Gastronomi Tarihi

Yanıt Açıklaması: “Bir ulusun kaderini yediği yemekler belirler” diyen Jean-Anthelme Brillat-Savarin belki de farkında olmadan yemek ile kültür ve uygarlık arasındaki bağlantıyı da sergilemiştir.

Yanıt Açıklaması: İnsanın yerleşik yaşama geçmesi ve tarımsal bazı denemelere başlamasına karşın hâlen toprak kökenli kapları üretmeyi bilmediği, genelikle MÖ 11.000- 6000 arasına tarihlenen dönem.

Yanıt Açıklaması: %37 Protein; %41 Karbonhidrat; %22 Yağ’dan oluşan, ayrıca lif, vitamin ve mineral alımı günümüz beslenme rejimlerinden düşünülemeyecek kadar yüksek olan bir diyettir.

Yanıt Açıklaması: İnsanın alet yapmak için kullandığı zekâ Teknik Zekâ olarak adlandırılır. Taştan yapılacak bir aletin düzgün olabilmesi için gereken en önemli nokta taşın kırılma dinamiğinin bilinmesidir.

Yanıt Açıklaması: Baklagiller azot ihtiyacını iki kaynaktan sağlamaktadır. Bu kaynaklar, hava ve topraktır. Kökler yoluyla topraktan ve yapraklar yoluyla havadan emilen azot bitkinin içinde nitrogenaz enzimi ile amonyağa çevrilmektedir. Bu amonyak daha sonra aminoasit ve proteinleri oluşturmak üzere baklagil içindeki madde dönüşümlerine katılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: En temelde bir Neolitik bilgi paketinin Güneydoğu Anadolu’dan yayıldığı görüşü değişik araştırmacılar arasında kabul görmektedir.

Yanıt Açıklaması: Pirincin Batı’ya geçişinde gecikme, Avrupa mutfaklarındaki risotto ve paella gibi yemeklerin oldukça geç ortaya çıkmalarına neden olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Günümüzden 3,5 milyon yıl önce Austroluphitecus aferensis gibi öncüllerle başladığı düşünülen insanoğlunun dünyadaki beslenme macerasında ilk sırayı leş yiyicilik ile sonrasında avcılık ve toplayıcılık alır. Bir diğer deyişle Alt Paleolitik Çağ insanı yemek yapmamakta, değişik bitkilerden ve belki de yakalaması kolay bazı böcek, kabuklu su ürünleri ve hayvanlardan deneme yanılma yoluyla yenilebilir olanlarını ve bunların hangi kısımlarının yenebildiğini saptayarak bunlarla yaşamını sürdürmektedir.

Yanıt Açıklaması: Doğu Akdeniz ve Ege’de çok farklı ve yeni bir uygarlığı yaratan bitkiler ise zeytin, üzüm ve incir olmuştur. Uygarlık yaratan bu üç bitki üç farklı nedenle insanlar tarafından tercih edilmiş, tarıma alınmış ve onlardan elde edilen ürünler bugün Akdeniz Mutfağının değişmezleri hâline gelmiştir. Söz konusu bitkilerin kullanılma nedenleri şunlardır: 1. Zeytin özellikle yağı için, 2. Üzüm özellikle şarap yapımı için, 3. İncir özellikle şeker ve karbonhidrat gereksinimi için üretilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Garum olarak bilinen ve tarifi tam olarak bilinmeyen yiyecek bir çeşit sostur.

Yanıt Açıklaması: Kızartma, közleme ve muhtemelen ocakların evrimi ile de bağlantılı olarak gelişen tandır yöntemleri kuru sıcaklıkta pişirme yöntemleridir.

Yanıt Açıklaması: Mısır kültürünü inceleyen bilim dalı Mısır/Egypt sözcüğünden türetilmiş Ejiptolojidir.

Yanıt Açıklaması: Amerika kıtasının keşfinden sonra Eski Dünya’ya gelen domates, patates, fasulye, biber, tütün, mısır ve hindi dışında bugün kullanılan birçok ürün M.Ö. 4. yüzyıldan itibaren bilinmekteydi. Pirinç ve patlıcan gibi bitkilerin de Yakın Doğu’ya ulaşmasına az bir süre kalmıştı. Ayrıca Doğu’dan gelen karabiber, tarçın gibi baharatlar da o dönemde daha mutfak kültürleri içinde yerini almamıştı. Bu nedenle Antik Yunan mutfağı denildiğinde kekik, nane, kişniş, soğan, sarımsak gibi tat ve koku vericiler dışında çok az baharatın olduğu domates, patates, mısır gibi Amerika kıtası kökenli besin maddelerinin kullanılmadığı bir mutfak hayal etmek gerekmektedir.

