Beslenmenin Temel İlkeleri

Yanıt Açıklaması: Demir Eksikliği Anemisi: Tüm dünyada görülen en sık anemi nedenidir ve kadınlarda erkeklerden daha fazla görülmektedir.

Yanıt Açıklaması: Toplumun erişkin katmanındaki beslenme sorunlarının basında şişmanlık, zayıflık, vitamin eksikliği, anemi ve basit guatr gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: Lipitler organik çözücülerde kolaylıkla çözünen biyolojik kaynaklı, büyük moleküllü maddelerdirler. Yapı olarak yağ asitleri ile çeşitli alkol gruplarının esterlerinden oluşurlar. Lipitler hücre zarının yapısına girerler, termal ve mekanik izolasyon görevi görürler, enerji kaynağı olarak kullanılırlar. Bazı özel lipitler vücutta çeşitli metabolik olaylarda kritik görevler de üstlenirler. Gliserol ve yağ asitlerinin oluşturduğu esterler yağlar olarak bilinir. Yağ asitlerinin birçoğu vücut tarafından sentezlenebilmekle birlikte linoleik asit ve alfa linolenik asit beslenme ile alınması gereken elzem yağ asitleridir. Lipitler, hidrolitik parçalanma sonucunda hidroliz olanlar ve olmayanlar olarak iki grup altında incelenebilirler. Hidroliz olan lipitlerin bileşenleri, birbirlerine ester bağlarıyla bağlıdır ve enzimatik veya kimyasal yolla kolay parçalanırlar. Hidroliz olmayan lipitler ise alkanları ve karotenoidleri içeren hidrokarbonlardır. Lipit alkolleri de hidroliz olmazlar. Bunlar uzun- zincirli alkanolleri ve kolesterol gibi halkalı sterolleri ve estradiol ve testosteron gibi steroidleri içerirler.

Yanıt Açıklaması: 1 gram protein ile yaklaşık 4 kilokalori enerji elde edilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Beslenme tüm evrelerde insan-besin ilişkisini inceleyen bir bilim dalıdır. Beslenme bilim dalı, beslenmenin temelini oluşturan besin ögelerini çeşidi, miktarı, özellikleri ve vücut çalışmasındaki görevleri ile birlikte, besinlerin bilesimi, fiziksel ve kimyasal özellikleri, üretiminden tüketimine kadar uygulanan çeşitli işlemleri ve besin kalitesine olumlu ve olumsuz etkilerini inceler. Ayrıca, farklı yas, cinsiyet, çalışma durumunda ve özel (hamile, emzikli, sporcu vb) durumlarda olan bireyler ve gruplar için en uygun beslenme ve menü planlarının nasıl yapılması gerektiğini inceler.

Yanıt Açıklaması: Gıdalar 5 farklı grupta toplanmaktadır. - Grup: Ekmek, tahıllar, pirinç ve makarna - Grup: Sebzeler - Grup: Meyveler - Grup: Et, tavuk, hindi, balık, kuru baklagiller, yumurta ve çerez - Grup: Süt, yoğurt ve peynir.

Yanıt Açıklaması: Su iyi bir çözücüdür.  Taşıyıcılık özelliği vardır. Hidroliz olaylarında önemli rol oynar.

Yanıt Açıklaması: Yetersiz ve dengesiz beslenme vücut direncini azaltarak hastalıklara yakalanma riskini arttırmakta ve hastalığa yakalanıldığında da hastalıklar ağır seyretmektedir. Özellikle ülkemiz bebek ve çocuk ölüm hızı oldukça yüksektir. Canlı doğan bin çocuğun %61’i beş yaşına gelmeden ölmektedir. Bu oran kırsal bölgelerde çok daha fazladır. Kronik ishaller (diyare) genellikle yetersiz ve dengesiz beslenme ile birlikte ortaya çıkmaktadır. Kızamık, boğmaca, difteri gibi çocuk hastalıkları ile pnomoni (zatüree) gibi solunum yolları hastalıkları da yine yetersiz ve dengesiz beslenme sonucu daha ağır seyretmektedir.

Yanıt Açıklaması: Toplumda yetersiz ve dengesiz beslenmenin nedenlerini birkaç grup altında toplamak mümkündür. Bunlar; - Besin üretimi, dağıtımı ve teknolojisinde yetersizlik ve düzensizlikler, - Satın alma gücünün yetersizliği ve dengesizliği, - Kültürel etmenler ve eğitim yetersizliği, - Aile kalabalığı, - Çevre koşullarının sağlık kurallarına uygun olmaması sayılabilir. Toplumda beslenme bilgilerinin eksikliği ve yetersizliğinin de önemli faktörler arasında yer aldığını görebilmek mümkündür. Bu nedenle dengesiz beslenmenin önlenebilme-sinde beslenme eğitiminin önemli olduğu bir kez daha ortaya çıkmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Yağda eriyen vitaminler: A vitamini, D vitamini, K vitamini, E vitamini Suda eriyen vitaminler: C vitamini ve B grubu vitaminleri.

