Türk Mutfak Kültürü

Yanıt Açıklaması: Yoğurt bu dönemde en yaygın olarak tüketilen besinler arasındaydı. Kor adı verilen yoğurt mayası, ekşimiş yoğurt artığının üzerine süt dökülmek suretiyle elde ediliyordu. Kırsal kesimde yaşayan halk evinin gündelik gıda ihtiyacını, bazen yoğurt satarak gideriyordu. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: İmaret, yoksullara yardım amacıyla oluşturulan hayır kurumları olarak tanımlanır. Şehir dışından gelenlere, yolculara, yoksul ve düşkünlere yiyecek, sağlık ve giyecek yardımı yapılan ve yemek verilen yerlerdir.

Yanıt Açıklaması: Mutfakların sorumlusu, vezir rütbesine yakın derecede yüksek bir devlet memuru olan Matbah-ı Amire eminiydi.

Yanıt Açıklaması: “Alafranga” yani Avrupai usulde masada, çatal ve bıçak eşliğinde yemek yeme şekli ilk olarak Sultan II. Mahmut (1808-1839) döneminde tanınmaya başlanmıştır. Osmanlı saray teşrifat kurallarının batılılaşması yeni sofra düzeni ve adabının tanınmasında önemli bir rol oynamıştır. Sofra adabının tam anlamıyla seçkin çevrelerde modernleşmesi 19. yüzyılın sonlarından Cumhuriyet dönemine kadar devam etmiştir. Ayrıca yeni sofra düzeni ve adabını anlatan adap kitapları 19. yüzyılın sonlarında basılmaya başlanmış ve Cumhuriyet döneminde devam etmiştir. 1894-1927 yılları arasında basılan bu kitaplarla Batı kültür normları okuyucuya tanıtılmıştır. Cumhuriyet baloları, otel ve lokantalarda yemek yeme, tren lokantaları gibi kamusal alanlar yeni sofra adabının öğrenildiği ve uygulandığı yerler olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Sözü edilen bulgular tarım yapıldığının göstergesidir.

Yanıt Açıklaması: Orta Asya Türk topluluklarında bu kültüre ait olan et ve süt ürünleri diğer besinlere oranla çok daha fazla tüketiliyordu. Türkler arasında at daha ön planda olmakla birlikte, sığır, deve, koyun, keçi ve bazı kümes hayvanları yetiştirilirdi. Kurt ise sadece post için avlanırdı. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: 1890-1920 yılları arası Pera’da açılan Tokatlıyan ve Sümer Palas, Hôtel de France, Hôtel d’Angleterre Fransız usulü mutfakları ile İstanbul’da tanınmıştır. Ankara’da ise Rus göçmen Karpiç’in Şölen adıyla açtığı ilk modern restoranın adı  daha sonra Şehir Lokantasına dönüşmüştür. Karpiç’in lokantası meclis üyelerine, bürokratlara ve başkentin önde gelenlerine Batı tarzı bir mutfak kültürü sunmuştur. Geleneksel Türk mutfağı sunan Afyon’daki ünlü İkbal lokantası Cumhuriyet döneminde açılan lokantalardandır. İstanbul’da Sirkeci’de 1927 yılında açılan Borsa Lokantası da  geleneksel Türk mutfağı sunan modern lokantalardan biridir.

