Açıklama:
Yanıt Açıklaması: İlk derece mahkemesi hâkiminin, yargılamayı sona erdirdiği ve dosyadan elini çektiği kararlar, nihai karar olarak karşımıza çıkmaktadır. Nihai kararlar da çeşitlidir: Usule ilişkin nihai kararlar, esasa ilişkin nihai kararlar (hüküm), “davanın konusuz kalması” veya “davanın açılmamış sayılması” gibi. Davanın konusuz kalması durumunda mahkeme, “karar verilmesine yer olmadığına” şeklinde karar vererek dava dosyasından elini çekmektedir. Ayrıca yine davanın, davacının davadan feragati (HMK m. 307), davalının davayı kabulü (HMK m. 308) veya taraarın sulh olması (HMK m. 313) durumunda sonuçlanması da mümkündür, feragat, kabul ve sulh, hüküm yerine geçen taraf işlemleri şeklinde karşımıza çıkmaktadır. Bu durumlarda, hâkim taraarın iradelerine uygun olarak yargılamayı sona erdirmektedir. Örneğin, taraarın sulhü ile davanın sonuçlanması durumunda, mahkeme, taraar sulhe göre karar verilmesini isterlerse sulh sözleşmesine göre; sulhe göre karar verilmesini istemezlerse karar verilmesine yer olmadığına karar verir (HMK m. 315/1). Davanın açılmamış sayılmasının şartları gerçekleşmişse hâkim bu kararla dosyadan elini çekmektedir. Örneğin, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 150. maddesindeki şartlar ger- çekleştikten sonra dosya işlemden kaldırılır ve işlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak dava üç ay içinde yenilenmezse sürenin dolduğu gün itibarıyla açılmamış sayılır ve mahkemece kendiliğinden karar verilerek kayıt kapatılır (HMK m. 150/5). Bir başka örnek ise şu şekildedir: Dava dilekçesinde kanunda belirtilen eksikliklerin tamamlanması için kesin süre verilmiş ve fakat bu süre içinde eksiklikler tamamlanmamışsa dava açılmamış sayılır (HMK m. 119/2).
