Gastronomi Tarihi

Yanıt Açıklaması: Austroluphitecus aferensis’ten sonra ortaya çıktığı düşünülen ve günümüzden yaklaşık 2,5 milyon yıl önce yaşamış, ilk taş aletleri ürettiği için Homo habilis (becerikli/yetenekli insansı) olarak adlandırılan canlının dünyanın ilk kültür ürünlerini de ürettiği düşünülmektedir.

Yanıt Açıklaması: Uzak Doğu mutfak kültürünün Batı’daki diğer kültürlerle tanışması Orta Çağ ve sonrasında gerçekleştiğinden uzun süre kendine özgü niteliklerini koruduğu söylenebilir.

Yanıt Açıklaması: Orta Anadolu’daki Tuz Gölü ve Çankırı-Balıbağ yakınlarındaki kaya tuzu işletmesi Anadolu’da çok eski çağlardan beri bilinen tuz kaynaklarıdır. Anadolu’da yakın zamanlara kadar arkeolojik olarak hiçbir tuz kaynağında kazı ya da araştırma yapılmamışsa da buralarının en azından Hitit Çağı’ndan beri bilinen ve kullanılan tuz kaynakları olduğunu Hititlerden kalan yazılı belgelerden bilinmektedir. Bu yazılı kaynaklara göre Hititler olasılıkla sadece kaya tuzunu bilmekte, tuzlama ve kurutma yoluyla koyun budu, tavşan eti ve çeşitli kuşları günlük menülerine katmakta hatta ciğer ve yüreği tuzlayıp sonra da una bulayıp ızgarada pişirmekteydiler.

Yanıt Açıklaması: Ekmeklerin bir şişe dizilmesi ve aralarına pişirilmiş hayvan yağı konulmasıyla saramna şiş kebabı elde edilir.

Yanıt Açıklaması: Kuzey Çin’de çay bitkisi, bu bölgede yaygın olarak kullanılan Mandarin lehçesinde “tscha (ça)” iken güneyde Fujian civarındaki lehçede “te” olarak söylenmekte ve yazılmakta, çay sözcüğünün bu iki farklı kullanımı kültürel açıdan bir başka duruma da yol açmıştır. Çayı güneyden ticaret yoluyla alan Hollanda, İngiltereAlmanya gibi Avrupa ülkeleri bu nedenle çayla tanıştıklarında Güney’in dilinden aldıkları “te” sözcüğünden türettikleri thee, tea gibi sözcükleri dillerine kazandırırken çay bitkisi ve tarımını kuzeyden kara yoluyla alan Ruslar ve Türkler gibi uluslar tsjaa (ça) ve çay sözcüklerini dillerine katmışlardır.

Yanıt Açıklaması: Son dönem kazılarında ortaya çıkarılan hayvan kemiklerinin arkeozoolojik değerlendirilmesi sonucu beslenmenin ağırlıklı olarak koyun etine dayandığı, bunu sığır, keçi, ve diğer yabani hayvanların izlediği görülmektedir. Yapılan oransal ölçümler, koyunun %56 ile birinci sırada olduğunu, bunu %15 ile sığır ve %9 ile keçinin izlediğini göstermiştir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Konserve yapma, salamura, kurutulmuş et, peksimet, reçel ya da kurutulmuş meyve veya süt ürünlerini mayalama gibi işlemlerden geçirerek peynir, yoğurt şeklinde tüketmek aslında gıda saklama yöntemleri olarak kabul edilebilir. Aynı şekilde arpadan bira, buğdaydan boza, üzümden şarap, sirke ya da pekmez yapılması, meyvelerin kurutulması veya kayısı pestili gibi ürünlerin Hititler tarafından üretilmiş olması şaşırtıcı olmamalıdır. Tuzlayarak veya kurutarak etlerin saklanması da yine Anadolu’da kullanılmış olup bunların arasında koyun budu, tavşan eti ve çeşitli kuşların bulunduğu araştırmacılarca ifade edilmektedir (Ünal, 2000: s. 215). Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Alt Paleolitik Çağ insanı yemek yapmamakta, değişik bitkilerden ve belki de yakalaması kolay bazı böcek, kabuklu su ürünleri ve hayvanlardan deneme yanılma yoluyla yenilebilir olanlarını ve bunların hangi kısımlarının yenebildiğini saptayarak bunlarla yaşamını sürdürmektedir. Bu dönemde yasayan insansıların yasam biçimlerinin yarı sucul olduğu ve sulak alanların yakınlarındaki ağaçlar veya yırtıcılardan korunabileceği yerleri seçerek burada yasadığı düşünülmektedir. Dolayısıyla da yasadığı yerdeki sulak alanlarda bulunan kabuklular ile karasal alanlardaki bitkiler ve böceklerin günlük diyetin önemlice bir kısmını oluşturduğu sanılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: İnsanın dünyada şekeri ya da şekerli tadı ilk duyumsadığı maddeler meyveler ve balın yanı sıra şeker kamışıdır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Değişik bitkileri, hayvansal ürünleri ve baharatları karıştırarak yemek yapmanın olasılıkla Neolitik Çağ başlarında yayılmaya başladığı varsayımında bulunulabilir.