Yanıt Açıklaması: Neolitik Dönem: Yeni Taş Çağı olarak da bilinmektedir. Bu dönemde (MÖ 8000-5500) önceki devirlere göre daha sert ve daha düzgün taş aletler yapılmıştır. Topraktan veya kilden yapılan kaplar ateşte pişirilmiş, bunun sonucunda seramik sanatı başlamıştır. Bu devirdeki insanlar bilgi ve teknikte önceki dönemlere göre oldukça ileri bir düzeye çıkmışlardır.

Yanıt Açıklaması: Güneydoğu Anadolu’da 3500 yıl önce Mezopotamya bölgesindeki arkeolojik kazılardan mutfakla ilgili elde edilen araç-gereç ve mimari kalıntılar, freskler, evcilleştirilmiş hayvan fosilleri, keramikler, tohumlar ve bunların yanında özellikle tabletler ve yazıtlarla birlikte efsane gibi anlatılar, eski dönemlerde bir bölgedeki yeme-içme kültürü hakkında ipuçları vermektedir.

Yanıt Açıklaması: Neolitik Bilgi Paketi içerine temel olarak üç bilgi türü girmektedir: tarımsal, hayvansal ve deniz ürünleriyle ilgili bilgiler. İlk grupta tarım teknikleri, hasat, hasat için gereken mutfak elemanları vb. yer alırken ikinci grupta küçük ve büyükbaş hayvanların evcilleştirilmesi, yetiştirilmesi, mevcut sürünün çoğaltılması, etinden, sütünden ve yününden yararlanılması, kasaplık bilgisi, yeni et pişirme teknikleri ve buna benzer bilgiler olduğu bilinmektedir. Deniz kıyılarına ulaşıldıkça da balıkçılık ve denizle ilgili bilgilerin bu pakete eklenmiş olabileceği düşünülmektedir. Dolayısıyla yalnızca ebelik bu bilgiler arasında yer almaz.

Yanıt Açıklaması: İnsanlığın doğada varoluş macerasında bundan sonra sırada ilk kez tam anlamıyla iki ayak üzerinde yürüyen ve ateşi ilk kez kullandığı düşünülen Homo erectus vardır.

Yanıt Açıklaması: Eski Yunan’da üzümden elde edilen ve bal ile tatlandırılan içeceğin adı.

Yanıt Açıklaması: İlk çiftçilerin bulundukları yerden ayrılarak Orta Anadolu’ya göç etmelerinde iki temel sebebin olduğu düşünülmektedir: erkek egemen olan demografik yapıya ve despotik yönetimin baskılarına başkaldırı. Seçeneklerde Göbeklitepe’de su kuşları, akrep, yılan ve örümcek gibi evcil olmayan hayvan betimlemelerinin yer aldığı 4-5 metre yüksekliğindeki insan biçimli dikilitaşlardan bahsedilmektedir. Bu doğru bilgi olsa da demografik baskıyı değil yönetsel baskıyı temsil etmektedir. Çünkü söz konusu dikilitaşlara bir erk tarafından dini anlamlar yüklenmekte ve insan topluluklarına dayatılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Yapılan kazılarda ortaya çıkan Sümerce ve Akadca yazılmış iki dilli tabletlerde hem yiyecek maddeleri hem de bunların nasıl yapıldıklarını anlatan tarifler bulunmaktaydı. Söz konusu sözlükte; 800 değişik yiyecek ve içecek türü bulunmakta ve bunlar içinde özellikle 20 tür peynir, 100 çeşit çorba ve 300 çeşit ekmek ön plana çıkmaktaydı. Ekmekler içine karıştırılan malzemelere, un çeşitlerine ve şekillerine göre sınıflandırılırken; balıklar tatlı ve tuzlu suda yaşayanlar olarak gruplara ayrılmaktaydı. Tatlı su balıkları; kanallarda ve su havuzlarında yetiştirilmekteydi. Yiyecek malzemesinde ise sebze olarak bol soğan, sarımsak, pırasa, marul, salatalık; tahıl olarak mercimek, nohut, fasulye; meyve olarak elma, armut, üzüm, incir, fıstık ve baharat olarak tere, kimyon ve nane kullanılmaktaydı.