Beslenmenin Temel İlkeleri

Yanıt Açıklaması: Metabolizmanın amacı; 1. Enerji yönünden zengin organik bileşikleri enerjisi düşük ürünlere doğru yıkarak enerjiyi serbest bırakmak, 2. Enerji yönünden zengin depo maddelerinin sentezini yapmak, 3. Organizmaya dışarıdan giren veya metabolizma olayları sırasında oluşan zehirli maddeleri zehirsiz hale dönüştürmektir.

Yanıt Açıklaması: Süt, yoğurt, peynir, çökelek, lor, süt tozu gibi besinler bu grupta yer alır. Protein ve kalsiyumca oldukça zengindirler. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Kuru baklagillerin başlıcaları; nohut, mercimek, bakla, fasulye, bezelye, börülce ve soya fasulyesidir. Bunlar olgunlaşmış tohumlar olduğu için esas bileşenleri karbonhidrat ve proteindir. Kuru baklagillerde yüksek miktarda protein bulunur ancak bu proetinlerin biyoyararlılığı düşüktür. Yani kalitesizdir. Bu sebeple kuru baklagiller belirli oranlarla tahıllarla karıştırılarak iyi pişirilirlerse karışımın biyoyararlılığı yükselebilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Tam istirahat halinde organların çalışması için harcanan enerji miktarına bazal metabolizma hızı (BMR) denir. BMR yerine dinlenme metabolik hız deyimi de kullanılmaktadır. Bazal metabolizma hızı kişiler arasında farklılık gösterir. Çünkü; 1. Vücut büyüklüğü arttıkça harcanan enerji miktarı artar. 2. Büyüme dönemlerinde metabolizma hızlı olduğundan daha fazla enerji harcanır. 3. Vücut hastalıklarla mücadele ederken daha fazla enerji harcar. 4. Tiroit bezinin fazla çalışması bazal metabolizma hızını artırır. 5. Erkeklerin bazal metabolizma için harcadıkları enerji daha yüksektir.

Yanıt Açıklaması: Gelişmiş ülkelerin birçoğunda yaygın olarak görülen dengesiz beslenme, ülkemizde de özellikle gençler ve yetişkinler arasında sağlığı bozan en önemli beslenme sorunlarının basında gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: Vücudun büyümesi, yenilenmesi ve çalışması için gerekli olan besin ögelerinin her birinin yeterli miktarda alınması ve vücutta uygun şekilde kullanılmasına yeterli ve dengeli beslenme denir.

Yanıt Açıklaması: Vücudun günlük enerji gereksinimi bazal metabolizma hızı (BMR), fiziksel aktivite (PA) ve besinlerin termik etkisinin (TEF) toplamıdır. BMR, toplam metabolizma hızının %60’ına eşittir. Geriye kalan enerjinin %10-15’lik kısmı almış olduğumuz gıdaların emilimi sırasında harcanır. Kalan %15-30’luk kısmı ise gün içindeki fiziksel faaliyetler için harcanır.

Yanıt Açıklaması: Suyun içerdiği organik bileşikler, birçok çeşitlilikle insan bedeninin başlıca gıdasıdır. Her türlü metabolik olayların temel katalizörüdür. Makromoleküllerin yapı taşıdır. Hidrojen köprüleri ile su moleküllerine bağlanan protein, karbonhidrat, nükleik asit gibi kompleksleşme yeteneğine sahiptir. İyi bir substrattır. İyi bir ısı düzenleyicisidir. Isıyı düzenli bir şekilde ayarlar.

Yanıt Açıklaması: Zeytinyağlı olmasına rağmen tohum değildir.

Yanıt Açıklaması: Su kohezyon kuvvetine sahip bir maddedir, yani kendi molekülleri arasında çekim kuvvet i sayesinde dağılmadan kalabilir. Su aynı zamanda adhezyon (farklı iki maddenin molekülleri arasındaki çekim kuvveti) kuvveti yüksek bir maddedir.

Yanıt Açıklaması: Erkeklerin bazal metabolizma için harcadıkları enerji kadınlara göre daha yüksektir.

Yanıt Açıklaması: Sakkaroz, nem tutma, karamelizasyon, şeker kamışı ve pancarı şekerin özelliklerindendir ama meyve sularından yapılması pekmezin bir özelliğidir.  Doğru seçenek E’dir.