Yanıt Açıklaması: İlk kez tam anlamıyla iki ayak üzerinde yürüyen ve ateşi ilk kez kullandığı düşünülen Homo erectus’dur. Homo habilis yeme-içme uğraşısında kullanılan ilk aletleri yaratan insansıdır. Ausroluphitecus aferensis erken insansı, Homo Neanderthalensis ve arkaik Homo sapiens ise modern insanın atası olarak tabir edilebilir.

Yanıt Açıklaması: Müslümanlıktan sonra, özellikle tasavvufta, "Ocağı Dinlendirmek" deyimi şu anlamda kullanılırdı; Lisân-ı tarikatte, "ocağı söndürün" denmez; "ocağı dinlendirin" denir. "Ocağı yakın" denmez; "ocağı uyandırın" denir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Şu anda Yale Üniversitesinde bulunan tabletlerde; o döneme ait yirmi biri et ve güveç, dördü sebze olmak üzere yirmi beş adet yemek tarifi bulunmaktadır. Fakat yukarıda da belirtildiği gibi et, sebze ve içine konacak su miktarının ne kadar olduğunun belirtilmemiş olması, tariflerin acemilerden ziyade bilgili ve deneyimli kişiler için yazıldığı sonucuna ulaştırmaktadır. Ayrıca herkesin yazıyı bilmiyor olması, yazılanların saray ve/veya mabet mutfakları için yazılmış olduğunu da düşündürmektedir.

Yanıt Açıklaması: Hititler 180’den fazla ekmek ya da unlu ürün yapmaktaydılar. İçinde yufka ya da lavaş olarak çevrilebilecek ince ekmek de olan bu ekmek çeşitlerinin bazılarının adlarını şu şekilde sıralanabilir: Ballı ekmek, yağlı ekmek, acı ekmek, narlı ekmek, biralı ekmek, diş ve üzüm salkımı şeklinde ekmekler, bezelyeli ekmek, ekmek pudingi (Karauğuz, 2006: s. 55). Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: İlgili alan yazında Yale Mutfak Tabletleri olarak da bilinen tabletler M.Ö. 17. Yüzyılda Güney Mezopotamya’da bulunmuştur.

Yanıt Açıklaması: Yeme-içme kültürü sürekli değiştiği ve karmaşık olduğu için kültürlerin birbirinden ayırt edilmesinde önemli bir kültürel ağ özelliği taşımaktadır. Ayrıca tarih, antropoloji, sosyoloji, iktisat gibi pek çok farklı bilim dalının ilgi alanına giren disiplinler arası bir araştırma alanıdır. Antropologlar, yeme-içme kültürünü daha doğru anlayıp yorumlayabilmek adına hem yapısalcı hem de işlevselci yaklaşımı kullanmaktadırlar. Yeme-içme kültürü insanoğlunun gelişimine, yaşadığı yerin iklimine ve coğrafyasına bağlı olarak çeşitlenmiş ve gelişme göstermiştir.

Yanıt Açıklaması: Kazıda çıkarılan bir tablette tanrılara kusursuz bir takdim için 21 koçun sadece arpa ile beslenmiş ve iki yaşında olması gerektiği belirtilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Etler kuru sıcaklıkta ve nemli sıcaklıkta olmak üzere iki şekilde pişirilir. Etin kuru sıcaklıkta pişirilmesi için kızartma, közleme ve tandır olmak üzere üç farklı teknik kullanılır. Gelişmişlik sırasına göre birincisi etin çıplak ateşte pişirilmesini ve yüzeyinin kızarmasını ifade eden kızartma; ikincisi eti közlerin üzerinde pişirmek anlamına gelen közleme ve üçüncüsü de piroteknolojideki gelişmelerle birlikte ısınmış taşlar yardımıyla etin çukurda pişirildiği tandır tekniğidir. Nemli sıcaklıkta pişirme tekniği olan haşlama ise kap kullanımını gerektirdiğinden ve bu da insanın ürettiği bir araç olduğundan gelişmişlik bakımından en sonda gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: Laktoz İntoleransı dışındakilerin konu ile hiç bir bağlantısı yoktur. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Eski Mezopotamya’nın toplum düzeni ve yaşam şekli üzerinde, çok tanrılı inanç sistemi oldukça büyük etkiye sahiptir. Ayinlerde yapılan kusursuz bir takdimin içermesi gereken küçükbaş hayvanlar ise şunlardır: sadece arpa ile beslenmiş iki yaşında 21 koç, sütle beslenmiş 14, otla beslenmiş 25 koyun ve 18 kuzu.