlanıp zeytinyağı-sirke ya da zeytinyağı-limon ile tatlandırılan yeşil salata, domates ya da salatalık salatası gibi salatalardır. Fakat gerek renk ve görünüşleri gerekse besin değerleri ile yemeklerin tamamlayıcısı olan salataları çoban salatası, marul salatası, turp salatası gibi çiğden hazırlanan salatalar ; çeşitli sebzelerin haşlanarak (patates salatasında olduğu gibi) ya da közlenerek (patlıcan salatasında olduğu gibi) diğer sebzelerle veya soslarla karıştırılması ile yapılan pişirilerek hazırlanan salatalar ; tatlı ve tuzlu olarak hazırlanabilen meyve salataları şeklinde sınıflandırabiliriz. Osmanlı döneminde ise günümüzde meze sayılan çeşitli yiyecekler ve turşu tarifleri de salatalar içerisinde yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı döneminde Türkiye’den Avrupa’ya ulaşan şekerlemeler arasında sert şerbet (lohusa şerbeti) ve lohuk (çevirme/ macun şekeri) ilk sırayı alır.

Yanıt Açıklaması: Öğle yemeğinde patates, mantı, köbete, patates piyazı, kabak yemeği, patlıcan yemeği, taze fasulye gibi yemekler yenilir.

Yanıt Açıklaması: Elçi Gitme- Söz Kesme: Elçi, Anadolu’daki dünür karşılığıdır. Elçilik bir sanattır. Her kişinin elçilik yapamayacağı kanaatinin yaygın olduğu Kars’ta, bu is için seçilenler Köyün büyükleri sayılmış kişilerdir. Elçi ne kadar çok tanınmış olursa etki ve sonuç o kadar iyi olur. Yalnız ne olursa olsun elçiler arasında erkeğin yakın akrabaları ve babası bulunur. Kız tarafının ister olumlu ister olumsuz olsun gelen elçileri âdet icabı iyi karşılaması gerekir. Eğer kız tarafının niyetleri olumlu ise, şirni (tatlı) yemek günü kararlaştırılır. Kararlaştırılan günde oğlan tarafı seker, kolonya ve meyve getirerek oradakilere ikram eder. Çoğu zaman pey (beh) de bugün yapılır. Bu hâlde kız tarafına armağanlar ve bir yüzük getirilir. Beh, dügün öncesinin en önemli olaylarındandır. Kız ve oğlan tarafları kız evinde toplanırlar. Meyve, kolonya, kalağa (başörtüsü) götürülür. Oğlan tarafı ayrıca başörtüsünün bir köşesine bir miktar para bağlar. Bu para başlığın bir kısmıdır.

Yanıt Açıklaması: Çoğunlukla uzun kış gecelerinde yat geber ekmeği yenilir. Yazın soğukluk, çerez, kışın ise çeşitli yemek ve tatlılar hazırlanır ve akşam oturmasına gelen misafirlere de ikram edilir. Yat geber yemeği olarak kışın çerez, pilav, helva, turşu, kahvaltılık yiyecekler, yumurta mıhlama, makarna, özellikle ceviz helvası pişirilir. Yazın ise meyve, soğukluk ve çerez olur. Misafir olmasa da yat geber ekmeği yenilmektedir. Bazı yörelerde yazın serinlemek amacıyla “saksağan beyni” denilen yoğurt - pekmez karışımı, ateşte nohut ve yeşil buğday başakları ütülerek yenilir. Kışın ise süt, kar ve pekmez karışımı olan “kar helvası” yenir, sobada soğan, patates pişirilir, çerez ve zeytin, peynir gibi.

Yanıt Açıklaması: Orta Asya Türk topluluklarında mutfağa aş evi veya aşlık denilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Anadolu’nun hem doğusunda hem de batısında bilinen ve günümüzde tüketilmese de belleklerden henüz silinmemiş içecek Tükenmez’dir. Sonbahar meyvelerinin altında musluk olan bir kabın içerisine yerleştirilmesi ve üzerine şekerli su eklenmesi suretiyle hazırlanır. Bir süre bekletildiğinde oluşan şıra mayalanır ve içilmeye hazır hâle gelir. İçecek “olduktan” sonra musluktan alınan miktarda şekerli su ilave edilerek ilkbahara kadar devam ettirilmesi nedeniyle tükenmez adını alır. Az yada çok bir mayalanma süreci geçirdiği belli olan bu içeceği de alkol oranı kabul edilebilir sınırda olan ve halkın en azından bir kısmı tarafından tüketilen içecekler arasında saymak mümkündür. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: İslam dünyasının çokça kullandığı baharatlardan olan safran, bugün Müslüman ülkeler dışında en çok İspanya’da kullanılmaktadır. Bunda İspanya’nın bir zamanlar Müslüman egemenliğinde (Endülüs Emevileri) kalmasının ve ortak bir baharat zevki oluşmasının da katkısı vardır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Bugün Türk tatlısı zannettiğimiz tavukgöğsünün Abbasi mutfağından Bizans mutfağına, oradan da Osmanlı’ya geçmiş olması ve günümüzde sadece ülkemizde yapılmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Yuğ aşı Orhun Abidelerinde de belirtildiği gibi ölü yemeği olarak bilinen ilk toplu yemektir.