Yanıt Açıklaması: Yeterli ve Dengeli beslenme, büyüme, gelişme, sağlıklı ve üretken olarak yasamı sürdürerek, hayat kalitesini arttırmak amacıyla, gereksinim olan kadar enerji ve besin ögelerinin her birinin yeterli miktarda alınması ve vücutta uygun şekilde kullanılması durumudur. Yetersiz Beslenme de; besin ögelerinin vücudun gereksinmesi düzeyinden az alınması söz konusudur. Bazı besin ögelerinin yetersizliği ve bu yetersizliğe bağlı bazı hastalıkların ortaya çıkmasında artış (demir eksikliğine bağlı anemi vb), yeni doku yapımında azalma hatta durmaya bağlı büyüme ve gelişmenin durması ve/veya gerilemesi, mental gelişimin azalması hatta durması, vücut dokuları onarılamaması, enfeksiyonlara karsı vücut diren-cinin azalması söz konusudur.

Yanıt Açıklaması: A vitamini özellikle deri, kemikler ve üreme organlarıyla, gebelerde fetüsün sağlıklı gelişimi ve gece görüşü için gereklidir. Eksikliğinde gece körlüğü, gözlerde kuruluk ve enfeksiyon, cilt hastalıkları ve büyüme geriliği görülebilir.

Yanıt Açıklaması: Hücrelerin yapı ve metabolizmalarında kullandıkları birtakım temel bileşenler vardır, bunlar inorganik ve organik olmak üzere ikiye ayrılır. Bu ayırım bileşenlerin kimyasal yapısına göre yapılır. Organik bileşenler karbon, hidrojen ve oksijen atomunu beraber bulunduran bileşiklerdir. En önemli organik bileşikler karbonhidratlar, lipitler, proteinler ve nükleik asittir. İnorganik bileşenlerde bu atomlar birlikte bulunmayabilir. Bunlara örnek olarak da anyonlar veya katyonlar olarak sınıflandırılan çeşitli iyonik bileşikler ile kovalent bileşikleri verebiliriz.

Yanıt Açıklaması: Bu bileşikler canlı vücudunda sentezlenmeyip dışarıdan besinlerle alınırlar. İnorganik bileşikler sindirime uğramadan hücre zarından geçebilir. İnorganik maddeler hücrelerde enerji elde etmek amacıyla kullanılmaz, canlıların kendi vücutlarında sentezleyemeyip, dışarıdan hazır aldıkları bileşiklerdir. Hem canlı vücudunda hem de cansız ortamda bulunurlar. Küçük moleküllü olup, canlı hücrede devamlı ve yeterince bulunmaları gerekir. Canlılar bu bileşiklere gereksinim duyar. Su, mineral, asit, baz, tuzlar gibi canlıların yapısında bulunan ancak canlı olmayan veya bir canlı tarafından üretilmemiş bileşiklerdir. Doğadan hazır olarak alınır, inorganik maddelerin üretimi mümkün değildir.

Yanıt Açıklaması: Yetersiz ve dengesiz beslenen kişiler; - Ağır ve isteksiz hareketler - Sağlıksız genel görünüşe (aşırı zayıf veya şişman) - Pürüzlü, kuru, sağlıksız cilt yapısına - Sık sık baş ağrısından şikâyet eden - İştahsız, yorgun, isteksiz bir yapıya sahiptir.

Yanıt Açıklaması: Suda eriyen vitaminler:  C vitamini ve B grubu vitaminleridir. Yağda eriyen vitaminler ise; A vitamini, D vitamini, K vitamini ve E vitaminidir.

Yanıt Açıklaması: “Yeterli beslenme” genellikle vücudun çalışmasını sürdürebilmesi için yanı sıra bütün besin ögelerinin gereken miktarda sağlanması olarak ifade edilmektedir. Gereğinden az ya da çok besin tüketilmesi, sağlık sorunları oluşturduğundan dengesiz beslenme olarak tanımlanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Kalsiyum, sodyum, potasyum, fosfor, klor, magnezyum ve kükürt makroelementler olarak adlandırılır. Demir, iyot, bakır, çinko, kobalt, mangan, molibden ve selenyum ise mikroelementlerdir.

Yanıt Açıklaması: Genellikle niasin veya nikotinik asit ya da (PP) olarak bilinen bu bileşik suda çözünen, yüksek sıcaklık, ışık, asit, baz ve oksidatif ortamlara dirençli bir yapıya sahiptir. Pişirme ile besinlerden kaybı düşük düzeydedir. Genellikle karbonhidrat, yağ ve protein metabolizması için gereklidir. Eksikliğinde sinir sistemi, sindirim sistemi ve cilt bozuklukları görülür.