Yanıt Açıklaması: Selçuklu döneminde Türk mutfağında farklı türde ekmeklerin pişirildiği bilinmektedir. Su buğusunda pişirilen ve hazmı gayet kolay olan kurabiye biçimindeki çukmin bu ekmek türlerinden biriydi. Küle gömülmek suretiyle pişirilen ekmek kırsal kesimde oldukça makbuldü. Bazlamaç ve yufkalar da evlerde en fazla pişirilen ekmek çeşitleri arasındaydı. Somun şekline getirilmiş yumruk büyüklüğündeki hamurun mayasız olarak saç üzerinde pişirilmesiyle elde edilen bazlamaç, Türkler arasında eskiden beri bilinen bir ekmek türüydü. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: İç Anadolu Bölgesi mutfağı esasen tahıla dayanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Uludağ’daki göllerden çıkarılan buz kesilmekte ve kesilen buz, her bir kalıbı içine alacak ebattaki kıl keçelere sarılıp sağlamca dikilmekteydi. Kendir urganlarla bağlanarak şehre kadar taşınan buzlar, bir müddet burada depolandıktan sonra nakliye hayvanları vasıtasıyla Mudanya’ya aktarılmakta ve iskelelerden kayıklara yüklenerek İstanbul’a ulaştırılmaktaydı. Çeşitli şekillerde temin edilen kar ve buz padişah mutfağına, helvahaneye, hareme, sadrazama ve devlet ileri gelenlerine verilmekteydi. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Eski Türklerden Büyük Selçuklu’ya ve oradan da Osmanlı’ya miras kalan bir başka sofra geleneği ise tamgalık geleneğidir.

Yanıt Açıklaması: Köfte ekmek, balık ekmek, lahmacun, pide gibi geleneksel Türk yemeklerinin bazıları da fastfood kültürüne uyarlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: En başta yer alan padişah mutfağında tek kişilik ve çok çeşitli yemek hazırlanırdı. Serçini de denilen başaççı 12 usta aşçı ile birlikte padişahın yemeğini hazırlardı. Serçini aynı zamanda padişahın sofrasında ve elçi kabullerinde Divan’da kullanılan porselen yemek takımlarından da sorumluydu.

Yanıt Açıklaması: Avrupa ve özellikle de Fransız mutfağının Osmanlı elit çevrelerinde özellikle yabancı misafirler ağırlanırken uygulanması, yine Tanzimat dönemi ve sonrası Osmanlı modernleşme hareketinin yarattığı bir sonuçtur. Özellikle Sultan II. Abdülhamid döneminde Avrupa ülkelerinde olduğu gibi ayrı bir oda ya da salonda, masada ve sandalyelerde oturarak ayrı tabak, çatal ve bıçakla yemek yenmeye başlanmıştır

Yanıt Açıklaması: Osmanlı kentlerinde dışarıda yemek yemek zaruriyet sebebiyle gerçekleştirilen bir eylem olduğu için dışarıda yemek yenilebilecek yerler sınırlı ve işlevseldi. Kebapçı, muhallebici, ciğerci, basçı, çorbacı ve börekçi gibi çarşıda tek tip yemek satan yerler, seyyar yiyecek satıcıları, aşevleri ve imarethaneler dışında bugünkü anlamda lokanta ve restoranlar 1850 ’li yıllara kadar Osmanlı başkenti İstanbul’da bilinmiyordu.

Yanıt Açıklaması: II. Mahmud döneminde sarayda ve saray çevresinde alafranga mutfak ve sofra düzenine ilgi duyulmaya başlanmıştır. Saltanatının son yılında Matbah-ı Amire’den Hüseyin adlı bir aşçı Viyana’ya aşçılık eğitimi almak için gönderilmiş ve bir yıl orada kalmıştır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Üzüm, farklı besin türlerinin ve içkilerin kaynağını oluşturan meyve olarak çok sevilmektedir. Üzüm taze veya kurutulmak suretiyle yenmekte, ayrıca pekmez, sirke ve şarap yapımında kullanılmaktaydı.

Yanıt Açıklaması: Uygurlar döğülmüş pirince tuturgan adını vermişlerdi. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı’da geniş ve etkin bir organizasyon gerektiren başkentin gıda tedariki konularından birinci derecede sadrazam sorumluydu. Fakat sorumlu olduğu meselelerin fazlalığı sebebiyle kendisi bu görevini vekiline devretmişti.

Yanıt Açıklaması: Topkapı Sarayı’nın inşa edildiği Fatih devrinden itibaren yemekler Matbah-ı Amire adı verilen mutfaklarda pişirilmekteydi. Doğru cevap D şıkkıdır.