Yanıt Açıklaması: Yetersiz ve dengesiz beslenme sorunlarının nedenleri, besin üretim ve dağılımının yetersizliği, satın alma gücünün yetersizliği, çevre kirliliği ve çevre koşullarının sağlık kurallarına uygun olmayışı, kültürel etmenler, beslenme bilgisi ve eğitiminin yetersizliğidir.

Yanıt Açıklaması: Sindirilebilir Enerji vücut tarafından emilen besinlerin kalori değerleridir.

Yanıt Açıklaması: Biyoyararlılık; besinlerde bulunan aktif maddeleri kapsamaktadır. Alınan besinin normal fizyolojik fonksiyonlarda kullanılmak ve depolanmak için erişilebilir durumdaki kısmıdır.

Yanıt Açıklaması: Polisakkaritlerden nişasta; tükürük salgısında ve ince bağırsaklarda bulunan amilaz ile glukoza parçalanır ve emilir. Ancak selüloz veya pektin gibi karbonhidratlar, ince bağırsakta sindirim enzimleri tarafından parçalanamazlar ve bu nedenle kalın bağırsağa ilerlerler. Kalın bağırsakta bakteriler tarafından gerçekleştirilen belirli miktardaki parçalanma ardından sınırlı olarak emilirler. Sindirilemeyen kısım ise daha çok bağırsak hareketlerini kolaylaştırıcı etki gösterir ve kabızlık, bağırsak tembelliği gibi hastalıklarda destekleyici özellik gösterir. Halk arasında lifli gıda denilen besinlerde bu tip bileşenler çoktur. Günlük karbonhidrat gereksinimi konusunda varılmış ortak bir karar yoktur. Genel bir yaklaşım olarak günlük enerji ihtiyacının yaklaşık yarısının karbonhidratlardan elde edilmesinin uygun olduğu kabul edilmektedir. Karbonhidratların aşırı alımında birey tarafından yeterli enerji sarfiyatı yapılmazsa vücuttaki şeker dengesi bozulabilmekte, yağ olarak depolanan karbonhidratlar obezite ve diyabet hastalığı gibi metabolik sendrom kapsamında değerlendirilen tablolar yaratabilmektedir. Birçok hayati organın çalışması için gerekli en önemli enerji kaynağı glukozdur. Eksikliğinde koma ve ölüme varabilecek ileri düzeyde rahatsızlıklar görülebilir. Monosakkaritlerden riboz özellikle çeşitli nükleik asitlerin yapısında yer aldığı için önemli bileşiklerden biridir.

Yanıt Açıklaması: Piaget, Bilişsel Gelişim Kuramı’nda çocuğun her dönemde değişik bilişsel yeteneklere sahip olduğunu belirtmiştir. Piaget’e göre bilişsel gelişimde duyu-motor, işlem öncesi, somut işlemler ve soyut işlemler olmak üzere dört dönem vardır. Bunlardan işlem öncesi dönem (2-7 yaş) çocuğun temel kavramları öğrendiği dönemdir. Bu dönemdeki çocuk çevreyi taklit ederek, araştırarak, soru sorarak ve sınıflandırarak öğrenir. Ancak Piaget, işlem öncesi dönemdeki çocukların üst düzeyde sınıflama yapamadıklarını, uyarının renk, şekil ya da ürünün içeriği gibi bir yönüne konsantre olduklarını belirtmiştir. Bu nedenle hemşire besin grupları gibi basit sınıflama yöntemini kullanarak eğitim yapmalıdır. Ayrıca bu yaştaki çocuklar soyut ifadeleri anlayamadıkları için hemşire eğitiminde somut kelimeler kullanmalıdır. Piaget’e göre çocuk, öğrenmede aktif bir role sahiptir. Piaget çocukların kendi yaptıkları etkinlikler üzerinden beslenme kavramlarını öğrenmelerinin daha kolay olduğunu söylemiştir.

Yanıt Açıklaması: Çocuk, yemekle değil sevgi ve ilgi ile ödüllendirilmelidir.

Yanıt Açıklaması: Temel enerji kaynağı olarak karbonhidratlar (4.15 kcal/g) kullanılırken, yağların gram başına enerji değerleri 9.45kcal’dir.

Yanıt Açıklaması: Vücut tarafından kullanıma uygun kalori değerine Metebolize Edilebilir Enerji denir.